- رادیو فردا: آقای بختیاری، فیلم زنان بدون مردان ساخته شیرین نشاط ، در بخش اصلی جشنواره ونیز پذیرفته شده است. شما سازنده موزیک متن این فیلم هستید. موزیک این فیلم چه نوع موسیقی است، چه مختصاتی دارد و از چه سازهایی برای آن استفاده کرده‌اید؟
عباس بختیاری: موسیقی متن فیلم زنان بدون مردان در پنج قطعه ساخته شده که عمدتاً بر پایه تصانیفی است که از دهه ۳۰ خورشیدی به بعد غالباً میان مردم و یا در رادیو و مراسم عروسی و شادمانی استفاده شده است. طبیعی است که سازهای مورد استفاده در این موسیقی هم سازهای سنتی نظیر تار، کمانچه، تنبک، دایره و در یک مورد هم از نی استفاده شده است.
- چطور شد که خانم نشاط شما را برای ساختن موسیقی متن فیلمشان انتخاب کردند؟
من خانم نشاط را از سال‌ها پیش می‌شناختم. خوشبختانه پیش از این فیلم، برای دو فیلم دیگر هم موسیقی ساخته بودم. یکی از آن دو فیلم، فیلم «تبعیدی‌ها» از تونی گتلیس بود که به بخش مسابقه فستیوال کن راه یافت که موسیقی متن آن در سه قطعه کار شده بود و تلفیقی از موسیقی ایرانی و غربی و تصویرگر شرایط ناگواری بود که تبعیدی‌ها در آن زندگی می‌کردند. بعد از آن برای فیلم «دو فرشته» اثر محمد حقیقت موسیقی ساختم که در بخش ۱۵ روز با کارگردانان فستیوال کن حضور یافت.
حدوداً دو سال پیش خانم نشاط از من خواستند کارهایی را که قبل از این ساخته بودم در اختیارشان قرار دهم. بعد از شنیدن موسیقی خیلی طالب بودند که برای فیلمی که قرار بود در مراکش بسازند موسیقی بسازم.
بعد از مدتی از من دعوت کردند که نقش در فیلم ایفا کنم که در واقع نقش یک خواننده مشهور در دهه ۳۰ بود. همزمان با فیلمبرداری با دیدن صحنه‌های فیلم گفتم که ترجیح می‌دهم موسیقی متن فیلم را همان زمان بسازم. به پاریس برگشتم و با امکانات اینجا و با همیاری موزیسین‌های ساکن پاریس، پنج قطعه موسیقی متناسب با حال و فضای فیلم برای ایشان ساختم.
- فیلم «زنان بدون مردان» بر اساس رمانی به همین نام از خانم شهرنوش پارسی‌پور ساخته شد و داستان فیلم هم در دهه ۳۰ خورشیدی می‌گذرد. این فیلم هم حوادث آن روزهای پر التهاب ایران را دستمایه قرار داده است. شما برای اینکه به نقطه مرکزی و محوری این پنج قطعه موسیقی برسید چه چیزی را به طور مشخص پایه کارتان برای رسیدن به حال و هوای این موسیقی قرار دادید؟
شاید گفتن خلاصه داستان به درک اینکه چقدر موسیقی در این فیلم اهمیت داشته است کمک کند. داستان در مقطع سال ۳۲ یعنی سال کودتا بر علیه دکتر مصدق می‌گذرد و قصه چهار زن است که در شرایط متفاوت روایت می‌شود. هر کدام از آنها از مسیری متفاوت به یک نقطه مشترک می‌رسند و طبیعتاً تلخی مابین تصاویر باید در موسیقی مستتر می‌شد. بعد از حضور در صحنه و دیدن تصاویر فیلم، موسیقی در پاریس ساخته شد.
- تکیه شما بر موسیقی اصیل و سنتی ایرانی بود یا موسیقی معروف به موسیقی کوچه و بازار که در آن سال‌ها هم محبوبیت زیادی بین مردم داشت و از رادیو پخش می‌شد؟
هر دو نکته‌ای را که شما مطرح کردید در این موسیقی هست. البته بخشی از آن هم که طبیعتاً براساس همان موسیقی عامیانه و کوچه بازاری آن روزهاست که به مضمون قصه هم نزدیک‌تر است.
- در تیتراژ فیلم هم قطعه‌ای از یک موسیقیدان مشهور جهانی به نام ساکوموتو استفاده شده است. در این مورد هم لطفاً توضیح بدهید.
خب ساکوموتو آهنگساز بسیار بزرگی است. کاری هم که برای این فیلم ساخته، فوق‌العاده است. من فیلم را چندین بار دیده‌ام و به نظرم موسیقی متن تیتراژ فیلم بسیار بسیار کار درخشانی است. خوشحالم که در کنار یک موسیقیدان بزرگ، اگر چه جدا از هم، اما در یک حرکت مشترک، سهیم بوده‌ام.
