کميسر عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، اعلام کرد که روند بازگشت داوطلبانه پناهندگان افغان از ایران تقریبا متوقف شده است.
آنتونيو گوترس همچنین خواستار اقدام گسترده تر برای افزايش بازگشت داوطلبانه پناهندگان افغان به کشورشان شد.
وی این مطالب را روز یکشنبه در تهران و در نشست مطبوعاتی مشترک با مدير کل امور اتباع و پناهندگان وزارت کشور ايران ابراز داشت.
نزديک به ۴.۵ ميليون نفر در ۳۰ سال گذشته که افغانستان درگير جنگ بوده است، به پاکستان و ايران مهاجرت کرده اند.
پس از حمله آمريکا و متحدانش در سال ۲۰۰۱ به افغانستان و سرنگونی طالبان، بخشی از مهاجران افغان به کشورشان بازگشتند که اين روند به دليل اوج گيری خشونت ها و ناامنی اجتماعی اقتصادی تقريبا متوقف شده است.
آنتونيو گوترس، کميسر عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، گفت شمار مهاجرانی که به کشورشان باز می گردند، در حال حاضر «بسيار بسيار کم» شده است.
وی گفت: «اهمیت بسیاری دارد که دولت افغانستان و جامعه جهانی به شدت در افغانستان سرمايه گذاری کنند تا شرايط برای افزايش دوباره بازگشت داوطلبانه (پناهندگان افغان) فراهم شود.»
کميسر عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، همچنین ايران را برای «سخاوتمندی» در پذيرش پناهندگان افغان ستود؛ ايران هم اکنون پذيرای نزديک به ۹۰۰ هزار پناهنده ثبت شده است.
از آنتونيو گوترس پرسيده شد که آيا با توجه به افزايش خشونت ها در افغانستان امکان افزايش بازگشت پناهندگان به کشورشان است که وی در پاسخ گفت: اوضاع امنيتی در تمام مناطق افغانستان يکسان نيست.
طی سال ۲۰۰۸ ، حمله های انتحاری، بمب گذاری بر سر راه کاروان های نيروهای بين المللی و تحرک نظامی طالبان در افغانستان افزايش يافته است.
کميسر عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان همچنين گفت: به باور وی، توقف تقريبی بازگشت پناهندگان افغان به کشورشان «بيشتر به شرايط اقتصادی و اجتماعی مربوط است تا به شرايط امنيتی.»
آنتونيو گوترس همچنين از يک برگزاری يک کنفرانس بين المللی در ماه نوامبر در کابل خبر داد که به موضوع بازگشت پناهندگان و ادغام آنها در جامعه اختصاص دارد.
به گفته مقام های ايرانی، افزون بر ۹۰۰ هزار پناهنده ثبت شده افغان، هزاران نفر نيز در ايران به صورت غير قانونی زندگی می کنند.
ايران سال گذشته در طرح گسترده ای را برای اخراج مهاجران افغان به کشورشان به اجرا درآورد که با نارضايتی کابل همراه بود. مقام های افغان می گويند زير ساخت های اين کشور هنوز پاسخگوی بازگشت شمار زيادی از پناهندگان افغان به کشورشان نيست.
همچنین در برخی موارد، گزارش هایی از «برخورد نامطلوب» ماموران ایرانی با آوارگان افغان در این طرح منتشر شده که با اعتراض برخی از گروه های طرفدار حقوق بشر نیز همراه بوده است.
تقی قائمی، مديرکل امور اتباع و پناهندگان وزارت کشور ايران، نيز گفت: «در طول پنج ماه گذشته، ۱۸۹ هزار نفر از اتباع غير قانونی از ایران اخراج شدهاند.»
مديرکل امور اتباع و پناهندگان وزارت کشور ايران افزود: «تنها ۸۸ پناهنده افغان در سال ۸۷، داوطلبانه از ايران رفتند و دليل این کاهش، نبود زمينه تشويق برای بازگشت است.»
او اضافه کرد :« به آقای گوترس پيشنهاد داديم که برای اين افراد در کشورشان مسکن و شغل ايجاد شود تا آنها برای بازگشت تشويق شوند.»
به گفته تقی قائمی، در حال حاضر ۲۱۶»هزار نفر از دانش آموزان افغانی در مدارس ايران ثبت نام کرده اند و هيچ محدوديتی برای تحصيل ندارند و تا زمانی که در ايران هستند، مي توانند به تحصيل بپردازند.»
وی افزود: «هم اکنون هفت هزار نفر از اتباع افغانستان و عراق از دانشگاه ها فارغ التحصيل شده اند و چهار هزار نفر ديگر مشغول تحصيل هستند .»
مديرکل امور اتباع و پناهندگان وزارت کشور ايران، شمار پناهندگان عراقی را که داوطلبانه به کشور خود بازگشته اند، بسيار بيشتر از مهاجران افغان دانست و گفت: ۷۲۰»عراقی طی پنج ماه گذشته از ايران خارج شده اند و تعدادی نيز هم اينک منتظر بازگشت به عراق هستند.»
