وقتی که آمریکاییها در ماه نوامبر به پای صندوقهای رأی میروند، این آرای مردمی نیست که تعیینکنندهٔ نامزد برنده است. در عوض، از سیستمی پیچیده به نام «آرای الکترال» برای انتخاب رئیسجمهور بعدی استفاده میشود. این سیستم چطور کار میکند؟
۵ نوامبر ۲۰۲۴؛ این تاریخ روزی است که آمریکاییها برای انتخاب رئیسجمهور جدید به پای صندوقهای رأی میروند. اما این فرایند به این سادگیها نیست.
روی برگههای رأی، نام نامزد جمهوریخواه دونالد ترامپ و رقیب دموکرات او، کامالا هریس، مشخص خواهد بود. اما مردم مستقیماً به آنها رأی نمیدهند. در عوض، رئیسجمهور آمریکا با «آرای الکترال» انتخاب میشود.
چرا آرای الکترال رئیسجمهور را انتخاب میکند؟
این تصمیم توسط بنیانگذاران ایالات متحده گرفته شده است. آنها میخواستند سیستمی را طراحی کنند که به نظرشان عادلانهترین روش برای انتخاب رئیسجمهور باشد. در سیستم رأیگیری عمومی، هر فرد یک رأی دارد. اما در این حالت، ایالتهایی با جمعیت بیشتر میتوانند بر ایالتهای کمجمعیتتر تسلط پیدا کنند. به عنوان مثال، جمعیت فعلی کالیفرنیا ۳۹ میلیون نفر است.
کالیفرنیا بزرگترین ایالت آمریکا از نظر جمعیت است و جمعیت آن از مجموع ۲۰ ایالت کمجمعیتتر بیشتر است.
سیستم رأیگیری عمومی، اصل فدرالیسم را که بنیانگذاران کشور آن را بنیادی برای قانون اساسی آمریکا میدانستند، تضعیف میکرد.
چرا کنگره آمریکا نمیتواند رئیسجمهور را انتخاب کند؟ این امر باعث میشد قوه مجریه تحت کنترل قوه مقننه باشد که با اصل تفکیک و استقلال قوای سهگانه در تضاد است. در واقع آرای الکترال یک توافق است که رأیگیری مستقیم و غیرمستقیم را ترکیب میکند.
هر ایالت به تعداد سناتورها و اعضای مجلس نمایندگان خود، حق انتخابکننده در آرای الکترال را دارد.
برای مثال، وایومینگ که یکی از کمجمعیتترین ایالتها است، جمعیتی حدود ۵۰۰ هزار نفر دارد. این ایالت دارای دو سناتور و یک نماینده مجلس است که به آن سه رأی الکترال میدهد.
کالیفرنیا با جمعیت ۳۹ میلیون نفر، دو سناتور و ۵۲ نماینده مجلس دارد که مجموعاً ۵۴ رأی الکترال به آن تعلق میگیرد.
بنابراین، در حالی که جمعیت کالیفرنیا حدود ۶۷ برابر وایومینگ است، وزن الکترال آن تنها ۱۸ برابر بیشتر است.
مجموعاً ۵۳۸ انتخابکننده برای تمامی ۵۰ ایالت آمریکا و ناحیه کلمبیا (محل پایتخت، واشینگتن) وجود دارد.
چه کسی انتخابکنندگان را منصوب میکند؟
معمولاً یک حزب سیاسی «انتخابکننده» را انتخاب و منصوب میکند. این انتخابکنندگان موظف هستند به نامزدی رأی دهند که در ایالتشان برنده شده است، اما گاهی این کار را نمیکنند و رأی خود را به شخص دیگری میدهند.
برای مثال، در سال ۲۰۱۶، ۱۰ انتخابکننده به اصطلاح «بیوفا» از تعهد خود سرپیچی کردند. هشت نفر تصمیم گرفتند به هیلاری کلینتون رأی ندهند و دو نفر نیز از رأی دادن به دونالد ترامپ خودداری کردند.
این امر بر نتایج نهایی انتخابات تأثیری نگذاشت، اما باعث شد بسیاری از ایالتها مجازاتهایی برای «رأیدهی غیرقابلاعتماد» وضع کنند.
آرا چطور شمرده میشود؟
آرا بهصورت مستقل توسط هر ایالت و ناحیه پایتخت یعنی واشینگتن دیسی شمارش میشود.
بهجز ایالتهای نبراسکا و مِین، در بقیه ایالتها سیستمی به نام «برنده همه را میبرد» اجرا میشود. بنابراین، اگر نامزد A در وایومینگ با ۵۲ درصد در برابر ۴۸ درصد، نامزد B را شکست دهد، برنده تمام سه رأی الکترال این ایالت را دریافت میکند. اگر نامزد B در تگزاس پیروز شود، او تمام ۴۰ رأی آن ایالت را به دست میآورد.
برای پیروزی در انتخابات، یک نامزد به حداقل ۲۷۰ رأی الکترال نیاز دارد. این امکان وجود دارد که نامزد برنده انتخابات، رأی مردمی ملی را به دست نیاورد.
در سال ۲۰۰۰، نامزد جمهوریخواه، جورج دبلیو بوش، برنده آرای الکترال شد، درحالیکه رقیب دموکرات او، ال گور، در سطح ملی نیم میلیون رأی بیشتر به دست آورده بود.
همچنین در انتخابات ۲۰۱۶، دونالد ترامپ، نامزد پیروز، سه میلیون رأی مردمی کمتر از هیلاری کلینتون دریافت کرده بود.
آرای متغیر
یک نکته مهم در مورد انتخابات ریاستجمهوری آمریکا ایالتهای با «آرای متغیر» است.
اینها ایالتهایی هستند که نتایج انتخابات در آنها بهطور معمول بین دو نامزد دموکرات و جمهوریخواه در نوسان است. همین ایالتها هم هستند که معمولاً نتیجه نهایی انتخابات ریاستجمهوری را تعیین میکنند.
فلوریدا، پنسیلوانیا، اوهایو، میشیگان، ویسکانسین، آریزونا و کارولینای شمالی از جمله ایالتهای با «آرای متغیر» هستند که نامزدهای انتخابات به آنها توجه ویژهای دارند، زیرا پیروزی در آنها میتواند به کسب اکثریت در کالج انتخاباتی کمک کند.