مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ میگوید گرچه تغییر رژیم ایران بخشی از سیاست دولت آمریکا نیست، اما بازگشت تحریمهای آمریکا علیه جمهوری اسلامی، تأثیری قدرتمند بر افکار عمومی و اقتصاد ایران داشته است.
تحریمهای آمریکا علیه ایران، در اواسط مرداد ماه و به دنبال اعلام خروج ایالات متحده از برجام از سر گرفته شد، چرا که واشینگتن معتقد بود توافق هستهای ایران در جلوگیری از فعالیتهای مخرب تهران در منطقه ناکام بود و علاوه بر آن، ایران در مورد نیت دستیابی به سلاح هستهای صادق نبوده است.
پس از خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت ماه و به رغم تأکید دیگر قدرتهای دخیل در توافق هستهای بر حفظ برجام و حمایت از شرکتهای طرف تجارت و معامله با ایران، موضع سرسختانه دولت دونالد ترامپ در قبال ایران و تأکید جدی واشینگتن بر اجرای تحریمها، بسیاری از شرکتهای خارجی را مصمم به توقف فعالیتهایشان در ایران کرده است.
در این میان، جان بولتون، مشاور امنیت ملی آقای ترامپ که از اسرائیل دیدار میکند، تصریح کرد که بازگشت تحریمهای ایران، اکنون هم تأثیری قابل توجه بر اقتصاد ایران، و نیز افکار عمومی در داخل کشور گذاشته است.
بر پایه گزارش خبرگزاری رویترز، آقای بولتون در کنفرانس خبری روز چهارشنبهاش در اورشلیم (بیت المقدس) در پاسخ به پرسشی در مورد همفکری آمریکا و اسرائیل در مورد بهرهبرداری احتمالی از اعتراضهای اقتصادی در ایران و اینکه آیا چنین اعتراضهایی میتواند تهدیدی ملموس برای حکومت ایران باشد، تأکید کرد که «تغییر رژیم در ایران، سیاست آمریکا نیست اما ما خواهان تغییراتی بزرگ در رفتار حکومت ایران هستیم».
اقتصاد ایران به ویژه در ماههای اخیر با مشکلاتی چون میزان بالای بیکاری، تورم، و سقوط ارزش ریال دست و پنجه نرم میکند و بازگشت تحریمهای ایران میتواند وضعیت اقتصادی در ایران را وخیمتر کند.
در دی ماه سال گذشته، هزاران نفر از ساکنان شهرهای مختلف ایران، در اعتراض به افزایش قیمتها، نبود فرصتهای شغلی و فساد گسترده دولتی دست به تظاهرات و تجمعات اعتراضی زدند. این اعتراضها در مرداد ماه امسال در تهران، اصفهان، کرج، و چندین شهر دیگر نیز انجام شد.
این اعتراضها که عمدتاً با شعارهایی در مورد مطالبات اقتصادی و علیه گرانی شکل گرفته، به سرعت در شهرهای مختلف به تجمعاتی علیه دولت حسن روحانی و دیگر ارکان حکومت ایران بدل شد و در آنها شعارهایی علیه رهبر جمهوری اسلامی و نیز در تمجید از حکومت پهلوی سر داده شد.
چنین اعتراضهایی در حالی است که جمهوری اسلامی خود را برای چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی آماده میکند که در جریان آن با سرنگونی حکومت پهلوی، به تاریخ طولانی استقرار نظام پادشاهی در ایران پایان داده شد.
اکنون مشاور امنیت ملی رئیس جمهور آمریکا میگوید که اثرات اقتصادی [بازگشت تحریمها] قطعی و حتی قدرمندتر از آن است که واشینگتن پیشبینی میکرد.
او در عین حال اضافه کرد که به رغم این اثرات، «فعالیتهای ایران در منطقه همچنان به شکلی تهاجمی ادامه دارد؛ از جمله آنچه آنها در عراق، سوریه، لبنان، و یمن انجام میدهند، و آنچه در تنگه هرمز تهدید به انجام آن دارند»؛ اشاره آقای بولتون به سخنان حسن روحانی، رئیسجمهور، و برخی فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی مبنی بر مسدود کردن تنگه هرمز در صورت قطع صادرات نفت ایران بود.
بخشی از تحریمهای ایران که در مرداد ماه از سر گرفته شد، از جمله داد و ستد طلا و فلزات گرانبها، صنایع خودروسازی و نیز امکان خرید دلار آمریکا را هدف گرفته است و بر اساس برنامهریزی وزارت خزانهداری آمریکا، دور بعدی تحریمها که در اواسط آبان ماه اجرایی میشود، بخشهای بانک و بیمه و نیز صنعت نفت ایران را هدف قرار میدهد.
اما جان بولتون روز چهارشنبه تأکید کرد که آمریکا علاوه بر تحریمهای اقتصادی از ابزارهای دیگری هم برای فشار بر ایران استفاده خواهد کرد. گرچه به نوشته رویترز، جزئیات بیشتری در این باره بیان نکرد.
مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ همچنین ابراز امیدواری کرد که دولتهای اروپایی نیز مانند شرکتهای اروپایی دریابند که «انتخاب بین تجارت با ایران یا متجارت با آمریکا بسیار روشن است».
او یادآور شد که خواهیم دید چه چیزی در ماه نوامبر (با بازگشت دور دوم تحریمها) اتفاق میافتد اما رئیسجمهور ترامپ به روشنی گفته است که خواهان حداکثر فشار بر ایران است.
آقای بولتون گفت: نباید شکی در این باشد که آمریکا خواهان حل صلحآمیز مسئله است اما «ما کاملاً برای هر شرایطی که ایران ایجاد کند، آماده هستیم».