گروهی از بازرسان بلند پايه آژانس بين المللی انرژی اتمی سازمان ملل به سرپرستی اولی هينونن، معاون آژانس، يکشنبه دوم تا سه شنبه چهارم تير ماه برای بازديد از منطقه «الکبار» واقع در بيايان های سوريه که سال گذشته توسط اسراييل بمباران شد به دمشق می روند.
هدف از اين بازرسی بررسی اتهامات آمريکا و اسراييل را درباره وجود تاسيسات هسته ای در اين منطقه اعلام شده است.
جنگنده های ارتش اسرائيل، شهریور ماه سال گذشته تاسيسات منطقه «الکبار» را بمباران کردند، چرا که به نوشته برخی رسانه های اسرائیلی این باور وجود دارد که سوریه در حال پیگیری یک برنامه هسته ای در این منطقه است. مقامات اسرائیلی به طور رسمی این اقدام را تایید نکردند.
سوريه، سال گذشته ضمن اعتراض نسبت به شکسته شدن حریم حوایی خود اعلام کرد که هواپيماهای اسرائيلی يک منطقه خالی از سکنه را بمباران کرده اند.
اما پس از ماه ها سکوت، مايکل هيدن، ريس سازمان اطلاعات آمريکا، « سی آی ای»، روز دوشنبه، نهم ارديبهشت ماه، در يک نشست خبری، هدف جنگنده های اسرایی را یک «تاسيسات هسته ای» در خاک سوريه خواند و گفت: «اسرائيل، ماه سپتامبر گذشته، در حالی اين تاسيسات را در سوريه بمباران و نابود کرد که چند هفته، يا حد اکثر چند ماهی بيشتر به تکميل آن نمانده بود.»
آقای هيدن گفته بود که شواهد موجود نشان می دهند تاسيسات ياد شده، از ديدگاه ابعاد و فناوری، شبيه به نيروگاه هسته ای «يونگ بی يون» در کره شمالی بوده است.
دمشق که در منطقه خاورميانه يکی از متحدان ايران و از مخالفان آمريکا است ادعا های آمريکا را «تمسخر آميز» خواند و رد کرد.
سوريه اعلام کرده است که تاسيسات مورد ادعای آمريکا، چند ساختمان نظامی بوده است.
آمريکا اعلام کرده است که براساس عکس های ماهواره ای اخير، به نظر می رسد که سوريه محل تاسيسات بمباران شده را «پاکسازی کرده و ساختمان هايی جديدی در آنجا ساخته است.»
موافقت سوريه «فقط» با بازرسی از الکبار
محمد البرادعی رييس آژانس بين المللی انرژی اتمی، ماه پيش در جريان نشست ۳۵ عضو شورای حکام وعده اين بازرسی از سوريه را داده بود.
همچنين بشار اسد، رييس جمهوری سوريه و ابراهيم عثمان، رييس سازمان انرژی اتمی سوريه هم متعهد به همکاری با بازرسان آژانس شده اند.
اما به گزارش خبرگزاری فرانسه، برخی ديپلمات های نزديک به مقر آژانس در وين که نامی از آن ها آورده نشده است گفته اند که دمشق به بازرسان آژانس تنها اجازه بازديد از تاسيسات بمباران شده را داده است و اجازه بازرسی از دو يا سه محل ديگر را که بازرسان پيشتر درخواست بازديد از آن نقاط را مطرح کرده بودند، رد کرده است.
اوايل خرداد ماه، روزنامه واشنگتن پست از قول منابع آگاه اعلام کرد که برخی منابع اطلاعاتی آمريکا گفته اند در سه نقطه ديگر در خاک سوريه هم تاسيساتی مرتبط با تاسيسات منهدم شده الکبار وجود دارد و امکان دارد سوريه مخفيانه در آن نقاط تاسيسات هسته ای ساخته باشد.
با اين حال محمد البرادعی، هفته گذشته در جريان گفتگو با تلويزيون العربيه گفته بود که مدرکی در باره اينکه سوريه افراد متخصص يا سوخت هسته ای کافی برای داير کردن تاسيسات بزرگ هسته ای را داشته باشد، وجود ندارد.
او گفته بود که آژانس تنها عکس هايی از تاسيسات بمبارن شده سوريه در دست دارد که نشان می دهد اين تاسيسات با تاسيسات هسته ای کره شمالی شباهت دارد.
با اين حال واشينگتن می گويد که اتهامات مطرح شده عليه سوريه درست است.
روز پنجشنبه ۳۰ خرداد ماه، تام کيسی معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمريکا در اين باره گفت: «حقيقت اين است که در باره آنچه سوريه انجام می داد، مدارک محکمی وجود دارد.»
او افزود: «ما اميدواريم دولت سوريه برای ادای توضيحات بدون واسطه به آژانس بين المللی انرژی اتمی درباره آنچه انجام می داده و اين که چگونه به تکنولوژی هسته ای دست يافته است، فرصت های بسياری داشته باشد.»
افزايش ترديد ها
سه شنبه گذشته روزنامه فرانسوی زبان لوموند گزارش داد که آژانس بين المللی انرژی اتمی، اطلاعاتی از کشورهای ديگر دريافت کرده است که صحت اتهام آمريکا به سوريه را تاييد می کند.
اين روزنامه بدون معرفی منابع خود نوشته بود که اطلاعات شامل تصاوير ماهواره ای از طرف «کشورهای مختلف» و اطلاعاتی از تحقيقات قبلی خود آژانس در باره پرونده هسته ای کره شمالی است.
مقامات آژانس در گفتگو با خبرگزاری فرانسه از اظهار نظر در اين باره خوداری کرده اند.
همچنين گرگوری شولتی، نماينده آمريکا در آژانس هم پيشتر هدف سوريه از پاکسازی تاسيسات بمباران شده الکبار را نابود کردن مدارک باقی مانده در آن منطقه عنوان کرده بود.
منابع اطلاعاتی آمريکا اعلام کرده اند که سوريه پاکسازی کنترل شده ای در منطقه انجام داده و ساختمان ها و پل ها را از بين برده است.
آقای شولتی اوايل ماه جاری در نشست سران حکام در اين باره گفته بود: «بيشتر کارها [پاکسازی] شبانه يا زير پوشش انجام شده است.»
او افزوده بود که پنهان کاری سوريه ترديد ها را در اين باره بيشتر می کند: «اگر نيروگاه برای مصارف صلح آميز بوده است، به چه دليل پاکسازی آن پنهانی انجام شده است؟ سوريه چه چيزی برای مخفی کردن دارد؟»
نتيجه کار بازرسان آژانس از الکبار سوريه، قرار است در نشست ماه سپتامبر شورای حکام منتشر شود.
