روز دوشنبه در حالى سه کشور ایران، ترکیه و برزیل در باره مبادله اورانیوم غنى‌شده ایران با سوخت هسته‌اى مورد نیاز رآکتور تحقیقاتى تهران توافقنامه امضا کردند، که جمهورى اسلامى ایران پیشتر به رغم اعلام «موافقت اصولى» خود با پیشنهاد آژانس بین‌المللى انرژى اتمى در باره ارسال اورانیوم غنى‌شده خود به روسیه و فرانسه، در پاسخ نهایی به آن تعلل کرده بود.
در حالى که قدرت‌هاى غربى و به ویژه ایالات متحده آمریکا به تلاش‌هاى خود براى تشدید تحریم‌ها علیه ایران در شوراى امنیت سازمان ملل شتاب بخشیده و حتى مقام‌هاى آمریکایى از «پیشرفت» در مذاکرات در این باره سخن گفته‌اند، رهبران ایران، ترکیه و برزیل روز دوشنبه در تهران توافقنامه‌اى ۱۰ ماده‌اى را در باره مبادله اورانیوم غنى‌شده ایران با سوخت هسته‌اى رآکتور تحقیقاتى تهران امضا کرده‌اند.
در بیانیه مشترکى که سه کشور در این باره منتشر کرده‌اند، توافق شده است، جمهورى اسلامى ایران حدود ۱۲۰۰ کیلوگرم از اورانیوم کمتر غنى‌شده خود را به ترکیه بفرستد و در مقابل آن ۱۲۰ کیلوگرم سوخت هسته‌اى مورد نیاز رآکتور تحقیقاتى تهران را دریافت کند.
همچنین بر اساس یکى از بندهاى این توافقنامه «۱۲۰۰ کیلوگرم سوخت اورانیوم کمتر غنى شده ایران در ترکیه به صورت امانت نگهدارى شود، که در مالکیت ایران خواهد بود، و ایران و آژانس امکان نظارت بر آن را دارند».
قرار است ایران مراتب موافقت خود را با این موضوع ظرف مدت هفت روز به آژانس بین‌المللى انرژى اتمى اطلاع داده و پس از آن بر اساس درخواست گروه وین شامل ایالات متحده آمریکا، روسیه، فرانسه و آژانس بین‌المللى انرژى اتمى نحوه انجام مبادله سوخت مشخص خواهد شد.
در حالى که هیچ یک از نمایندگان گروه وین در مذاکرات تهران حضور نداشته‌اند، با این حال در یکى از بندهاى توافقنامه تهران آمده است: «ایران موافقت خود را با انتقال ۱۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم کمتر غنى شده اعلام مى‌کند و گروه وین نیز متعهد مى‌شود ۱۲۰ کیلوگرم سوخت مورد نیاز رآکتور تهران را به ایران تحویل دهد».
هر چند تاکنون قدرت‌هاى بزرگ و آژانس بین‌المللى انرژى اتمى موافقت یا مخالفت خود را با توافقنامه تهران اعلام نکرده‌اند، اما روز دوشنبه و در نخستین واکنش‌ها فرانسه و اتحادیه اروپا ضمن استقبال از این توافق آن را کافى ندانسته و اعلام کرده‌اند، تلاش‌ها براى تشدید تحریم‌ها علیه ایران ادامه خواهد یافت.
البته این نخستین بار نیست که جمهورى اسلامى با مبادله اورانیوم غنى‌شده خود با سوخت رآکتور تحقیقاتى تهران «موافقت» کرده است.
در اواخر مهر ماه سال گذشته خورشیدى و همزمان با بالا گرفتن دوباره تنش‌ها بر سر برنامه اتمى ایران به دلیل افشاى ساخت تأسیسات غنى‌سازى مخفى ایران در نزدیکى شهر قم، نمایندگان جمهورى اسلامى با شرکت در مذاکراتى در مقر آژانس بین‌المللى انرژى اتمى در وین «موافقت اصولى» تهران را با پیشنهادى در باره مبادله سوخت هسته‌اى اعلام کرده بودند.
بر اساس این پیشنهاد قرار بود جمهورى اسلامى ایران ۱۲۰۰ کیلوگرم از اورانیوم غنى‌شده ۳.۵ درصدى خود را براى غنى‌سازى بیشتر و تبدیل آن به میله‌هاى سوخت به روسیه و فرانسه ارسال کند و در مقابل ۱۱۶ کیلوگرم سوخت مورد نیاز خود براى رآکتور تحقیقاتى تهران را دریافت کند.
اما به دنبال انتشار خبر «توافق اصولى» ایران با این پیشنهاد، برخى از مقام‌هاى جمهورى اسلامى و حتى شخصیت‌هاى اصلاح‌طلب مانند میرحسین موسوى از توافق بر سر مبادله اورانیوم غنى‌شده ایران با سوخت هسته‌اى انتقاد کردند.
از جمله در آن زمان علاء‌الدین بروجردى، رئیس کمیسیون امنیت ملى مجلس شوراى اسلامى، در مخالفت با این پیشنهاد گفته بود: «هیچ تضمینى وجود ندارد که آنها در ازاى این سوخت به ما سوخت با غناى ۲۰ درصد بدهند. ما در یک بى‌اعتمادى گسترده نسبت به غربى‌ها به سر مى‌بریم و این عدم اعتماد را تمام کشورهاى ۵+۱ ثابت کرده‌اند».
علی لاریجانی، رئیس مجلس هشتم نیز که خود پیشتر گفت‌وگو کننده ارشد هسته‌ای ایران بود، موضوع تبادل سوخت را نوعی فریب خوانده بود.
سرانجام پس از ماه‌ها کشمکش در باره پذیرش و یا عدم پذیرش پیشنهاد آژانس توسط جمهورى اسلامى، مقام‌هاى ایرانى اعلام کردند، تنها حاضرند ۴۰۰ کیلوگرم از اورانیوم غنى‌شده خود را آن هم در جزیره کیش با سوخت رآکتور تهران مبادله کنند، که این پیشنهاد هم با واکنش منفى آمریکا روبه‌رو شد.
در حالى که باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا که سیاست گفت‌وگوى مستقیم وى با ایران به جایى نرسیده است، پایان سال گذشته میلادى را به عنوان آخرین فرصت ایران به منظور همکارى با جامعه جهانى بر سر برنامه هسته‌اى خود اعلام کرده بود، ایران نیز در اقدامى متقابل در اواخر سال گذشته میلادى به کشورهاى غربى هشدار داد، چنانچه این کشورها تا پایان ماه ژانویه «پیشنهاد ایران را در خصوص مبادله سوخت هسته‌اى در خاک ایران» نپذیرند، جمهورى اسلامى به تولید سوخت و به عبارت دیگر غنى‌سازى بیشتر اورانیوم اقدام خواهد کرد.
سرانجام و در ماه آوریل سال جارى میلادى جمهورى اسلامى براى نخستین بار و با هدف « تولید سوخت مورد نیاز براى رآکتور تحقیقاتى تهران» در سطح محدودى اقدام به غنى‌سازى اورانیوم در حد بالاتر از سه و نیم درصد کرد.
کشورهاى غربى که ابتدا درباره توانایی ایران در غنى‌سازى ۲۰ درصدى اروانیوم ابراز تردید کرده بودند، از آن بیم دارند که جمهورى اسلامى ایران در پوشش برنامه هسته‌اى خود به دنبال دستیابى به دانش لازم براى ساخت جنگ‌افزارهاى هسته‌اى باشد.
بر اساس آخرین گزارش آژانس بین‌المللى انرژى اتمى، ایران به منظور غنى‌سازى ۲۰ درصدى اورانیم از یک «آبشار» ۱۶۴ تایی از دستگاه‌هاى سانتریفیوژ استفاده کرده که به تازگى و با هدف افزایش کارآیى این دستگاه‌ها یک آبشار دیگر در تأسیسات نطنز نصب کرده است.
اکنون و در شرایطى که یک بار دیگر تنش بر سر برنامه هسته‌اى ایران بالا گرفته و ایالات متحده آمریکا و متحدانش براى تصویب قعطنامه تازه‌اى در شوراى امنیت به منظور تشدید تحریم‌ها علیه ایران آماده مى‌شوند، تهران یک بار دیگر با تبادل سوخت هسته‌اى در خارج از کشور «موافقت» کرده است، در حالى که پیشتر مقام‌هاى ایرانى شرط هرگونه موافقت خود را با مبادله سوخت، انجام آن در داخل ایران اعلام کرده بودند.
این توافق در شرایطى صورت گرفته است که در آستانه سفر لولا داسیلوا به ایران، قدرت‌هاى بزرگ و حتى روسیه که پیشتر مخالف تحریم ایران بود، نسبت به موفقیت مذاکرات هسته‌اى رییس جمهور برزیل در تهران اظهار تردید کرده بودند.
در حالى که قدرت‌هاى غربى و به ویژه ایالات متحده آمریکا به تلاش‌هاى خود براى تشدید تحریم‌ها علیه ایران در شوراى امنیت سازمان ملل شتاب بخشیده و حتى مقام‌هاى آمریکایى از «پیشرفت» در مذاکرات در این باره سخن گفته‌اند، رهبران ایران، ترکیه و برزیل روز دوشنبه در تهران توافقنامه‌اى ۱۰ ماده‌اى را در باره مبادله اورانیوم غنى‌شده ایران با سوخت هسته‌اى رآکتور تحقیقاتى تهران امضا کرده‌اند.
بیشتر بخوانید:
در بیانیه مشترکى که سه کشور در این باره منتشر کرده‌اند، توافق شده است، جمهورى اسلامى ایران حدود ۱۲۰۰ کیلوگرم از اورانیوم کمتر غنى‌شده خود را به ترکیه بفرستد و در مقابل آن ۱۲۰ کیلوگرم سوخت هسته‌اى مورد نیاز رآکتور تحقیقاتى تهران را دریافت کند.
همچنین بر اساس یکى از بندهاى این توافقنامه «۱۲۰۰ کیلوگرم سوخت اورانیوم کمتر غنى شده ایران در ترکیه به صورت امانت نگهدارى شود، که در مالکیت ایران خواهد بود، و ایران و آژانس امکان نظارت بر آن را دارند».
قرار است ایران مراتب موافقت خود را با این موضوع ظرف مدت هفت روز به آژانس بین‌المللى انرژى اتمى اطلاع داده و پس از آن بر اساس درخواست گروه وین شامل ایالات متحده آمریکا، روسیه، فرانسه و آژانس بین‌المللى انرژى اتمى نحوه انجام مبادله سوخت مشخص خواهد شد.
در حالى که هیچ یک از نمایندگان گروه وین در مذاکرات تهران حضور نداشته‌اند، با این حال در یکى از بندهاى توافقنامه تهران آمده است: «ایران موافقت خود را با انتقال ۱۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم کمتر غنى شده اعلام مى‌کند و گروه وین نیز متعهد مى‌شود ۱۲۰ کیلوگرم سوخت مورد نیاز رآکتور تهران را به ایران تحویل دهد».
هر چند تاکنون قدرت‌هاى بزرگ و آژانس بین‌المللى انرژى اتمى موافقت یا مخالفت خود را با توافقنامه تهران اعلام نکرده‌اند، اما روز دوشنبه و در نخستین واکنش‌ها فرانسه و اتحادیه اروپا ضمن استقبال از این توافق آن را کافى ندانسته و اعلام کرده‌اند، تلاش‌ها براى تشدید تحریم‌ها علیه ایران ادامه خواهد یافت.
البته این نخستین بار نیست که جمهورى اسلامى با مبادله اورانیوم غنى‌شده خود با سوخت رآکتور تحقیقاتى تهران «موافقت» کرده است.
در اواخر مهر ماه سال گذشته خورشیدى و همزمان با بالا گرفتن دوباره تنش‌ها بر سر برنامه اتمى ایران به دلیل افشاى ساخت تأسیسات غنى‌سازى مخفى ایران در نزدیکى شهر قم، نمایندگان جمهورى اسلامى با شرکت در مذاکراتى در مقر آژانس بین‌المللى انرژى اتمى در وین «موافقت اصولى» تهران را با پیشنهادى در باره مبادله سوخت هسته‌اى اعلام کرده بودند.
بر اساس این پیشنهاد قرار بود جمهورى اسلامى ایران ۱۲۰۰ کیلوگرم از اورانیوم غنى‌شده ۳.۵ درصدى خود را براى غنى‌سازى بیشتر و تبدیل آن به میله‌هاى سوخت به روسیه و فرانسه ارسال کند و در مقابل ۱۱۶ کیلوگرم سوخت مورد نیاز خود براى رآکتور تحقیقاتى تهران را دریافت کند.
اما به دنبال انتشار خبر «توافق اصولى» ایران با این پیشنهاد، برخى از مقام‌هاى جمهورى اسلامى و حتى شخصیت‌هاى اصلاح‌طلب مانند میرحسین موسوى از توافق بر سر مبادله اورانیوم غنى‌شده ایران با سوخت هسته‌اى انتقاد کردند.
از جمله در آن زمان علاء‌الدین بروجردى، رئیس کمیسیون امنیت ملى مجلس شوراى اسلامى، در مخالفت با این پیشنهاد گفته بود: «هیچ تضمینى وجود ندارد که آنها در ازاى این سوخت به ما سوخت با غناى ۲۰ درصد بدهند. ما در یک بى‌اعتمادى گسترده نسبت به غربى‌ها به سر مى‌بریم و این عدم اعتماد را تمام کشورهاى ۵+۱ ثابت کرده‌اند».
علی لاریجانی، رئیس مجلس هشتم نیز که خود پیشتر گفت‌وگو کننده ارشد هسته‌ای ایران بود، موضوع تبادل سوخت را نوعی فریب خوانده بود.
سرانجام پس از ماه‌ها کشمکش در باره پذیرش و یا عدم پذیرش پیشنهاد آژانس توسط جمهورى اسلامى، مقام‌هاى ایرانى اعلام کردند، تنها حاضرند ۴۰۰ کیلوگرم از اورانیوم غنى‌شده خود را آن هم در جزیره کیش با سوخت رآکتور تهران مبادله کنند، که این پیشنهاد هم با واکنش منفى آمریکا روبه‌رو شد.
در حالى که باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا که سیاست گفت‌وگوى مستقیم وى با ایران به جایى نرسیده است، پایان سال گذشته میلادى را به عنوان آخرین فرصت ایران به منظور همکارى با جامعه جهانى بر سر برنامه هسته‌اى خود اعلام کرده بود، ایران نیز در اقدامى متقابل در اواخر سال گذشته میلادى به کشورهاى غربى هشدار داد، چنانچه این کشورها تا پایان ماه ژانویه «پیشنهاد ایران را در خصوص مبادله سوخت هسته‌اى در خاک ایران» نپذیرند، جمهورى اسلامى به تولید سوخت و به عبارت دیگر غنى‌سازى بیشتر اورانیوم اقدام خواهد کرد.
سرانجام و در ماه آوریل سال جارى میلادى جمهورى اسلامى براى نخستین بار و با هدف « تولید سوخت مورد نیاز براى رآکتور تحقیقاتى تهران» در سطح محدودى اقدام به غنى‌سازى اورانیوم در حد بالاتر از سه و نیم درصد کرد.
کشورهاى غربى که ابتدا درباره توانایی ایران در غنى‌سازى ۲۰ درصدى اروانیوم ابراز تردید کرده بودند، از آن بیم دارند که جمهورى اسلامى ایران در پوشش برنامه هسته‌اى خود به دنبال دستیابى به دانش لازم براى ساخت جنگ‌افزارهاى هسته‌اى باشد.
بر اساس آخرین گزارش آژانس بین‌المللى انرژى اتمى، ایران به منظور غنى‌سازى ۲۰ درصدى اورانیم از یک «آبشار» ۱۶۴ تایی از دستگاه‌هاى سانتریفیوژ استفاده کرده که به تازگى و با هدف افزایش کارآیى این دستگاه‌ها یک آبشار دیگر در تأسیسات نطنز نصب کرده است.
اکنون و در شرایطى که یک بار دیگر تنش بر سر برنامه هسته‌اى ایران بالا گرفته و ایالات متحده آمریکا و متحدانش براى تصویب قعطنامه تازه‌اى در شوراى امنیت به منظور تشدید تحریم‌ها علیه ایران آماده مى‌شوند، تهران یک بار دیگر با تبادل سوخت هسته‌اى در خارج از کشور «موافقت» کرده است، در حالى که پیشتر مقام‌هاى ایرانى شرط هرگونه موافقت خود را با مبادله سوخت، انجام آن در داخل ایران اعلام کرده بودند.
این توافق در شرایطى صورت گرفته است که در آستانه سفر لولا داسیلوا به ایران، قدرت‌هاى بزرگ و حتى روسیه که پیشتر مخالف تحریم ایران بود، نسبت به موفقیت مذاکرات هسته‌اى رییس جمهور برزیل در تهران اظهار تردید کرده بودند.
