در حالی که آمارهای متناقضی از تعداد دانش‌آموزان مهاجر در ایران اعلام شده است، وب‌سایت دیده‌بان ایران در خبری نوشت که برخی مدارس دولتی در ایران از دانش‌آموزان افغان برای ثبت نام مبالغی «غیرقانونی» دریافت می‌کنند.
سایت دیده‌بان ایران به نقل از «انجمن یاری کودکان» نوشته که مدارس دولتی از «۵۰۰ هزار تومان تا مبالغ میلیونی» را از این دانش‌آموزان می‌گیرند که «رشوه» محسوب می‌شود و قانونی نیست.
به گفته یکی از مددکاران این انجمن که به نام وی اشاره‌ای نشده، هرچند درباره دریافت این هزینه‌های غیرقانونی باید به اداره آموزش و پرورش گزارش داده شود اما در این زمینه «موانعی» وجود دارد و از سوی دیگر، خانواده این افراد هم چندان «پیگیر» این مسئله نیستند.
او به طور مشخص به این «موانع» اشاره‌ای نکرده است.
این مددکار همچنین از لزوم دریافت «برگه کفالت» به شکل سالانه برای ثبت‌نام این دانش‌آموزان خبر داده و گفته چون اغلب آنها «کودک کار» هستند و والدین‌شان هم مشغول کارند، به‌سختی می‌توانند برای دریافت این برگه به دفاتر مراجعه کنند.
او در ادامه توضیح داده که حتی در صورت دریافت برگه کفالت، تضمینی برای ثبت نام شدن این کودکان در مدارس دولتی نیست و مدیران مدارس «سلیقه‌ای» عمل می‌کنند و اولویت را به کودکان ایرانی می‌دهند.
آمار دقیقی از تعداد دانش‌آموزان مهاجر در ایران وجود ندارد. سایت دیده‌بان ایران نوشته در سال ۱۴۰۲-۱۴۰۱ حدود ۶۷۰ هزار دانش‌آموز مهاجر در ایران شناسایی شده‌اند که برابر با ۴.۲ درصد از کل دانش‌آموزان کشور است.
اما روزنامه همشهری بهمن‌ماه سال گذشته به نقل از رئیس «جامعه خیرین مدرسه‌ساز» نوشته بود که یک میلیون کودک افغان در ایران اقامت دارند که باید شرایط تحصیل برای آنها فراهم شود.
از سوی دیگر، معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور شهریور ۱۴۰۱ از «افزایش ۴۰درصدی» جمعیت دانش‌آموزان افغان خبر داده و گفته بود که جمعیت نیم میلیون نفری دانش‌آموزان افغانستانی در این سال به ۸۰۰ هزار نفر رسید.
شهریور سال گذشته، یک مقام دیگر اداره امور بین‌الملل وزارت آموزش و پرورش تعداد دانش‌آموزان خارجی در ایران را ۶۶۹ هزار تن اعلام کرده بود.
همچنین ناصر قفلی، رئیس جامعه خیرین مدرسه‌ساز، سال گذشته خبر داده بود به دلیل مشکلات محیط زیستی، تعداد زیادی از مهاجران افغان از استان‌های جنوبی ایران به نیمه شمالی نقل مکان کرده‌اند و به همین دلیل تراکم کودکان نیازمند به تحصیل در این مناطق بیشتر شده است.
سایت دیده‌بان ایران هم نوشته در مناطقی مانند اسلامشهر در جنوب غربی تهران، تعداد کودکان متقاضی از ظرفیت مدارس بیشتر است که ناشی از قدرت گرفتن دوباره طالبان و افزایش مهاجرت از افغانستان به ایران بوده است.
سال گذشته روزنامه ایران در گزارشی اعلام کرد مهاجران جدیدی که از افغانستان وارد ایران شده‌اند، برای ثبت نام در مدارس دولتی دچار مشکل شده‌اند و اداره اتباع خارجی وزارت کشور به‌رغم نزدیک شدن به زمان آغاز به کار مدارس، اطلاعیه‌ای برای تعیین تکلیف آنها صادر نکرده است.
این اتفاق‌ها در حالی رخ داده است که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در سال ۱۳۹۴ دستور داده بود «هیچ کودک افغانستانی، حتی مهاجرینی که به‌صورت غیرقانونی و بی‌مدرک در ایران حضور دارند» نباید از تحصیل باز بمانند و باید در مدارس دولتی ایران ثبت نام شوند.
این دستور به شهادت رسانه‌های حامی حکومت به دفعات نادیده گرفته شده است. خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، در سال ۱۴۰۰ از این که برای کودکان اهل افغانستان «برگه حمایت تحصیلی» صادر نمی‌شود، انتقاد کرده بود.
