لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳ تهران ۰۸:۳۷

ملاقات محرمانه گروه ۱۱ علیه ایران


نیروگاه اتمی بوشهر
نیروگاه اتمی بوشهر

اندکی پیش از عزیمت هیلاری کلینتون وزیر خارجه آمریکا به اروپا و انجام دیدار با رهبران کرملین در اخرین مرحله از سفر جاری، واشنگتن به منظور بررسی روش‌های مؤثر مقابله با برنامه توسعه اتمی ایران، میزبان دیدار محرمانه نمایندگان ۱۱ کشور متحد آمریکا بود.


در غیبت روسیه و چین، که همچنان نسبت به تشدید تحریم‌های جاری علیه تهران، رعایت احتیاط را توصیه می‌کنند، هفت کشور از گروه 8، به علاوه عربستان سعودی، امارات، استرالیا و کره جنوبی در گردهمایی محرمانه واشنگتن که با هدایت استوارت لوی در محل خزانه‌داری آمریکا تشکیل شده بود حضور داشتند.

کشورهای یاد شده خریدار بالغ بر ۶۰ در صد از نفت خام صادراتی ایران و تأمین‌کننده بیش از ۷۰ درصد از نیازهای وارداتی ایران، از جمله ۵۰ درصد از مجموع بنزین وارداتی، به شمار می‌روند.

میزان وابستگی ایران به خدمات بانکی و بیمه اتکائی کشورهای یاد شده نیز غیرقابل انکار است. این کشورهای مقصد عمده حمل و نقل دریایی ایران را نیز تشکیل می‌دهند.

تشکیل جلسه یاد شده اولین گردهمایی از این نوع به شمار می‌رود. ظاهراً قرار است پس از انجام گفت‌وگوهای روز ۱۹ ماه اکتبر جاری بین ایران و نمایندگان آمریکا، روسیه و فرانسه در وین، مقدمات برگزاری دور دوم دیدار این گروه نیز فراهم شود.

در صورت موفقیت سفر جاری هیلاری کلینتون به مسکو در راه جلب حمایت روسیه برای اعمال فشار های شدیدتر علیه ایران، و با تعقیب همین هدف، جلب همراهی چین، توسط اوباما و در جریان دیدار ماه نوامبر او از پکن، توافق‌های گروه ۱۱، در گروه ۵+۱ و متعاقباً به صورت رسمی در شورای امنیت پیگیری خواهد شد.

در صورت ناموفق ماندن تلاش‌های آمریکا و متحدان آن کشور برای جلب همراهی مؤثر روسیه و چین و یا یکی از دو کشور یاد شده، جلسه بعدی گروه ۱۱ بدون حضور یک یا هر دو کشور برگزار خواهد شد. همزمان، آمریکا در تلاش جلب نظر موافق هند برای پیوستن به گروه یاد شده است.

ظاهراً با پیش‌بینی عدم انعطاف‌پذیری جمهوری اسلامی در مذاکرات آینده و انتظار پافشاری تهران به ادامه برنامه‌های جاری توسعه اتمی، آمریکا و متحدان آن کشور قصد دارند که با اعمال فشارهای شدید اقتصادی و سیاسی، به تدریج دولت ایران را در منگنه قرار داده و به تجدید نظر در رفتارهای جاری وادار سازند.

سخنان هیلاری کلینتون در لندن دایر بر اینکه «جهان تا ابد در انتظار ایران نخواهد ماند» و پاسخ فوری و معادل محمود احمدی‌نژاد به او که یاد آور شد : «ایران منتظر دیگران نخواهد ماند» ، حاکی از درک متقابل دو طرف از فاصله فراوان موجود در دو سوی اختلاف، و شانس اندک دست یافتن به توافق قابل ملاحظه، (علی رغم ابراز تمامی خوش‌بینی‌های مقدماتی) در گفت‌وگوهای آینده مابین ایران و گروه ۵+۱ است.

بنا بر گزارش‌های منتشر شده که برخی از آنها در روزنامه آمریکایی وال استریت جورنال نیز مورد اشاره قرار گرفته، ۱۱ کشور شرکت‌کننده در جلسه واشنگتن حول هشت محور اساسی فشار علیه ایران به گفت‌وگو و مشورت پرداخته‌اند.

بنا بر گزارش‌های تأیید نشده، محدودیت فروش فرآورده‌های نفتی (بنزین و گازوئیل)، با وجود ابراز ناکارآمد بودن آن از سوی فرانسه، فلج ساختن سیستم بانکی و مبادلات پولی خارجی (حتی به قیمت تحریم بانک مرکزی ایران)، اخلال در اعمال بیمه‌های اتکائی، (معامله محموله‌های نفت خام ایران و خرید کالاهای وارداتی با توسل به این بیمه‌ها انجام می‌گیرد)، محدودیت کشتیرانی خارجی و برخورداری از خدمات بندری، و همچنین محدودیت مسافرت به خارج مسئولان سیاسی و نظامی ایران، در ابعادی بسیار گسترده‌تر از شرایط کنونی، مورد بحث شرکت‌کنندگان در کنفرانس قرار گرفته است.

حضور عربستان و امارات در گروه یاد شده در کنار هفت کشور بزرگ از اهمیت خاص خود بر خوردار است. عربستان سعودی با در اختیار داشتن بیش از چهار میلیون بشکه در روز ظرفیت اضافی تولید نفت خام، به راحتی قادر است در صورت گسترش تحریم‌ها به عرصه صادرات نفت خام ایران، به جبران این کاهش مبادرت ورزد.

ایران روزانه به ژاپن در حدود ۵۰۰ هزار بشکه و به چین در حدود ۴۰۰ هزار بشکه نفت خام صادر می‌کند. اگرچه هر دو کشور مایل به متنوع نگاهداشتن منابع تأمین نفت خام خود هستند، با این وجود، عربستان که تأمین‌کننده شماره یک نفت خام آنها است می‌تواند با افزایش حجم صادرات بخشی از بازار ایران را تصاحب کند.

ملاحظات امارات، در مورد نحوه مقابله با ایران متفاوت با نگاه تهاجمی عربستان است. امارات در قبال اقدامات احتمالی تلافی‌جویانه ایران دارای نگرانی‌های امنیتی و دفاعی است. در ضمن امارات با حجم صادرات سالانه بالغ بر ۱۲ میلیارد دلار، تأمین‌کننده عمده نیازهای تجاری ایران محسوب می‌شود. امارات از طریق صادرات مجدد، تأمین‌کننده عمده بنزین وارداتی ایران نیز هست.

علاوه بر عوامل یاد شده حضور یک اقلیت بزرگ و ثروتمند ایرانی در امارات، و اختلافات حدود ملی دو کشور بر سر سه جزیره ایرانی ابوموسی و دو تنب را نیز باید افزود.

با این ملاحظات، حضور امارات در کنفرانس محرمانه یاد شده در واشنگتن، شاید بیشتر متوجه کاهش مخاطرات اعمال تنبیهات بیشتر علیه تهران و نحوه مقابله با اقدامات احتمالی تلافی‌جویانه ایران است، حال آنکه عربستان سعودی در جهت تشویق تشدید تحریم‌هاست و از این لحاظ در ردیف بازهای گروه ۱۱ قرار دارد.

مجموعه تحرکات محرمانه سیاسی و تلاش‌های روی صحنه دیپلماتیک جاری از واشنگتن تا لندن و مسکو تا پکن با هدف هماهنگ کردن روش‌هایی صورت می‌گیرد، که در نهایت می‌باید یا به متوقف کردن برنامه اتمی جمهوری اسلامی، و یا محدود ساختن ارتباطات خارجی و تشدید انزوای ایران بیانجامد.

جمهوری اسلامی ظاهراً با تأکید بر حق طبیعی خود در جامعه جهانی، نیازی به اقدامات سیاسی متقابل ندیده و اصرار در حفظ مواضع کنونی را برای دست یافتن به پیروزی نهایی کافی می‌بیند.
XS
SM
MD
LG