سخنان اختتامیه محمود احمدی‌نژاد و همچنین بیانیه پایانی دهمین اجلاس سران سازمان همکاری‌های اقتصادی در تهران هر دو حاکی از ادامه امیدها برای افزایش سطح همکاری بین اعضا این سازمان بود.
اما در عمل، فاصله گذشته بین «انتظار گسترش همکاری و دست یافتن واقعی به هدف‌های همکاری» بین اعضای اکو، بدون تغییر باقی ماند.
سال قبل، ایران تلاش کرد که زمینه ایجاد یک بانک توسعه منطقه‌ای را فراهم سازد. این تلاش در اجلاس جاری اکو نیز به دلیل عدم استقبال سایر اعضای اکو برای مشارکت در آن همچنان در سطح بیانیه باقی ماند.
در مورد ایجاد یک بیمه اتکایی نیز ضرورت پیگیری طرح مربوط، در بیانیه اختتامیه مجدداً مورد تأکید قرار گرفت.
هدف اجلاس اخیر سران اکو، «بررسی اثرات بحران اقتصادی جهان بر اقتصاد کشورهای عضو» اعلام شده بود. با این وجود تنها برخورد موضوعی با هدف اعلام شده اجلاس، در سخنان رئیس جمهوری ایران دیده می‌شد که به توصیه‌هایی مبهم و مشابه به نظریات مطرح شده در اجلاس سال قبل محدود ماند.
آقای احمدی‌نژاد در سخنانی در اجلاس سران، ضمن رد «اقتصاد بسته سوسیالیستی» و همزمان پیش‌بینی «در آستانه فروپاشی قرار داشتن اقتصاد سرمایه‌داری»، پیشنهاد کرد که حجم تجارت میان کشورهای عضو افزایش یابد.
راهکار پیشنهادی رئیس جمهوری ایران برای دستیابی به این هدف، مبتنی بر استفاده از سه روش متباین بود که در عمل هیچیک از آنها دارای قابلیت‌های مکمل با دیگری نیست.
توصیه آقای احمدی‌نژاد این بود که در جهت توسعه همکاری‌های تجاری بین اعضا، «معاملات پایاپای بر اساس پول رایج کشورهای عضو و فرایند دستیابی به ارز واحد در تبادلات اعضا» مورد توجه قرار گیرد، که به ظاهر فرضیه اقتصادی تجربه نشده‌ای‌است.
رئیسان جمهوری عراق، افغانستان، ایران و تاجیکستان در حاشیه نشست سران اکو در تهرانمیزبانان جلسات سران و یا گردهمایی‌های با اهمیت جهانی و یا منطقه‌ای، معمولاً با توجه به شرایط روز، پیش از برگزاری هر اجلاس، هدف مورد نظر و خط مشی آن را اعلام می‌کنند. از جمله پوتین هدف اجلاس سران هشت کشور بزرگ جهان را که در سنت پیترزبورگ برگزار شد «امنیت انرژی» اعلام کرد.
اجلاس سران اکو در تهران نیز با توجه به هدف اعلام شده آن، طبیعتاً می‌باید در جهت پیشنهاد راهکارهای مقابله با بحران اقتصادی جهان قرار می‌گرفت ولی، نحوه برخورد ایران با هدف اعلام شده اجلاس، نشان داد که میزبان اجلاس، برای مقابله با نتایج بحران اقتصادی در جهان، هنوز به برنامه‌ای مدون دست نیافته است.
در نتیجه توصیه‌های امسال نیز در حد پیشنهادات سال قبل و زمان پیش از بروز بحران جاری در اقتصاد جهانی، همچنان ثابت باقی ماند.
در عوض حاشیه‌های سیاسی اجلاس سران اکو به مراتب قوی‌تر از نتایج اقتصادی آن بود.
از جمله مهم‌ترین جلسات حاشیه‌ای اجلاس سران اکو دیدار مشترک رؤسای جمهوری ایران، پاکستان و افغانستان بود که در پایان آن بیانیه خاصی انتشار نیافت.
ولی با توجه به دشواری‌های جاری در روابط پاکستان و افغانستان، دور از ذهن نیست که ایران در جهت کاهش اختلافات اسلام‌آباد و کابل، مایل به ایفای نقشی شده باشد که ترکیه مایل است در قبال روابط تهران واشنگتن عهده‌دار شود.
با توجه به در پیش بودن کنفرانس افغانستان، که پیش از برگزاری از آن به عنوان اولین صحنه رودررویی دولت ایران و دولت اوباما یاد می‌شود، امنیت مناطق و مرزهای شرقی ایران، طبیعی‌ترین موضوعی است که می‌تواند در گفتگوهای احمدی‌نژاد، زرداری، کرزای مطرح شده باشد.
ایران مایل به ایفای نقش عمده‌ای در تحولات آینده افغانستان و نحوه مقابله با طالبان در آن کشور است.
اگرچه هیلاری کلینتون وزیر خارجه آمریکا اعلام کرده از ایران برای شرکت در کنفرانس آتی افغانستان دعوت به عمل خواهد آمد، با این وجود ایران پیش از قبول دعوت، مایل به روشن شدن خطوط عمده نقشی است که در تحولات افغانستان عهده‌دار خواهد شد.
عبدالله گل؛ رئیس جمهوری ترکیه در نشست تهراندیدار عبدالله گل رئیس جمهوری ترکیه با آقای علی خامنه‌ای رهبر ایران از دیگر حاشیه‌های مهم اجلاس سران اکو به شمار می‌رفت. با توجه به اظهارات اخیر وزیر خارجه ترکیه پیرامون آمادگی کشور متبوع او برای پا درمیانی بین ایران و آمریکا، یقیناً دیدار گل و خامنه‌ای که در آن احمدی‌نژاد نیز حضور داشت، نمی‌تواند تنها محدود به روابط ایران و ترکیه مانده باشد.
اگرچه به دلیل رعایت پروتکل‌های تشریفاتی ممکن نیست که رئیس جمهوری ترکیه پیام کتبی رهبران کشور دیگری را تسلیم رهبر ایران ساخته باشد، ولی با توجه به دیدارهای دو وزیر خارجه ترکیه و آمریکا پیش از اجلاس اخیر اکو در تهران، انتظار می‌رود که در مذاکرات خامنه‌ای با گل، مسائل مربوط به روابط ایران و آمریکا در دیدار یاد شده مطرح شده باشد.
حتی رد امکان میانجی‌گری ترکیه در مناسبات ایران و آمریکا از سوی رئیس جمهوری ایران نیز، منکر طرح مسائل مربوط به آن، طی گفتگوهای حاشیه‌ای نیست.
حضور امیر قطر به عنوان میهمان کنفرانس اکو، را می‌توان به عنوان مقابله به مثل ایران با قطر در مورد دعوت گذشته آن کشور از آقای احمدی‌نژاد برای شرکت در اجلاس سران شش کشور عضو پیمان همکاری‌های خلیج (فارس) تلقی کرد.
حضور جلال طالبانی رئیس جمهوری عراق در تهران به عنوان میهمان دیگر اجلاس سران اکو نیز تا حدودی شکل منطقه‌ای رهبران سیاسی شرکت‌کننده در اجلاس همکاری‌های اقتصادی را کامل‌تر کرد.
حضور طالبانی در تهران چند روز پس از بازدید رفسنجانی از عراق و دیدارها و گفتگوهای او با رهبران ایران، در شرایطی که روابط دو کشور پیش از ترک نیروهای آمریکایی در یک مسیر انتقالی قرار گرفته است، یقیناً از اهمیت خاص برخوردار است.
ضمن آنکه ایران مایل است که عراق نیز به عضویت اکو در آمده و در کنار ترکیه و پاکستان، شکل سنتی پیمان همکارهای منطقه‌ای سابق را تجدید سازد.
«اکو» به عنوان یک تشکل اقتصادی در سال ۱۹۸۵ توسط ایران، پاکستان و ترکیه به وجود آمد و اینک کشورهای افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان نیز در آن شرکت دارد.
اما در عمل، فاصله گذشته بین «انتظار گسترش همکاری و دست یافتن واقعی به هدف‌های همکاری» بین اعضای اکو، بدون تغییر باقی ماند.
سال قبل، ایران تلاش کرد که زمینه ایجاد یک بانک توسعه منطقه‌ای را فراهم سازد. این تلاش در اجلاس جاری اکو نیز به دلیل عدم استقبال سایر اعضای اکو برای مشارکت در آن همچنان در سطح بیانیه باقی ماند.
در مورد ایجاد یک بیمه اتکایی نیز ضرورت پیگیری طرح مربوط، در بیانیه اختتامیه مجدداً مورد تأکید قرار گرفت.
هدف اجلاس اخیر سران اکو، «بررسی اثرات بحران اقتصادی جهان بر اقتصاد کشورهای عضو» اعلام شده بود. با این وجود تنها برخورد موضوعی با هدف اعلام شده اجلاس، در سخنان رئیس جمهوری ایران دیده می‌شد که به توصیه‌هایی مبهم و مشابه به نظریات مطرح شده در اجلاس سال قبل محدود ماند.
آقای احمدی‌نژاد در سخنانی در اجلاس سران، ضمن رد «اقتصاد بسته سوسیالیستی» و همزمان پیش‌بینی «در آستانه فروپاشی قرار داشتن اقتصاد سرمایه‌داری»، پیشنهاد کرد که حجم تجارت میان کشورهای عضو افزایش یابد.
راهکار پیشنهادی رئیس جمهوری ایران برای دستیابی به این هدف، مبتنی بر استفاده از سه روش متباین بود که در عمل هیچیک از آنها دارای قابلیت‌های مکمل با دیگری نیست.
توصیه آقای احمدی‌نژاد این بود که در جهت توسعه همکاری‌های تجاری بین اعضا، «معاملات پایاپای بر اساس پول رایج کشورهای عضو و فرایند دستیابی به ارز واحد در تبادلات اعضا» مورد توجه قرار گیرد، که به ظاهر فرضیه اقتصادی تجربه نشده‌ای‌است.
اجلاس سران اکو در تهران نیز با توجه به هدف اعلام شده آن، طبیعتاً می‌باید در جهت پیشنهاد راهکارهای مقابله با بحران اقتصادی جهان قرار می‌گرفت ولی، نحوه برخورد ایران با هدف اعلام شده اجلاس، نشان داد که میزبان اجلاس، برای مقابله با نتایج بحران اقتصادی در جهان، هنوز به برنامه‌ای مدون دست نیافته است.
در نتیجه توصیه‌های امسال نیز در حد پیشنهادات سال قبل و زمان پیش از بروز بحران جاری در اقتصاد جهانی، همچنان ثابت باقی ماند.
در عوض حاشیه‌های سیاسی اجلاس سران اکو به مراتب قوی‌تر از نتایج اقتصادی آن بود.
از جمله مهم‌ترین جلسات حاشیه‌ای اجلاس سران اکو دیدار مشترک رؤسای جمهوری ایران، پاکستان و افغانستان بود که در پایان آن بیانیه خاصی انتشار نیافت.
ولی با توجه به دشواری‌های جاری در روابط پاکستان و افغانستان، دور از ذهن نیست که ایران در جهت کاهش اختلافات اسلام‌آباد و کابل، مایل به ایفای نقشی شده باشد که ترکیه مایل است در قبال روابط تهران واشنگتن عهده‌دار شود.
با توجه به در پیش بودن کنفرانس افغانستان، که پیش از برگزاری از آن به عنوان اولین صحنه رودررویی دولت ایران و دولت اوباما یاد می‌شود، امنیت مناطق و مرزهای شرقی ایران، طبیعی‌ترین موضوعی است که می‌تواند در گفتگوهای احمدی‌نژاد، زرداری، کرزای مطرح شده باشد.
ایران مایل به ایفای نقش عمده‌ای در تحولات آینده افغانستان و نحوه مقابله با طالبان در آن کشور است.
اگرچه هیلاری کلینتون وزیر خارجه آمریکا اعلام کرده از ایران برای شرکت در کنفرانس آتی افغانستان دعوت به عمل خواهد آمد، با این وجود ایران پیش از قبول دعوت، مایل به روشن شدن خطوط عمده نقشی است که در تحولات افغانستان عهده‌دار خواهد شد.
اگرچه به دلیل رعایت پروتکل‌های تشریفاتی ممکن نیست که رئیس جمهوری ترکیه پیام کتبی رهبران کشور دیگری را تسلیم رهبر ایران ساخته باشد، ولی با توجه به دیدارهای دو وزیر خارجه ترکیه و آمریکا پیش از اجلاس اخیر اکو در تهران، انتظار می‌رود که در مذاکرات خامنه‌ای با گل، مسائل مربوط به روابط ایران و آمریکا در دیدار یاد شده مطرح شده باشد.
حتی رد امکان میانجی‌گری ترکیه در مناسبات ایران و آمریکا از سوی رئیس جمهوری ایران نیز، منکر طرح مسائل مربوط به آن، طی گفتگوهای حاشیه‌ای نیست.
حضور امیر قطر به عنوان میهمان کنفرانس اکو، را می‌توان به عنوان مقابله به مثل ایران با قطر در مورد دعوت گذشته آن کشور از آقای احمدی‌نژاد برای شرکت در اجلاس سران شش کشور عضو پیمان همکاری‌های خلیج (فارس) تلقی کرد.
حضور جلال طالبانی رئیس جمهوری عراق در تهران به عنوان میهمان دیگر اجلاس سران اکو نیز تا حدودی شکل منطقه‌ای رهبران سیاسی شرکت‌کننده در اجلاس همکاری‌های اقتصادی را کامل‌تر کرد.
حضور طالبانی در تهران چند روز پس از بازدید رفسنجانی از عراق و دیدارها و گفتگوهای او با رهبران ایران، در شرایطی که روابط دو کشور پیش از ترک نیروهای آمریکایی در یک مسیر انتقالی قرار گرفته است، یقیناً از اهمیت خاص برخوردار است.
ضمن آنکه ایران مایل است که عراق نیز به عضویت اکو در آمده و در کنار ترکیه و پاکستان، شکل سنتی پیمان همکارهای منطقه‌ای سابق را تجدید سازد.
«اکو» به عنوان یک تشکل اقتصادی در سال ۱۹۸۵ توسط ایران، پاکستان و ترکیه به وجود آمد و اینک کشورهای افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان نیز در آن شرکت دارد.
