اتحادیه اروپا به همراه سه کشور اروپایی عضو برجام در بیانیه‌ای مشترک نسبت به خطر فروپاشی بیشتر توافق هسته‌ای اظهار نگرانی کردند و خواستار همکاری جمهوری اسلامی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شدند.
در بیانیه مشترک که آلمان، فرانسه، بریتانیا و فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، که روز جمعه ۲۲ شهریور منتشر شد بر «نیاز به تلاش‌های دیپلماتیک برای کاستن از تنش‌ها و از سرگیری گفت‌وگوها» تأکید شده است.
این بیانیه با ابراز «نگرانی عمیق» از گزارش اخیر آژانس انرژی اتمی که آماده شدن ایران برای نصب سانتریفوژهای پیشرفته را تایید کرد، از جمهوری اسلامی خواسته است که در «تمامی موضوعات مرتبط، از جمله موضوعات پادمان، با آژانس همکاری کند».
ایران از ۱۸ اردیبهشت امسال، همزمان با سالگرد خروج آمریکا از برجام، در اعتراض به «کم‌کاری اروپا» در نجات برجام، سه بار اقدام به توقف برخی از تعهدات اتمی‌اش ذیل توافق هسته‌ای کرده است.
سومین مرحله از این اقدام، موسوم به «گام سوم»، از جمعه گذشته آغاز شد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه تأیید کرد که ایران اکنون سرگرم نصب سانتریفیوژهای پیشرفته است و با این کار تعداد سانتریفیوژهای پیشرفته ایران برای غنی‌سازی اورانیوم «دو برابر» می‌شود.
بنابر مفاد برجام، آزمایش بیش از ۳۰ سانتریفوژ آی‌آر۶ برای ایران ممنوع است.
کشورهای اروپایی در بیانیه خود مؤکدا از جمهوری اسلامی خواسته‌اند «تمامی اقداماتی را که با تعهداتش ناسازگار است بازگرداند».
این کشورها همچنین با اشاره به «تصمیمات اخیر ایران» و «فشار تحریم‌های آمریکا» گفته‌اند برجام با خطر فروپاشی بیشتری روبه‌رو شده است.
بیانیه این سه کشور اروپایی در حالی منتشر شده است که شورای حکام آژانس در روزهای اخیر جلسه داشت و مدیرکل موقت این نهاد نیز یکشنبه، ۱۷شهریور، در سفری یک‌روزه به تهران با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه، و علی‌اکبر صالحی، رئيس سازمان انرژی اتمی ایران، دیدار کرده بود.
جزئیاتی از گفت‌وگوهای کورنل فروتسا، مدیرکل موقت آژانس، با مقام‌های جمهوری اسلامی منتشر نشد اما آقای فروتسا پس از سفر به تهران تأکید که ایران باید به پرسش‌های این نهاد «بی‌درنگ پاسخ دهد».
وی در گزارش خود به شورای حکام آژانس گفت که در دیدارش با مقام‌های جمهوری اسلامی «بر ضرورت پاسخ‌دهی بدون معطلی ایران به سؤالات آژانس در ارتباط با تکمیل بودن اظهاریه‌های پادمانی ایران تأکید کرده و گفته‌است که زمان اهمیتی حیاتی دارد».
همزمان با سفر رئیس موقت آژانس به تهران، خبرگزاری رویترز از قول دیپلمات‌ها گزارش داده بود که آژانس در نمونه‌هایی که از یک انبار واقع در تورقوزآباد، در جنوب تهران، آزمایش کرده آثار اورانیوم کشف کرده است.
خبر وجود تأسیسات هسته‌ای در تورقوزآباد را بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، مهرماه پارسال در مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کرد.
با این حال نماینده جمهوری اسلامی در آژانس هرگونه فعالیت پنهان اتمی ایران را رد کرد و گفت سفر اخیر مدیرکل موقت آژانس به تهران «دستور کار خاصی» نداشت.
از سوی دیگر نمایندگی آمریکا در آژانس ایران را به امتناع از پاسخ به سؤالات این نهاد متهم کرد و رفتار جمهوری اسلامی را «غیرقابل قبول» خواند.
اسرائیل بتازگی نیز اعلام کرد جمهوری اسلامی یک «تأسیسات هسته‌ای با اهداف نظامی» در شهرستان آباده احداث کرده بود اما پس از آ‌ن‌که پی برد اسرائیل از وجود این محل آگاه شده، آن را نابود کرد.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در واکنش به سخنان نخست وزیر اسرائیل نوشت که «تیم ب» خواهان «راه‌اندازی جنگ» است.
