نخستین سفیر زن امیرنشین بحرین در ایالات متحده، که یک بانوی یهودی از میان ۳۶ نفر یهودی باقیمانده در بحرین است، میگوید که به خاطر یهودی بودن خود مورد بیاعتنایی سفیران کشورهای عربی قرار ندارد و توانسته است با سفیران کشورهای عربی مناسباتی قوی را پایهریزی کند.
هدا نونو که خود را «ابتدا یک بحرینی وفادار به امیرنشین بحرین و بعداً یهودی» توصیف میکند، همچنین میگوید افرادی نیز ازهیئت نمایندگی دفترحفاظت منافع جمهوری اسلامی ایران و هیئت نمایندگی ایران در سازمان ملل با وی دیدار کرده، و همچنین سفیرسوریه در واشینگتن با او دوستی نزدیکی برقرارکرده است.
خانم هدا نونو میگوید، درنخستین هفتههای کار خود درواشینگتن، محافل دیپلماتیک «هنگام روبهرو شدن با او ابرو بالا میانداختند و بسیاری انگشت به دهان مانده بودند که چگونه امیر بحرین یک زن یهودی را به عنوان سفیربحرین درآمریکا انتخاب کرده است».
خانم نونو میگوید: «اما اکنون وی از توجه و اعتماد بسیاری در میان همتایان خود، حتی ازکشورهای عربی مخالف اسرائیل برخوردار شده است».
خانم هدا نونو در مصاحبه با نشریه ویژه یهودیان بریتانیا، همچنین گفته است که «سفیران عربستان و کویت، بهترین دوستان وی در آمریکا هستند، و به خاطر یهودی بودن مورد تبعیض آنان قرارنگرفته است».
او اضافه کرده است که «سفیر عراق در واشینگتن نیز علاقهمندی زیادی به ریشههای یهودی خانوادهاش دربحرین نشان داده است».
یهودیان بحرین؛ جامعهای کم شمار
خاستگاه خاندان نونو، به یهودیان عراقی باز میگردد. اکثر یهودیان بحرین، در قرن نوزدهم از عراق و ایران به این سرزمین رسیدند و درآنجا به مقام و موقعیت خوبی دست یافتند به گونهای که بعد از استقلال بحرین، به خاندان امیر بحرین نزدیک شدند.
هنگامی که در دهههای چهل و پنجاه میلادی، یهودیان درعراق مورد اذیت و آزارهای زیادی قرارگرفتند، بسیاری از یهودیان عراقی به سوی کشورهای دیگر رفتند.
بسیاری دیگر از یهودیان عراقی راهی ایران شدند و از طریق ایران به کشورهای دیگر و اسرائیل رفتند اما شماری از آنها نیز تا زمان انقلاب اسلامی، در ایران باقی ماندند.
تا دهههای اول قرن بیستم ۱۵۰۰ یهودی در بحرین زندگی میکردند. این شمار قبل ازاستقلال اسرائیل درسال ۱۹۴۸، به ۷۰۰ نفر کاهش یافت ولی با شعلهورشدن خصومت اعراب علیه موجودیت اسرائیل، یهودیان، امیرنشینها به سوی غرب روان شدند، و اکنون رسماً تنها ۳۶ یهودی در بحرین باقی ماندهاند.
با این هنوز جوامع یهودی کوچکتر از جامعه یهودیان بحرین وجود دارند. در عراق هشت نفر یهودی و در افغانستان تنها یک مرد یهودی باقی ماندهاند.
در کشور مراکش، شماری از مقامات ارشد یهودی هستند و یهودیان که سابقه چند صد ساله زندگی در مراکش را دارند، هنوز جامعهای نسبتاً بزرگ محسوب میشوند.
یهودیان باقیمانده در بحرین تنها ۳۶ نفر و اعضای هفت خانواده هستند، که از ثروتمندان کلان فعال در امور بانکی هستند. اما به دلیل مخالفتهای زیاد در جوامع عربی با اسرائیل، یهودی بودن خود را برجسته نمیکنند.
جمعیت بحرین به زحمت به ۷۰۰ هزار نفر میرسد. یهودیان در بحرین یک کنیسه و یک آرامگاه خاص خود را دارند که البته چند بار این قبرستان مورد تعرض افراطیون اسلامی قرار گرفته است.
راهی برای برقراری مناسبات با اسرائیل؟
خانم هدا نونو، ماه مه سال ۲۰۰۸ از سوی شیخ حمد بن عیسی آل خلیفه، امیر بحرین به مقام سفارت درآمریکا منصوب شد. خانم نونو، نخستین زن یهودی غیراسرائیلی در جهان عرب و اسلامی است، که به مقام سفارت میرسد.
وی نخستین زن یهودی در بحرین بود که به عضویت مجلس سنا رسید. او و یک بانوی مسیحی بحرینی در شمار یازده زنی بودند که به کرسی انتصابی این مجلس دست یافتند.
پسرعموی خانم نونو، آقای ابراهیم نونو نیز دردوره پیشین، چهارسال، عضو این مجلس بود. خانم نونو به کار بازرگانی اشتغال داشت و به تناوب در لندن و بحرین زندگی میکرد.
او در حالی از سوی امیر بحرین به سفارت منصوب شد که ریاست نخستین سازمان دفاع ازحقوق بشر بحرین را برعهده داشت و برای تقویت دموکراسی در بحرین، موارد پایمال شدن حقوق انسانی در کشورش را دنبال میکرد.
هنگامی که خانم نونو به سفارت کشورش در آمریکا منصوب شد، رسانههای منطقه نوشتند، امیربحرین احتمالاً در جستجوی هموار کردن راه برای برقراری مناسبات با اسرائیل است.
بحرین با اسرائیل مناسبات ندارد اما همواره تماسهایی برقرار بوده است. نخستین هیئت دیپلماتیک اسرائیل رسماً سال ۱۹۶۹ از بحرین دیدارکرد. بحرین در سال ۲۰۰۶ با امضای پیمان جدید تجاری با آمریکا، تحریم اسرائیل را لغوکرد.
امیر بحرین ماه اوت امسال بعد ازدیدار با یهودیان پیشین بحرینی در لندن، از یهودیان کشورش و دیگر امیرنشینها خواست به این منطقه بازگردند، و گفت که هر اسرائیلی نیز که والدین و اجدادش از امیرنشینها به اسرائیل رفته باشند، میتوانند آزادانه بازگردد و تابعیت بگیرد و یک شهروند عادی محسوب شود.
ناتان الوف، یکی از این اسرائیلیان که در دیدار با امیر بحرین حضور داشت، میگوید که امیر حمد بن عیسی آل خلیفه یهودیان را دوست دارد و به آنها احترام میگذارد.