مهاجرت سالانه 150 هزار تحصيلكرده ايراني از كشور: فرار مغزها، از ديد يک كارشناس آموزش

اردوان نيکنام (راديو فردا): صندوق بين المللي پول اعلام کرده است که ايران در ميان 91 کشور در حال توسعه و توسعه نيافته جهان، مقام منفي اول را در فرار مغزها به خود اختصاص داده است. بنا بر اين گزارش هر سال بين 150 تا 180 هزار تحصيلکرده از ايران به خارج از کشور مي روند. سعيد پيوندي (استاد جامعه شناسي تطبيقي، پاريس): همانطوري که مي دانيد پديده فرار مغزها در ايران يک پديده جديدي نيست، يعني يک پديده اي است که از دهه 60 در ايران وجود داشته ولي در بيست سال اخير به طور چشگيري تشديد شده و در چند سال اخير هم باز هم بيشتر و بيشتر شده و در واقع ايران را به اين ترتيب در مقام اول دنيا و همانطور که شما گفتيد در مقام اول رده بندي منفي قرار داده است، يعني ما بخش مهمي از نيروهاي انساني کاراي خودمان را هر سال با خروج از کشور در حقيقت از دست مي دهيم. نيروهايي که مي توانستند در خدمت توسعه اقتصادي، علمي و اجتماعي کشور باشند، عملا به کشورهاي ديگر مي روند و در آنجا به کار مي پردازند يا به فعاليتهاي علمي دست مي زنند. ژان خاکزاد (راديو فردا): هفته نامه برنامه از انتشارات سازمان مديريت و برنامه ريزي ايران به نقل از آقاي شهرام يزداني نوشته که از 125 نفر دانش آموزي که در سه سال گذشته در المپيادهاي جهاني رتبه کسب کردند، اينها اکثرشان در آمريکا تحصيل مي کنند و همه آنها به زبان انگليسي مسلط هستند. بعد ايشان ضمن اشاره به مقام منفي ايران در رده جهاني براي فرار مغزها، سه راه را گفته که در ايران براي بازگرداندن تحصيل کردگان و جلوگيري از خروج آنها پيشنهاد کرده و خود ايشان اشاره کرده که هر سه راه با شکست مواجه شده. شما فکر مي کنيد آيا راه حلي براي جلوگيري از فرار مغزها در ايران وجود دارد؟ سعيد پيوندي : همانطوري که به درستي شما هم گفتيد، را حلهايي که در ايران تا حالا تجربه شده و در کشورهاي ديگر، اکثرا شکست خورده اند. براي اينکه اين راه حلها سراغ اين نمي روند که براي چه اين نيروهاي متخصص و اين نيروي انساني کارا ايران را ترک مي کند؟ ما اگر برويم لايلي که باعث مي شود اين نيروها از ايران به کشورهاي ديگر بروند، آن موقع مي توانيم به فکر اين باشيم که چگونه مي توانيم آن عوامل منفي را باعث خروج اينها از کشور مي شود به تدريج از بين ببريم که اين نيروها از ايران خارج نشوند و در خود ايران باقي بمانند. من به تحقيقاتي که در اين زمينه در خارج از کشور، بر روي ايرانياني که ايران را ترک کرده اند انجام شده اشاره مي کنم. در واقع سه دليل براي خروج ايرانيان از کشور وجود دارد. يک سري دلايل به نا امني ها و فشارهاي اجتماعي، سياسي و فرهنگي مربوط مي شود. فشارهاي موجود در ايران، عدم وجود دموکراسي، ناامني شغلي، و خود سري ها و بي احترامي ها و بي حرمتي هايي که به نيروهاي تحصيل کرده و متخصص مي شود. بعد يک دلايل اقتصادي هست که اين نيروها نمي توانند متناسب با تخصصي که دارند در ايران کار گير بياورند و به همين دليل راهي کشورهاي ديگر مي شوند براي کار و بالاخره دلايل امکانات علمي و تحقيقي است، آن نيروهايي که از يک تخصص خيلي بالايي برخوردار هستند، در ايران آزمايشگاهها و امکانات لازم براي اينکه بتوانند به تحقيقاتشان ادامه دهند وجود ندارد و در دسترس آنان نيست، به همين دليل آنها به دانشگاههاي کشورهاي خارچي جذب مي شوند و براي کارهاي تحقيقي به بهترين دانشگاهها مي روند. خوب حالا اگر ما بخواهيم جلو موج مهاجرت به خارج از کشور را بگيريم، بايد سراغ دلايلي که سبب مي شوند که متخصصين ايران را ترک کنند بياييم و اگر بتوانيم اينها را به تدريج برطرف کنيم، جلو اين موج را مي گيريم. وگرنه هر نوع عمل بازدارنده، ممنوع کردن، فشار و يا کارهاي ديگر همان جور که شما هم گفتيد در بلند مدت نمي تواند تاثير بگذارد، به ويژه اينکه ما در يک شرايط جهاني شدن به سر مي بريم که بازار کار هم جهاني شده. صندوق بين المللي پول اعلام کرد که ايران در ميان 91 کشور در حال توسعه و توسعه نيافته جهان، مقام منفي اول را در فرار مغزها به خود اختصاص داده است. بنا بر اين گزارش هر سال بين 150 تا 180 هزار تحصيلکرده از ايران به خارج از کشور مي روند. دکتر سعيد پيوندي، استاد جامعه شناسي تطبيقي در پاريس در مصاحبه با راديوفردا مي گويد: پديده فرار مغزها در ايران از دهه 60 در ايران وجود داشت ولي در بيست سال اخير به طور چشگيري تشديد شد. ما بخش مهمي از نيروهاي انساني کاراي خودمان را هر سال با خروج از کشور از دست مي دهيم. وي نا امني ها و فشارهاي اجتماعي، سياسي و فرهنگي، عدم وجود دموکراسي، ناامني شغلي، خود سري ها، بي احترامي ها، دلايل اقتصادي و کمبود امکانات علمي و تحقيقي را عامل فرار مغزها مي داند. وي مي گويد: ما در يک شرايط جهاني شدن به سر مي بريم که بازار کار هم جهاني شده است.