سمینار دو روزهای از سوی دو انجمن ایرانی «یوروپرس» و «بیان» که مقر آنها در بلژیک است، برای بحث پیرامون تحریم انتخابات ریاست جمهوری و یا شرکت در آن، در بروکسل برگزار شد.
در این سمینار گذشته از نمایندگان جنبشهای سیاسی اپوزیسیون خارج از کشور، نیلوفر بیضایی پژوهشگر و کارگردان تئاتر، هدایتالله متین دفتری حقوقدان، و حسن مکارمی روانکاو سخنرانی کردند.
در میان جنبشهای سیاسی، نمایندگان اتحاد جمهوریخواهان ایران، شورا ی موقت سوسیالیستهای ایران، سازمان اتحاد فدائیان(اقلیت)، جنبش جمهوریخواهان دمکراتیک لائیک، سازمان فدائیان خلق (اکثریت)، حزب دمکرات کردستان و حزب کومله کردستان ایران سخنرانی کردند.
رئوف کعبی نماینده سازمان اتحاد فدائیان خلق ایران درگفتوگویی با رادیو فردا در مورد موضع این سازمان و سازمانهای دیگر در برابر این انتخابات گفت: «در درجه اول در اینکه این انتخابات دموکراتیک نیست و کاندیداها از صافی شورای نگهبان رد شده اند، همه متفق القول اند. دوم اینکه بر سر اینکه کاندیداها هم به ریاست جمهوری برسند، [با توجه به اینکه] نقش رئیس جمهور در ایران در قانون اساسی محدود است وقدرت اصلی در دست نهادهای انتصابی و بالاتر از همه اینها ولی فقیه است، همه با این نکته که انتخاب هرکدام از این کاندیداها علیرغم تفاوتهایی هم که داشته باشند، تغییرات جدی به وجود نمیآورد، میشود گفت توافق دارند.
نکته سوم اینکه اکثریت بالای شرکتکنندگان و نمایندگان جریانهای سیاسی فکر میکردند که این انتخابات مشروعیت نظام را در انظار بینالمللی بالا میبرد و نظام از آن به عنوان اهرمی استفاده میکنند برای اینکه خودشان را ولی مردم بدانند و بر آنها حکومت داشته باشند و به نوعی نقش خود را تثبیت کنند، فکر میکردند که علیرغم این تفاوتها که اشاره کردم، شرکت یا فراخواندن مردم به انتخابات کار درستی نیست.»
رادیو فردا: چه جریاناتی شرکت در این انتخابات را پیشنهاد کردند؟
رئوف کعبی: تا آنجایی که این جمع صحبت کرده، میشود گفت که فقط حزب دموکرات کردستان است آنهم بدون اینکه نامی از کاندیدای مشخصی ببرد، با توجه به صحبتهایی که درباره مسئله اقلیتهای قومی و غیره شده، نمایندگان این حزب فکر می کنند که تحریم انتخابات سیاست درستی نیست. ولی نتوانستند این تناقض را پاسخ بدهند که اگر تحریم درست نیست، آیا درصورت شرکت درانتخابات آیا سیاست شان، حمایت از فرد به خصوصی است یا نه؟
مهرداد درویشپور نماینده جنبش جمهوریخواهان لائیک، یکی دیگر از سخنرانان این سمینار بود.
وی درگفتوگو با رادیوفردا در باره اینکه این جنبش انتخابات را تحریم می کند یا درآن شرکت میجوید گفت: «از نقطه نظر رسمی، جنبش جمهوریخواهان لائیک از موضع عدم شرکت درانتخابات حرکت می کند. بدین معنی که با توجه به این که ما خواستار یک انتخابات آزاد هستیم، شرایط غیر دمکراتیک کنونی این امکان و انگیزه را ایجاد نمیکند که به عنوان یک نیروی لائیک و دمکرات که اساسأ با استبداد دینی مخالف هستیم، در این انتخابات شرکت کنیم.
در میان جمهوریخواهان دمکرات بخشی معتقد به تحریم هستند، بخشی معتقد به عدم شرکت، و بخشی هم از گفتمان مطالبهمحور دفاع میکنند. سیاست نه تحریم نه شرکت سیاستی است که من بیشتر از آن پشتیبانی میکنم. ما این حق را برای مردم قائل هستیم که با توجه به شرایطی که درآن به سر میبرند، آنطور که خودشان صلاح میدانند عمل کنند».
رادیوفردا: میشود درباره گفتمان مطالبهمحور بیشتر توضیح بدهید؟
مهرداد درویشپور: گفتمان مطالبهمحور به این معنی است که ما باید در کارزار انتخاباتی حضور فعال داشته باشیم، ولی این ضرورتأ به عنوان شرکت درخود انتخابات نیست. گفتمان مطالبهمحور ایجاد توقع درمیان شهروندان است تا مطالبات خودشان را دربرابر همه کاندیداها مطرح کنند، و نحوه واکنششان را پیشاپیش همچون یا شرکت یا تحریم تعیین نکنند. بلکه تلاش کنند با طرح خواستهای انتخاباتی، توقع انتخاباتی در ذهنیت عمومی جامعه را افزایش بدهند.
با یکی دیگر از شرکتکنندگان در این سمینار، نیلوفر بیضایی، پژوهشگر و کارگردان تئاتر ساکن آلمان نیز گفتوگو کردیم.
رادیو فردا: خانم بیضایی موضع شما به عنوان یک هنرمند ایرانی در این انتخابات چیست؟
نیلوفر بیضایی: نظری که میگویم نظر شخصی من است و به خودم اجازه نمیدهم که برای دیگران تعیین تکلیف کنم. نظر من این است که در چنین انتخاباتی که از یکسو انتخاباتی غیرآزاد است و از سوی دیگر اصلاً انتخابات نیست، به این معنا که فقط کسانی که از صافی تأیید مقامات انتصابی گذشتهاند و در حقیقت کسانی که درون این نظام هستند و ولی فقیه آنها را تأیید کرده، و این نوعی به رأی گذاشته شدن انتخابی است که پیش از این توسط یک نهاد غیرانتخابی انجام شده، به این دلیل من با حضور در چنین انتخاباتی مخالف هستم و به هیچ وجه فکر نمیکنم عدم حضور در آن یک موضع انفعالی باشد و ایستادگی در برابر تغییر باشد بلکه دقیقاً تأکید بر خواست تغییر است.
فکر میکنم نیروی دموکراسیخواه و سکولارخواه در چنین شرایطی میتواند از این فضا استفاده کند و دوباره خواستههای خود را به روشنی مطرح کند.
نظر شما در مورد موضع گیری هنرمندان در ایران که تصمیم گرفتهاند یکصدا یعنی اغلبشان به میرحسین موسوی رأی بدهند، چیست؟
آنها در شرایط دیگری زندگی میکنند ولی من در این مورد نظر دارم. اولاً من لیست هنرمندانی را که از موسوی و برخی از کاندیداهای دیگر مانند کروبی، دفاع کردهاند دیدم. اینها یک گروه مشخص از هنرمندان هستند که به هرحال تحلیل مشخصی دارند از شرایط و ممکن است از دیدگاه سیاسیشان بیاید یا از یک سری منافعی که فکر میکنند حضور یک جناح بیشتر میتواند برایشان تأمین کند، ولی من به هیچ وجه به خودم اجازه نمیدهم موضعگیری این بخش از هنرمندان را عمومیت بدهم به موضعگیری تمام هنرمندان. ما نمیدانیم بقیه چه موضعی دارند ولی دقیقاً میدانیم که تمامی آن بخش از برجستهترین هنرمندان این کشور که در این لحظه سکوت کردهاند، سکوتشان گویای بسیاری از چیزهای دیگر هست.
خانم سیمین بهبهانی هم پیامی فرستادهاند که خودشان نتوانستهاند در این جلسه شرکت کنند.
ایشان جزو هنرمندانی هستند که من مفتخرم به حضورشان در ایران و بودن سایه آنها بر سر جنبشهای مدنی و تمامی کسانی که خواهان آزادی و برقراری دموکراسی در ایران هستند. ایشان هم به صراحت اعلام کردند که در چنین انتخاباتی شرکت نخواهند کرد و من فکر میکنم که معتبرترین چهرههای هنری ما، البته بخشی از آنها هم در جای دیگری ایستادهاند، با وجود این شرایط سخت به صراحت نظرشان را در جایی که امکان داشته باشد، بیان میکنند.
در این سمینار گذشته از نمایندگان جنبشهای سیاسی اپوزیسیون خارج از کشور، نیلوفر بیضایی پژوهشگر و کارگردان تئاتر، هدایتالله متین دفتری حقوقدان، و حسن مکارمی روانکاو سخنرانی کردند.
در میان جنبشهای سیاسی، نمایندگان اتحاد جمهوریخواهان ایران، شورا ی موقت سوسیالیستهای ایران، سازمان اتحاد فدائیان(اقلیت)، جنبش جمهوریخواهان دمکراتیک لائیک، سازمان فدائیان خلق (اکثریت)، حزب دمکرات کردستان و حزب کومله کردستان ایران سخنرانی کردند.
رئوف کعبی نماینده سازمان اتحاد فدائیان خلق ایران درگفتوگویی با رادیو فردا در مورد موضع این سازمان و سازمانهای دیگر در برابر این انتخابات گفت: «در درجه اول در اینکه این انتخابات دموکراتیک نیست و کاندیداها از صافی شورای نگهبان رد شده اند، همه متفق القول اند. دوم اینکه بر سر اینکه کاندیداها هم به ریاست جمهوری برسند، [با توجه به اینکه] نقش رئیس جمهور در ایران در قانون اساسی محدود است وقدرت اصلی در دست نهادهای انتصابی و بالاتر از همه اینها ولی فقیه است، همه با این نکته که انتخاب هرکدام از این کاندیداها علیرغم تفاوتهایی هم که داشته باشند، تغییرات جدی به وجود نمیآورد، میشود گفت توافق دارند.
نکته سوم اینکه اکثریت بالای شرکتکنندگان و نمایندگان جریانهای سیاسی فکر میکردند که این انتخابات مشروعیت نظام را در انظار بینالمللی بالا میبرد و نظام از آن به عنوان اهرمی استفاده میکنند برای اینکه خودشان را ولی مردم بدانند و بر آنها حکومت داشته باشند و به نوعی نقش خود را تثبیت کنند، فکر میکردند که علیرغم این تفاوتها که اشاره کردم، شرکت یا فراخواندن مردم به انتخابات کار درستی نیست.»
رادیو فردا: چه جریاناتی شرکت در این انتخابات را پیشنهاد کردند؟
رئوف کعبی: تا آنجایی که این جمع صحبت کرده، میشود گفت که فقط حزب دموکرات کردستان است آنهم بدون اینکه نامی از کاندیدای مشخصی ببرد، با توجه به صحبتهایی که درباره مسئله اقلیتهای قومی و غیره شده، نمایندگان این حزب فکر می کنند که تحریم انتخابات سیاست درستی نیست. ولی نتوانستند این تناقض را پاسخ بدهند که اگر تحریم درست نیست، آیا درصورت شرکت درانتخابات آیا سیاست شان، حمایت از فرد به خصوصی است یا نه؟
مهرداد درویشپور نماینده جنبش جمهوریخواهان لائیک، یکی دیگر از سخنرانان این سمینار بود.
وی درگفتوگو با رادیوفردا در باره اینکه این جنبش انتخابات را تحریم می کند یا درآن شرکت میجوید گفت: «از نقطه نظر رسمی، جنبش جمهوریخواهان لائیک از موضع عدم شرکت درانتخابات حرکت می کند. بدین معنی که با توجه به این که ما خواستار یک انتخابات آزاد هستیم، شرایط غیر دمکراتیک کنونی این امکان و انگیزه را ایجاد نمیکند که به عنوان یک نیروی لائیک و دمکرات که اساسأ با استبداد دینی مخالف هستیم، در این انتخابات شرکت کنیم.
در میان جمهوریخواهان دمکرات بخشی معتقد به تحریم هستند، بخشی معتقد به عدم شرکت، و بخشی هم از گفتمان مطالبهمحور دفاع میکنند. سیاست نه تحریم نه شرکت سیاستی است که من بیشتر از آن پشتیبانی میکنم. ما این حق را برای مردم قائل هستیم که با توجه به شرایطی که درآن به سر میبرند، آنطور که خودشان صلاح میدانند عمل کنند».
رادیوفردا: میشود درباره گفتمان مطالبهمحور بیشتر توضیح بدهید؟
مهرداد درویشپور: گفتمان مطالبهمحور به این معنی است که ما باید در کارزار انتخاباتی حضور فعال داشته باشیم، ولی این ضرورتأ به عنوان شرکت درخود انتخابات نیست. گفتمان مطالبهمحور ایجاد توقع درمیان شهروندان است تا مطالبات خودشان را دربرابر همه کاندیداها مطرح کنند، و نحوه واکنششان را پیشاپیش همچون یا شرکت یا تحریم تعیین نکنند. بلکه تلاش کنند با طرح خواستهای انتخاباتی، توقع انتخاباتی در ذهنیت عمومی جامعه را افزایش بدهند.
با یکی دیگر از شرکتکنندگان در این سمینار، نیلوفر بیضایی، پژوهشگر و کارگردان تئاتر ساکن آلمان نیز گفتوگو کردیم.
رادیو فردا: خانم بیضایی موضع شما به عنوان یک هنرمند ایرانی در این انتخابات چیست؟
نیلوفر بیضایی: نظری که میگویم نظر شخصی من است و به خودم اجازه نمیدهم که برای دیگران تعیین تکلیف کنم. نظر من این است که در چنین انتخاباتی که از یکسو انتخاباتی غیرآزاد است و از سوی دیگر اصلاً انتخابات نیست، به این معنا که فقط کسانی که از صافی تأیید مقامات انتصابی گذشتهاند و در حقیقت کسانی که درون این نظام هستند و ولی فقیه آنها را تأیید کرده، و این نوعی به رأی گذاشته شدن انتخابی است که پیش از این توسط یک نهاد غیرانتخابی انجام شده، به این دلیل من با حضور در چنین انتخاباتی مخالف هستم و به هیچ وجه فکر نمیکنم عدم حضور در آن یک موضع انفعالی باشد و ایستادگی در برابر تغییر باشد بلکه دقیقاً تأکید بر خواست تغییر است.
فکر میکنم نیروی دموکراسیخواه و سکولارخواه در چنین شرایطی میتواند از این فضا استفاده کند و دوباره خواستههای خود را به روشنی مطرح کند.
نظر شما در مورد موضع گیری هنرمندان در ایران که تصمیم گرفتهاند یکصدا یعنی اغلبشان به میرحسین موسوی رأی بدهند، چیست؟
آنها در شرایط دیگری زندگی میکنند ولی من در این مورد نظر دارم. اولاً من لیست هنرمندانی را که از موسوی و برخی از کاندیداهای دیگر مانند کروبی، دفاع کردهاند دیدم. اینها یک گروه مشخص از هنرمندان هستند که به هرحال تحلیل مشخصی دارند از شرایط و ممکن است از دیدگاه سیاسیشان بیاید یا از یک سری منافعی که فکر میکنند حضور یک جناح بیشتر میتواند برایشان تأمین کند، ولی من به هیچ وجه به خودم اجازه نمیدهم موضعگیری این بخش از هنرمندان را عمومیت بدهم به موضعگیری تمام هنرمندان. ما نمیدانیم بقیه چه موضعی دارند ولی دقیقاً میدانیم که تمامی آن بخش از برجستهترین هنرمندان این کشور که در این لحظه سکوت کردهاند، سکوتشان گویای بسیاری از چیزهای دیگر هست.
خانم سیمین بهبهانی هم پیامی فرستادهاند که خودشان نتوانستهاند در این جلسه شرکت کنند.
ایشان جزو هنرمندانی هستند که من مفتخرم به حضورشان در ایران و بودن سایه آنها بر سر جنبشهای مدنی و تمامی کسانی که خواهان آزادی و برقراری دموکراسی در ایران هستند. ایشان هم به صراحت اعلام کردند که در چنین انتخاباتی شرکت نخواهند کرد و من فکر میکنم که معتبرترین چهرههای هنری ما، البته بخشی از آنها هم در جای دیگری ایستادهاند، با وجود این شرایط سخت به صراحت نظرشان را در جایی که امکان داشته باشد، بیان میکنند.