گزارش کامل کميته دفاع از زندانيان سياسی آذربايجان

روزنامه نگاران٬ فعالان حقوق بشر و فعالان سياسی آذربايجان در سال ۱۳۸۶ با فشارهای بيشتری روبرو شده اند.

افزايش شديد شکنجه زندانيان، تهديد خانواده ها، حبس های چند ماهه بدون محاکمه و تفهيم اتهام و بدون وکيل به ويژه از ارديبهشت ماه امسال مهمترين مسائلی است که فعالان مدنی و سياسی آذربايجان را بسيار نگران کرده است.

کميته دفاع از زندانيان سياسی آذربايجان - آسمک ضمن ارائه گزارش زير که با تکيه بر منابع موثق و اکثرا اظهارات اعضای خانواده زندانيان تهيه شده است٬ خواستار توجه ويژه رسانه ها و سازمان های دفاع از حقوق بشر به اين وضعيت بحرانی در آذربايجان است .

آخرين گزارش ها در مورد زندانيان سياسی آذربايجان:

سعيد متين پور رونامه نگار و فعال حقوق بشر آذربايجانی شب چهارم خرداد ۱۳۸۶ در حالي که به همراه همسر خود از يکی از خيابان های زنجان عبور می کرد به طرز غير معمولی دستگير شده است.

در اين چند ماه او مرتب از بازداشتگاه اطلاعات زنجان به زندان اوين تهران٬ همچنين زندان زنجان و بالعکس منتقل شده است.

اخبار کاملا موثقی وجود دارد که متين پور برای اعتراف گیری مقابل دوربين «تحت فشار» قرار گرفته است. در ادامه اين فشارها که شامل تهديد خانواده شان نيز می باشد، برادر کوچکتر وی «عليرضا متين پور» هم روز ششم شهريورماه بازداشت شده است.

سعيد متين پور نويسنده نشريات «يارپاق» و «مردم نو» يک هفته قبل وارد پنجمين ماه بازداشت موقت خود شده است و اين در حاليست که تا کنون تماسی با وکيل نداشته و محاکمه نشده است.

بنا به گفته چند تن از حقوقدانان آذربايجانی، هيچ يک از قوانين موجود در ايران اين بازداشت موقت برای سعيد متين پور را توجيه نمی کند.

به گفته عطيه طاهری، همسر آقای متين پور او در طول اين چند ماه هيچ گونه ملاقاتی با همسرش نداشته است. مقامات امنيتی حدود دو ماه پيش يک بار و تنها به مادر ايشان اجازه ملاقات داده اند.

خانم طاهری می گويد: «روز پنجشنبه پنجم مهرماه برای ملاقات با سعيد با ما تماس گرفتند و بعد از اينکه به اداره اطلاعات مراجعه و بيش از يک ساعت در آنجا معطل مانديم به ما گفته شد که سعيد مايل نيست ملاقاتی انجام شود و بعدا با شما تماس گرفته خواهد شد. بعد از مراجعه به منزل سعيد تماس گرفت و در مورد دليل عدم تمايل به ملاقات گفت که شرايط جور نبود.»

خانم متين پور به شدت نگران سلامت همسر خويش است .

گفتنی است که سعيد متين پور اول آبانماه ۱۳۸۵ هنگام بازگشت از سفر ترکيه در مرز اروميه مورد بازجویی قرار گرفته و پاسپورت٬ ۳۵ جلد کتاب و سه مجله فلسفی به زبان ترکی که از ترکيه خريداری کرده بود٬ ضبط شد.

به احتمال زياد سعيد متين پور به خاطر انتقاداتی که از حکومت جمهوری اسلامی ايران به علت نقض حقوق شهروندی ترک های آذربايجان در نوشته هايش کرده٬ بازداشت شده است.

سعيد متين پور، ۳۲ ساله و فارغ اتحصيل رشته فلسفه از دانشگاه تهران است. او و برادرش عليرضا متين پور قبلا نيز روز دوم اسفند ۸۵ مقارن با روز جهانی «زبان مادری» در زنجان همراه با ضرب و شتم لباس شخصی ها بازداشت و پس از تحمل حدود ۱۰ روز حبس در انفرادی با قید وثيقه آزاد شده بودند.

بهروز صفری، فعال سياسی اهل زنجان اوايل خرداد ماه امسال دستگير شده است. عليرغم اينکه همسر ايشان خانم ليلا حيدری به دليل تهديدهای اداره اطلاعات هيچگونه خبری در مورد دستگيری ايشان حتی به دوستان و آشنايانشان هم نداده بودند٬ روز ششم شهريور هنگامی که طی تماس قبلی برای ملاقات همسرش مراجعه کرده بودند ايشان هم دستگير شدند.

متاسفانه اخبار زيادی در مورد بهروز صفری که احتمالا در زنجان و در بازداشتگاه اداره اطلاعات به سر می برد٬ وجود ندارد.

بهروز صفری روز دوم اسفند ۸۵ مقارن با روز جهانی زبان مادری در زنجان دستگير و پس از تحمل ۱۰ روز حبس در انفرادی با قرار وثيقه آزاد شده بود .

به گفته خانواده خانم ليلا حيدری، ايشان به زندان زنجان انتقال داده شده است. گفتنی است که فروشگاه « چيچک» ( به معنی شکوفه) که با مديريت خانم ليلا حيدری اداره مي شود٬ سال قبل با فشار اداره اماکن و اطلاعات زنجان تعطيل شد. فروشگاه چيچک به عرضه کتاب٬ کاست و محصولات فرهنگی به زبان ترکی آذربايجانی می پرداخت.

جليل غنی لو فعال سياسی اهل زنجان روز پنجم خردادماه امسال در زنجان دستگير شده و بعد از مدتی به زندان اوين و سپس دوباره به زندان زنجان انتقال داده شده است.

آقای جليل غنی لو طی اين مدت تنها يکبار با خانواده ملاقات داشته است. توکل غنی لو، برادر وی با اعلام اينکه بعد دستگيری برادرش فقط يک بار موفق به ديدن او شده می افزايد: «وقتی از برادرم در مورد پرونده و اتهام وارده سوال کردم٬ او با خنده از من خواست که وارد جزئيات نشوم.» به گفته توکل غنی لو، هنوز اجازه گرفتن وکيل به آنها داده نشده٬ و جليل محاکمه نشده است.

آقای غنی لو پيش از اين در دوم اسفند ۱۳۸۵ همزمان با روز جهانی زبان مادری نيز بازداشت شده و پس از ۲۶ روز بازداشت در سلول انفرادی در زندان های زنجان و بند ۲۰۹ زندان اوين به قيد وثيقه ۳۰ ميليون تومانی آزاد شده بود.

به گفته برادرش، جليل غنی لو در پی بازداشتش در روز جهانی زبان مادری در زنجان در بند ۲۰۹ زندان اوين مورد «شکنجه های جسمی و روحی» قرار گرفته بوده است .

صالح کامرانی وکيل دادگستری آذربايجانی شب شنبه ۲۷ مرداد از يک مجلس عروسی در شهرستان کرج توسط نيروهای امنيتی ربوده و به بند ۲۰۹ زندان اوين انتقال داده شد.

بنا به گفته مينا اصغری، همسر آقای کامرانی ايشان ممنوع الملاقات شده٬ اجازه گرفتن وکيل ندارد و هنوز به وی تفهيم اتهام نشده است.

خانم اصغری برای عدم پيگيری وضعيت همسرش تحت فشار نيروهای امنيتی قرار گرفته است. به گفته وی، بعضی اوقات تلفن منزلشان را هم قطع می کنند .

صالح کامرانی وکيل مدافع تعدادی از فعالان سياسی آذربايجان و همچنين نشريه توقيف شده «شمس تبريز» بوده است. او چندين بار از طرف وزارت اطلاعات تهديد شده بود تا از پذيرش پرونده های فعالان سياسی آذربايجانی امتناع کند .

آقای کامرانی همچنين به علت آنکه در برخی از مصاحبه های خود با خبرگزاري ها و مطبوعات بسياری از قوانين حقوقی جمهوری اسلامی در زمينه مطبوعات٬ زندانيان سياسی٬ انتخابات و ... را نا کارآمد ارزيابی کرده٬ تحت فشار قرار داشته است .

او بعد از اعتراضات گسترده در آذربايجان در خرداد ماه ۱۳۸۵ دستگير و بيش از شش ماه در بازداشتگاه وزارت اطلاعات و زندان اوين تهران زندانی بود.

عبدالله عباسی جوان فعال آذربايجانی و استاد دانشگاه شهيد رجایی تهران روز ۲۷ مرداد ماه توسط مامورين اطلاعات در تهران دستگير و به بند ۲۰۹ زندان اوين تهران که در اختيار وزارت اطلاعات است انتقال داده شده است.

پس از دستگيری عبدالله عباسی منزل او در تهران تفتيش شده٬ کامپيوتر و قسمتی از کتابها و وسايل شخصی او را ضبط کرده اند.

برادر بزرگ وی، يدالله عباسی، که برای پيگيری وضعيت برادرش چنين بار از نقده به تهران سفر کرده موفق به ديدن او نشده است.

با اينکه به او گفته بودند که روز دوشنبه نهم مهرماه می تواند برادرش را ملاقات کند٬ او پس از چندين ساعت انتظار مقابل زندان اوين برادرش را ملاقات نکرده است.

به گفته يدالله عباسی جوان، آنها هيچ چيز در مورد اتهام برادرش به آنها نگفته اند.عبدالله عباسی اهل شهرستان نقده واقع در جنوب آذربايجان غربی و ساکن تهران است. او وکيل مدافع ندارد .

جواد حسن پور فعال اهری حرکت ملی آربايجان که ساکن تبريز می باشد روز ۱۲ شهريور در منزل شخصی خود بازداشت شده است.

اتهام جواد حسن پور در رابطه با تظاهرات روز چهرم خرداد ۱۳۸۵ در اهر می باشد.

مامورين هنگام دستگيری وی کامپيوتر همسر ايشان و مقاديری کتاب٬ جزوه و سی دی متعلق به او و همسرش را با خود برده اند.

به گفته الناز حسن پور (بيانی) همسر جواد حسن پور٬ او از زمان دستگيری همسرش تا کنون ديداری با او نداشته است و برای تماس تلفنی هم ۲۰ روز بعد از دستگيری اجازه داده اند.

حسن پور هم اکنون در بازداشت اداره اطلاعات اهر به سر می برد و دادستان به منظور بازجويی از طرف مامورين اطلاعات و انجام تحقيقات دو ماه قرار بازداشت صادر کرده است.

دادستان به درخواست خانم حسن پور جهت دريافت دستگاه کامپيوتر که قسمتهايی از پاياننامه کارشناسی ارشد ايشان در آن ذخيره شده٬ پاسخ منفی داده است.

دادستان اظهار کرده است: «هر گونه کمک به جواد حسن پور فرد کمک کننده را نيز به دردسر خواهد انداخت.»

جواد حسن پور قبلا نيز يک بار در اسفند ماه ۱۳۸۴ توسط نيروهای وزارت اطلاعات در اهر دستگير و بعد از ۵ روز بازداشت با قرار وثيقه آزاد شده بود.

همچنين دو برادر او به نام های رضا و عوض پس از اعتراضات گسترده خردادماه ۱۳۸۵ در شهرهای آذربايجان بازداشت شده و پس از چند هفته با قرار وثيقه آزاد شده بودند. عوض حسن پور اخيرا به شش ماه حبس و ۷۰ ضربه شلاق تعزيری محکوم شده است .

امير عباس بنای کاظمی فعال حرکت ملی آذربايجان در تبريز روز ۲۴ ارديبهشت ۱۳۸۶ مامورين اداره اطلاعات تبريز او را در منزل خويش دستگير کرده اند.

او حدود يک ماه در يکی از بازداشتگاه های اطلاعات تبريز تحت شکنجه در بازداشت بوده و بعد از فرستاده شدن به بند ۹ زندان تبريز نيز گهگاهی موقتا به بازداشتگاه اطلاعات سپاه تبريز منتقل گشته است.

مادر امير عباس که يک بار با فرزند خود ملاقات کرده٬ بخش ترکی آذربايجانی راديو آمريکا چنين می گويد: «وضعيت فرزندم نامناسب است، او به شدت شکنجه شده است و در اثر شکنجه های جسمی دندانهايش شکسته و صورتش کبود شده است. سلامت امير در نتيجه شرايط سخت زندان به مخاطره افتاده است.»

بنا به گفته پدر امير، او چهار ماه پس از بازداشت موقت روز ۲۵ شهريور در دادگاه انقلاب تبريز محاکمه و از طرف قاضی علی اکبری به دو سال زندان محکوم شده است. پدر امير عباس حکم صادره برای پسرش را٬ که به گفته او خواسته جز حقوق فرهنگی ملت آذربايجان ندارد٬ بسيار ناعادلانه می داند .

ودود سعادتی فعال ۳۵ ساله اردبيلی روز دوشنبه ۲۶ شهريور دستگير و در بازداشتگاه اداره اطلاعات اردبيل به شدت «شکنجه» شده است.

بنا به گزارش های رسيده از منابع موثق، مامورين جهت گرفتن اعتراف به شدت او را کتک زده اند.

ودود سعادتی خرداد ماه ۱۳۸۵ به جرم شرکت در تظاهرات اعتراضی مردم اردبيل عليه کاريکاتور «توهين آميز» روزنامه ايران بازداشت و به تحمل شش ماه زندان و پنجاه ضربه شلاق محکوم شده بود.

او را همچنين خردادماه ۱۳۸۶ برای بار دوم دستگير و پس از چند روز بازجويی به قيد وثيقه آزاد کرده بودند. ودود سعادتی هم اکنون در زندان اردبيل به سر می برد.

همچنين دو فعال ديگر اردبيلی به نام های آصف ابراهيم زاده و رضا غنی زاده روز ۲۶ شهريور بازداشت و پس از بيش از ۱۰ روز بازجويی در بازداشتگاه اداره اطلاعات همراه با ضرب و شتم آزاد شده اند.

عسگر اکبر زاده ديگر فعال اردبيلی جهت گذراندن حکم حبس چهار ماهه که به دليل شرکت در تظاهرات اول مهر ۱۳۸۵ در اعتراض به عدم تدريس زبان ترکی در مدارس دريافت کرده بود٬ روانه زندان اردبيل شده است.

علی شادی کرمجوان از فعالان «حرکت ملی آذربايجان» در تبريز روز دوشنبه ۲۶ شهريورماه هنگام بازگشت از شهرستان سراب توسط مامورين اداره اطلاعات دستگير شد.

اين فعال سياسی ۳۸ ساله خردادماه سال گذشته در جريان اعتراضات گسترده ترک های آذربايجان به چاپ کاريکاتور توهين آميز در روزنامه دولتی ايران، توسط اداره اطلاعات شهر سراب دستگير و پس از تحمل دو ماه حبس در زندان سراب با قرار وثيقه آزاد شده بود.

او بعد از آزادی به اتهام تبليغ عليه نظام و پخش کتاب های ترکی در دادگاه انقلاب سراب محاکمه و به يک سال حبس تعزيری محکوم شده بود٬ که بعد از اعتراض به شش ماه تخفيف داده شد.

وی برای بار دوم در روز يکم خرداد ۱۳۸۶ به جرم شرکت در تظاهرات دستگير و پس از تحمل ۲۶ روز حبس که هشت روز آن در بازداشتگاه اطلاعات تبريز و همراه «شکنجه شديد» بود٬ با قرار وثيقه آزاد شد.

به گفته همسر او، دستگيری آقای شادی به خاطر اجرای حکم شش ماه زندان وی است. او هم اکنون در زندان تبريز به سر می برد .

همچنين جواد رجب زاده يکی از فعالين حرکت ملی آذربايجان که چندی پيش در تبريز توسط نيروهای اطلاعاتی بازداشت شده بود پس از بازجويی با تامين وثيقه ای به ارزش ۲۰ ميليون تومان از زندان تبريز آزاد شد .

ائلياز يکانی (يئکنلی) روزنامه نگار و از نويسندگان هفته نامه توقيف شده «صدای اورميه» در زندان اروميه دچار بيماری اعصاب شده است.

ايشان در نامه ای که چند ماه پيش منتشر کردند، شکنجه های ماموران اطلاعات را سبب بروز اين بيماری دانسته اند.

به گفته خواهرش، او از نظر جسمی و روحی کاملا تعغيير کرده و در وضعيت نامناسبی به سر می برد. خانواده وی خواستار انتقال او به بيمارستان هستند. ائلياز از ۲۱ آذر ۱۳۸۵ در زندان اروميه است .

شهناز غلامی فعال سياسی آذربايجان و فعال حقوق زن در تبريز که روز ۲۱ آگوست ۲۰۰۷ توسط نيروهای اداره اطلاعات تبريز دستگير و بعد از ۲۲ روز از زندان تبريز آزاد شده بود منتظر محاکمه خويش است.

به گفته خانم غلامی، او تمام مدت حبس را به جز چهار روز که در بند قاتلين و همچنين بند متهمين به فساد اخلاقی بوده اند در انفرادی نگهداری شده است. وی عضو انجمن روزنامه نگاران زن ايران (رزا) است.

ساير زندانيان سياسی آذربايجان نيز وضعيت مناسبی ندارند. هم اکنون به جز عبدالله عباسی جوان٬ سعيد متين پور٬ صالح کامرانی٬ جليل غنی لو٬ بهروز صفری٬ ليلا حيدری (صفری)٬ عليرضا متين پور٬ جواد حسن پور٬ ودود سعادتی٬ علی شادی٬ عسگر اکبرزاده و امير عباس بنای کاظمی عده ديگری از جمله هادی حميدی شفيق و مهدی نوری (ائلمان)، دانشجويان زندانی در اروميه٬ ابراهيم معينی و رضا پاشايی (روزنامه نگار)، فعالان نقده ای٬ حسين فروهيده (خطيبی) و ايرج ناجی، که به جرم جاسوسی برای ترکيه در خوی زندانی هستند٬ عباس لسانی (زندانی سياسی شناخته شده اردبيلی) و مسعود سلطانی در زندان اردبيل٬ در حبس هستند .

احکام صادره برای فعالان :

ابراهيم جعفرزاده فعال سياسی و فرهنگی آذربايجان٬ دبير سابق و از اعضای هیأت مؤسس موسسه غير دولتی «اورين» خوی (NGO) از سوی دادگاه انقلاب خوی به يک سال حبس تعزيری٬ دو سال تبعيد به برازجان٬ سه سال محروميت از فعاليت های اجتماعی، سياسی و محروميت از نمايندگی مجلس و نمايندگی شورا به مدت يک دوره محکوم شده است.

جعفرزاده از سال ۱۳۷۸ تاکنون شش بار توسط مامورين امنيتی بازداشت شده است. او آخرين بار در روز دوم اسفند ۱۳۸۵ (روز جهانی زبان مادری) به اتهام حمايت از گروه های پان ترکيست دستگير و پس از تحمل ۲۴ روز حبس موقت با قرار وثيقه آزاد شده بود .

از طرف ديگر شيرزاد حاجيلو دانشجوی دانشگاه آزاد خوی و دبير کنونی موسسه اورين از سوی دادگاه انقلاب خوی (قاضی نوروزی) به اتهام اقدام عليه امنيت ملی و ارتباط با گروه های پان ترکيست به تحمل يک سال حبس تعزيری محکوم شد.

بسياری از فعالان «حرکت ملی آذربايجان» با حکم شلاق نيز روبرو بوده اند. از جمله اينها ۲۴ فعال اهری هستند که حکم آنها به جرم برپايی و شرکت در تظاهرات روز چهارم خرداد ۱۳۸۵ در اهر اخيرا صادر شده است. اسامی اين ۲۴ نفر به قرار زير است :

محکوم شدگان به شش ماه حبس و ۷۰ ضربه شلاق تعزيری: افشين بزاز قديم - کريم کارگر- مرتضی شکری سرقينی - عوض حسن پور

دو سال و شش ماه حبس و ۷۰ ضربه شلاق تعزيری: فرهاد حيدری

شش ماه حبس و ۵۰ ضربه شلاق تعزيری که به مدت ۵ سال تعليق می شود: انوشيروان طهماسبی- رامين ايل غمی- رامين بخشی- حسين صفرنيا- فريد (وحيد) برزگر- مهراد حيدر پور- محمد جعفری- مهدی سليمانی- پروير باقری- جلال اسفندياری- رضا سلمانزاده- ناصر آخشی- ابوالفضل دوست محمدی- رضا سليمانی- پرويز قانع- ابراهيم زلفی- اميد سيفی- مجتبی جاملو

همچنين عده بسياری در شهرهای مختلف آذربايجان منتظر صدور حکم و يا اجرای حکم صادر شده هستند. بيشتر اين افراد با قرار وثيقه از بازداشت موقت آزاد شده اند .