رواج فروش اشیای تاریخی و باستانی به سرقت رفته از خاورمیانه از طریق فیسبوک باعث نگرانی کارشناسان آثار تاریخی و باستانی برخی کشورهای خاورمیانه شده است.
روزنامه الشرق الاوسط مینویسد در هرج و مرجهای پس از بهار عرب در خاورمیانه و نیز جنگ داخلی در سوریه، سرقت و قاچاق اشیای تاریخی و باستانی از موزهها به ویژه در عراق و سوریه رو به گسترش بوده است.
«کارین زریق» گزارشگر الشرق الاوسط در نیویورک به نقل از «عمرو العظم» استاد دانشگاه در «اوهایو» و از مسئولان پیشین اداره آثار باستانی سوریه مینویسد، رسانههای اجتماعی مانند فیسبوک دسترسی قاچاقچیان آثار تاریخی و باستانی را به بازار غیرقانونی بسیار آسان ساختهاند.
به گفته این کارشناس سوری در حال حاضر دستکم ۹۰ شبکه در اینترنت بهویژه از طریق فیسبوک در فروش اشیای تاریخی و باستانی فعالیت دارند. او میگوید، این شبکهها در مجموع چند هزار عضو دارند که عملاً در این بازار به همه امور مشابه بازارهای دیگر از جمله چانه زدن در مورد قیمتها میپردازند.
به عنوان نمونه، بسیاری از اشیای تاریخی و باستانی که در زمان تسلط داعش بر شهر تدمر، پالمیرا، در سوریه به غارت رفت، از طریق همین شبکهها به فروش رسیده است. گاهی نیز از طریق این شبکهها نشانی مراکزی که در آنها احتمال وجود اشیای تاریخی کشف نشده وجود دارد، منتشر میشود. بر اساس این گزارش نه تنها از عراق و سوریه، بلکه ازمصر، یمن، تونس و لیبی نیز اشیای موزهای به سرقت رفته در فیسبوک به فروش میرسد.
الشرق الاوسط مینویسد، پس از انتشار مقالهای از عمرو العظم، فیسبوک ۴۹ شبکه از شبکههای فعال در زمینه فروش اشیای تاریخی و باستانی خاورمیانه را مسدود کرد. با این همه عمرو العظم میگوید، علیرغم این اقدام فیسبوک، فعالیت این شبکهها به شکل دیگر ادامه یافته است.
در بیانیه فیسبوک در این زمینه گفته شده که این شرکت همزمان از کاربران و تکنولوژی، برای متوقف کردن فعالیت شبکههایی که از طریق فیسبوک به تجارت غیرقانونی اشیای تاریخی و باستانی میپردازند بهره میگیرد و انتظار دارد کاربران به هر موردی که در این زمینه برخوردند، به فیسبوک گزارش دهند.
الشرق الاوسط مینویسد هر چند بر اساس قوانین بینالمللی تجارت غیرقانونی اشیای تاریخی کشورها جرم محسوب میشود اما یافتن و مجازات کسانی که در این زمینه فعالیت دارند چندان ساده نیست. این روزنامه میافزاید، در حال حاضر در خاورمیانه افراد و شبکههای بسیاری در این زمینه فعالیت دارند.
الشرق الاوسط مینویسد در سال ۲۰۱۶ عرضه اشیای تاریخی و باستانی به غارت رفته از عراق، سوریه، لیبی و تونس چنان زیاد بود که قیمتها به طور چشمگیری پایین آمده بود. به نوشته این روزنامه داعش چه در موصل و چه در مناطق دیگر در عراق و سوریه، بسیاری از آثار باستانی را که به سادگی قابل انتقال نبودند، نابود کرد. اما در همین مناطق، اشیای بسیاری نیز به سرقت برد و از طریق شبکههای قاچاق به فروش رساند.