هیلاری کلینتون و باراک اوباما تا همین چند ماه پیش درگیر رقابتی سرسختانه برای احراز نامزدی حزب دمکرات در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بودند. اظهارنظرهای آنان علیه یک دیگر بسیار تند و گاه توهینآمیز بود. باراک اوباما صلاحیت و قضاوت خانم کلینتون را به خاطر رای مثبت او به اشغال عراق زیر سئوال میبرد.
هیلاری کلینتون هم میگفت آقای اوباما در عرصه سیاست بینالملل کمتجربه و روش برخورد او با معضلات سیاست خارجی آمریکا «سادهلوحانه» است.
اکنون باراک اوباما، رییس جمهور منتخب، هیلاری کلینتون را به مقام وزارت خارجه منصوب کرده است. آیا این انتخاب درستی است و دو طرف میتوانند با یکدیگر به خوبی کار کنند؟
اگر مجلس سنای آمریکا انتصاب هیلاری کلینتون را به مقام وزارت خارجه تایید کند – که به نظر میرسد چنین خواهد شد– او هدایت دیپلماسی خارجی آمریکا را برعهده خواهد گرفت، ولی خانم کلینتون در عین حال باید اراده و تواناییهای خود را در راستای اهداف و استراتژی آقای اوباما جهت بدهد.
رابرت اسپیتزر، پروفسور علوم سیاسی در دانشگاه نیویورک در گفتوگو با رادیو اروپای آزاد-رادیو آزادی میگوید که این دو میتوانند با یکدیگر کار کنند، ولی همکاری آنها بدون مشکل نخواهد بود.
او معتقد است ترکیب آقای اوباما و خانم کلینتون ممکن است بهترین مجموعه برای پیشبرد یک سیاست خارجی موثر نباشد و رقابت آنان در گذشته -یا به عبارت دیگر- تفاوتهای آشکار در شخصیت دو طرف میتواند مشکلآفرین باشد.
آقای اسپیتزر میگوید: «رابطه این دو سیاستمدار طوری است که بهسادگی میتواند باعث ایجاد اختلاف و فاصله بین آنها شود. اگر تاریخ و در این مورد خاص تجربه چند ماه گذشته ملاک قضاوت باشد، به اعتقاد من جای نگرانی هست و فکر میکنم هیلاری کلینتون هم نگرانیهایی در این مورد دارد.»
او ادامه میدهد: «به نظر من آنها قادرند رقابتهای شدید دوران مبارزات انتخاباتی را به فراموشی بسپارند، ولی سوال اصلی این است که آیا با وجود تفاوتها در روش سیاسی و شخصیت قادرند به عنوان یک تیم واحد دیپلماسی باراک اوباما را به پیش ببرند.»
آقای اسپیتزر معتقد است اگر هیلاری کلینتون بخواهد وزیر خارجهای موفق و موثر باشد باید از اعتماد و حمایت کامل دولت اوباما و شخص او برخوردار باشد. «خانم کلینتون باید بتواند بدون هیچ مانع یا واسطهای با باراک اوباما در تماس دائم باشد و آقای اوباما هم باید این نکته را در نظر داشته باشد که گرچه جهتگیری کلی سیاست خارجی در حیطه اختیارات رییس جمهور است، در این مورد باید تا حد ممکن به قضاوتها و نظرات خانم کلینتون تکیه کند.»
رابرت اسپیتزر در پایان یادآوری میکند که برای هیلاری کلینتون مقام وزارت خارجه موقعیتی بسیار ارزنده است و میتواند تا حدودی امیال سیاسی او را که در پی رسیدن به کاخ سفید بود ارضا کند. به گفته آقای اسپیتزر، خانم کلینتون آن قدر عملگرا هست که برای رسیدن به این مقام خود را به پیشبرد سیاستهای باراک اوباما ملزم کند.
مایکل اوهنلن، کارشناس امور امنیت ملی و سیاست خارجی در موسسه خصوصی تحقیقات استراتژیک بروکینگ، نیز با این نکته موافق است.
به اعتقاد او، مناسبات هیلاری کلینتون و باراک اوباما رو به بهبود خواهد گذاشت و حتی شکوفا میشود. به گفته او، تجربیات قبلی نشان میدهد که در مورد این دو نفر در عین احتمال بروز اختلاف، احتمال بهبود و شکوفایی همکاری نیز هست.
مایکل اوهنلن میگوید باراک اوباما در حال مطالعه کتابی است در مورد دوران ریاست جمهوری آبراهام لینکلن که توضیح میدهد چگونه این رهبر آمریکا در اواسط قرن نوزدهم با دعوت مخالفان و رقبای خود به دولت سعی کرد سیاستهای موفق و موثرتری را پیش ببرد. در آن دوران نیز آبراهام لینکلن و ویلیام سیوارد، وزیر خارجه او، در ابتدا رقبایی سرسخت بودند، ولی در نهایت دوستی عمیقی بین آن دو برقرار شد.
اگر مجلس سنای آمریکا انتصاب هیلاری کلینتون را به مقام وزارت خارجه تایید کند – که به نظر میرسد چنین خواهد شد– او هدایت دیپلماسی خارجی آمریکا را برعهده خواهد گرفت، ولی خانم کلینتون در عین حال باید اراده و تواناییهای خود را در راستای اهداف و استراتژی آقای اوباما جهت بدهد.
مایکل اوهنلن میگوید: «به نظر من این حالت بیشتر با آن چيزی که باراک اوباما در جتسجوی آن است تناسب دارد، هر چند ممکن است آن طور که در مورد لینکلن و سیوارد اتفاق افتاد، اوباما در پی برقراری دوستی با خانم کلینتون نباشد. ولی فکر نمیکنم او دنبال مناسباتی پرتنش و دشوار با مقامات ارشد دولت خود باشد. به نظر من، او در پی همکاری فعال و پرثمر با خانم کلینتون است، طوری که رقابتهای سخت گذشته به فراموشی سپرده شده و بتوانند مبنای مناسبات خود را بر نیازها و کار مشترک در شرایط حاضر استوار کنند.»
مایکل اوهنلن میافزاید به نظر میرسد که باراک اوباما و هیلاری کلینتون از هماکنون رقابت سرسختانه خود در گذشته را به فراموشی سپرده و در حال حاضر به شکل مثبتی با یکدیگر همکاری میکنند.
و بالاخره سوال نهایی این است که اگر زمانی یاراک اوباما و هیلاری کلینتون بر سر یک موضوع حساس سیاست خارجی دچار اختلاف شوند راه حل چه خواهد بود.
پاسخ مایکل اوهنلن بسیار صریح و روشن است. «رییس جمهور در هر لحظه میتواند او را برکنار کرده و شخص دیگری را به مقام وزارت خارجه بگمارد.»