کميته ديانت يا کميته رسيدگی به امور مذهبی دولت ترکيه اخيراً در سايت خود مقاله ای منتشر کرده که در آن زنان را «نمونه مجسم فريب جنسی» خوانده است و به آنان توصيه می کند بيرون از خانه از عطر زدن بپرهيزند تا مبادا هوس های جنسی مردان را تحريک کنند.
اين اظهارات انتقاد بسياری از مردم را برانگيخته و به نگرانی هايی در زمينه اسلامی کردن جامعه ترکيه که حزب حاکم اسلام اين کشور در ترويج آن می کوشد دامن زده است.
این سایت همچنین می افزاید: «زنان بايد بيشتر احتياط کنند چرا که عوامل تحريک را در اختيار دارند و بنابراين بايد خود را کاملاً بپوشانند و از نشان دادن زينت آلات و اندام خود به نامحرم بپرهيزند.»
آنچه گفته شد دو نمونه از «بايد» و «نبايد» هايی است که در مقاله «زندگی جنسی» به زنان ترکيه تجويز شده است. مقاله ای که در سايت ديانت يا مدرنيته امور مذهبی ترکيه نقش بسته است.
در اين مقاله همچنين آمده است که اگر زنان ناگزير از هم صحبتی با جنس مخالف باشند بايد «طوری حرف بزنند که گمانی در دل طرف مذکر بر نيانگيزند و چنان جدی و موقر باشند که باعث گمراهی طرف نشوند.»
اين احکام درباره رفتار زنان مسلمان، بخشی از استفتاء هايی است که سايت ديانت منظماً درباره اسلام و جامعه منتشر می کند.
اما اين سايت و به ويژه مقاله «زندگی جنسی» انتقاد های شديد سکولارها و گروه های فمينيستی ترکيه را بر انگيخته است. در اين مقاله معاشرت و ديدار زن و مرد برابر با زنا دانسته شده است.
اين مقاله که در مورد ديده شدن زن و مرد نامحرم با يکديگر هشدار داده و زنان را از کار کردن در مکان های مختلط بر حذر داشته و عطر زدن را بيرون از خانه امری غير اخلاقی شمرده است، وحشت بسياری از مردم ترکيه را برانگيخته است.
يوسف کانلی، سرمقاله نويس سکولارگرای روزنامه ديلی نيوز موضع ديانت را در قبال زنان با آرای طالبان قابل مقايسه دانسته است.
او می گويد: «عطر زدن گناه است. معاشرت زن و مرد حرام است، راه رفتن زن و مرد در خيابان يا بيرون رفتنشان با همديگر گناه است. يعنی چه؟ اين که همان کارهای طالبان در افغانستان است.»
ديانت نهادی قدرتمند است که در سال ۱۹۲۴ تاسيس شده و نظارت بر کار حدود ۸۰ هزار مسجد ترکيه را در اختيار دارد.
اموری چون نصب امامان جماعت و تهيه متن خطبه های نماز جمعه در کشوری که قانون اساسی آن دين را از سياست جدا کرده بر عهده کميته ديانت است.
سایت دیانت
آقای کانلی به راديو اروپای آزاد/ رادیو آزادی می گويد که به نظر او انتشار «سخنانی که زنان را تحقير می کند و با آنان همچون شهروندان درجه دو رفتار می کند آن هم توسط يک نهاد مذهبی دولتی» به کلی باورنکردنی است. او می افزايد: «پس از ۸۵ سال حکومت سکولار چطور ممکن است اين حرف های مسخره را بر زبان آورد؟»
قيبس آيدين، رييس يک گروه فرهنگی زنان از اين فراتر می رود و می گويد توصيه های ديانت در جدايی زن و مرد به خشونت نسبت به زنان دامن می زند.
او می گويد مقامات مذهبی رفتار خشونت آميز با زنان را با اين بهانه ها که «آخر عطر زده بود» يا «لباس تحريک آميز پوشيده بود» توجيه می کنند.
«عطر زدن برای مسلمانان ضروری است»
ديانت درباره عطر زدن می نويسد: «پيامبر ما حضرت محمد به زنانی که عطر می زدند و از خانه بيرون می رفتند و يا به گردش می رفتند نظر خوشی نداشت و آن را مخالف اخلاق می دانست.»
اما اين گفته از نظر اسلام شناسان و حديث شناسان جای سوال دارد. حديث علم شناخت مجموعه رفتار و گفتار محمد پيامبر اسلام است.
نهده بزکورت استاد دانشکده الهيات در دانشگاه آنکارا می گويد: «عطر زدن برای مسلمانان ضروری است.»
او می افزايد: «من به عنوان زن مسلمان عطر می زنم چون خوش بو بودن در اسلام بسيار مستحب است.»
همچنين حديثی از امام الترمذی نقل شده که می گويد: «خود را به عطر آغشتن از سنت هايی است که هر مسلمان بايد به کار بندد.»
خانم بزرکورت می گويد حتی اگر پيامبر محمد زنان را از عطر زدن در خارج از خانه منع کرده باشد بايد موقعيت فرهنگی و اجتماعی و سياسی گفته ها و کرده های پيامبر را در قرن هفتم ميلادی مورد نظر قرار دهيم.
آقای کانلی مقاله ديانت در باره زنان را جديدترين نشانه تلاش های حکومت برای تحکيم و ترويج نقش اسلام در جامعه ترکيه می داند.
ترکيه در سال های اخير شاهد پديده احيای اسلام گرايی است.
اين روند به ويژه از زمان روی کار آمدن حزب اسلام گرای «عدالت و توسعه» در سال ۲۰۰۲ وضوح بيشتری يافته است.
اوائل همين سال دادستان های دولتی از دادگاه قانون اساسی ترکيه خواستند دستور انحلال حزب عدالت و توسعه را به دليل متزلزل کردن اصل مهم جدايی دين از سياست اصلی که در قانون اساسی ترکيه آمده است صادر کند.
کيفر خواست عليه اين حزب به خاطر افزودن تبصره ای به قانون اساسی ترکيه است که مطابق آن دختران دانشجو می توانند در محيط های دانشگاهی حجاب داشته باشند. دادستان های ترک از دادگاه خواستار برکناری رجب طيب اردوغان نخست وزير، عبد الله گل رئيس جمهوری و ده ها تن از اعضای حزب عدالت و توسعه از امور سياسی شده اند.
قرار است رای دادگاه ها تا دو سه ماه ديگر صادر شود.
حزب سکولار جمهوريخواه مردم ترکيه نيز به نوبه خود شکايتی جداگانه عليه اين متمم قانون اساسی به دادگاه تسليم کرده است. دادگاه قانون اساسی در باره اين شکايت همين هفته برگزار می شود.
کانلی با اشاره به محجبه بودن همسران اردوغان و گل می گويد اسلامی کردن جامعه که مورد تاييد رهبران ترکيه است، ارکان سکولاريزم و موجوديت جمهوری را به خطر می اندازد.
وی می افزاید: «ولی البته وقتی همسر رييس جمهور به عنوان بانوی اول کشور به سبک اسلامی لباس می پوشد که با معيارهای مدرنيته ناسازگار است، وقتی همسر نخست وزير به همان شيوه لباس می پوشد و وقتی روسری به سر داشتن به يکی از معيارهای انتصاب به مقام های بالای حکومتی و اداری محسوب می شود ما مشکل پيدا می کنيم و اين همان وضعيتی است که امروز در ترکيه با آن رو به رو هستيم. مسئله، مسئله عمامه پوشيدن در دانشگاه ها نيست بلکه حرکت منظم به سوی اسلامی کردن دولت و جامعه در ترکيه است.»
