بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، روز یکشنبه بسته پیشنهادی مشوق‌های آمریکا را به اطلاع دولت خود رساند که در صورت موافقت اکثریت وزیران کابینه، در قبال این بسته پیشنهادی اسرائیل برای سه ماه دیگر خانه‌سازی در کرانه باختری را متوقف می‌کند تا روند صلح میان این کشور و فلسطینی‌ها پیشرفت کند.
رسانه‌های اسرائیل گزارش دادند که بسته مشوق‌ها از جمله شامل فروش ۲۰ فروند دیگر جنگنده‌های پیشرفته اف- ۳۵ ساخت آمریکا به نیروی هوایی اسرائیل، برای «تقویت حفظ برتری توانایی» ارتش اسرائیل در خاورمیانه است.
به گزارش رسانه‌های اسرائیل، بند مهم دیگر این بسته تشویقی، تعهد دولت باراک اوباما نسبت به حمایت از اسرائیل در سازمان ملل، در صورت مراجعه فلسطینی‌ها در یکسال پیش رو به شورای امنیت برای اعلام استقلال کشور فلسطین است.
این بسته تشویقی در مذاکرات هشت ساعته روز پنجشنبه گذشته نیویورک میان نخست‌وزیر اسرائیل با هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا به دست آمده است تا روند متوقف مانده صلح دوباره به حرکت درآید.
دور جدید مذاکرات صلح اسرائیلی- فلسطینی از دوم سپتامبر امسال آغاز شده بود و باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا ابراز خوش‌بینی کرده بود که این گفت‌وگوها این بار موجب استقلال کشور فلسطین در یک سال شود اما در حالی که نخست‌وزیر اسرائیل و رهبر تشکیلات خودگردان فلسطینی تا پانزدهم سپتامبر سه بار دیدار کردند، ملاقات‌های آنها متوقف ماند.
از ۲۶ سپتامبر امسال، با پایان گرفتن دوره‌ای ۱۰ ماهه که اسرائیل خانه‌سازی در شهرک‌نشین‌های یهودی کرانه باختری را محدود کرده بود، آقای نتانیاهو حاضر نشد که این سیاست را ادامه دهد؛ امری که موجب خشم شدید فلسطینی‌ها شد و در پی آن محمود عباس، رئیس تشکیلات فلسطینی، دیگر به پای میز مذاکرات با اسرائیل بازنگشت.
آقای نتانیاهو که هفته گذشته به آمریکا سفر کرده بود، با جو بایدن، معاون رئیس‌جمهور آمریکا و نیز با هیلاری کلینتون، وزیرخارجه این کشور، برای رسیدن به فرمولی که ازسرگیری این مذاکرات را امکان‌پذیر کند، رایزنی کرد.
آقای نتانیاهو شامگاه شنبه مشوق‌های آمریکا را با وزیران هفت نفره عضو «کابینه سیاسی-امنیتی» خود در میان گذاشت و سپس یکشنبه آن را به نشست کامل دولتی که اکثریت اعضایش را راستگرایان و نمایندگان احزاب مذهبی تشکیل می‌دهند، ارائه کرد.
توافق اسرائیل و آمریکا شامل قطع ساخت‌وسازها در شرق بیت‌المقدس نیست. نخست‌وزیر اسرائیل هفته گذشته در پاسخ به یک بیانیه باراک اوباما که از طرح‌های جدید خانه‌سازی یهودیان در شرق بیت‌المقدس ابراز ناخرسندی کرد، گفت که «اورشلیم یک آبادی‌نشین نیست، پایتخت اسرائیل است».
در بیانیه مشترک نخست‌وزیر اسرائیل و وزیر خارجه آمریکا نیز در پایان دیدار طولانی پنجشنبه آنها در نیویورک هیچ اشاره‌ای به اختلاف‌نظرهای دو کشور بر سر ساخت‌وسازهای یهودیان در شرق بیت‌المقدس نشده بود.
در صحنه سیاست اسرائیل، هر چند احزاب میانه و چپ به ویژه از جناح اوپوزیسیون از این توافق به خاطر روند صلح حمایت کردند، اما انتقادهای شدید آنها و رسانه‌ها از آقای نتانیاهو شدت گرفت.
حزب مذهبی «شاس»، یک هم‌پیمان مهم دولت نتانیاهو تهدید کرد که ممکن است در ائتلاف خود با حزب حاکم لیکود بازنگری کند اما دبیرکل این حزب گفت اگر خانه‌سازی‌ها در اطراف اورشلیم ادامه یابد، این حزب در رأی‌گیری در دولت بر سر این پیشنهاد، احتمالاً رأی ممتنع خواهد داد.
دو حزب مذهبی و راستگرای «خانه یهودی» و «اتحاد ملی» تهدید کردند که ممکن است که همپیمانی خود با دولت نتانیاهو را بشکنند و آن را ترک کنند و چهار نفر از اعضای حزب حاکم لیکود نیز با آن مخالفت کردند.
منتقدین اسرائیلی می‌گویند که نتانیاهو «تسلیم» شده و علیرغم «ژست‌های سخت‌گیرانه» کوتاه آمده است؛ زیرا وی در ماه‌های اخیر شرط کرده بود که فلسطینی‌ها باید اسرائیل را به عنوان «کانونی برای یهودیان جهان» به رسمیت بشناسند، و اکنون این «شرط» خود را بی‌اعتبار کرده و از آن گذشت کرده است.
او همچنین به راستگرایان اسرائیل قول داده بود که تعلیق در ساخت‌وسازها «تنها برای یک بار» خواهد بود اما اکنون برای دومین بار آن را پذیرفته است.
فلسطینی‌ها کاملاً توافق به دست آمده میان نتانیاهو با دولت آمریکا را رد نکردند، هرچند از اینکه این توافق شامل قطع ساخت‌وسازها در شرق بیت‌المقدس نمی‌شود، ابراز ناخشنودی کردند.
صائب عریقات، مذاکره‌کننده ارشد فلسطینی گفت اگر آمریکا به شرق بیت‌المقدس اشاره نکرده، فلسطینی‌ها را دلسرد کرده است. اما این واکنش آقای عریقات محتاطانه بود و او سخنی در مورد رد کامل این توافق مطرح نکرد.
در همین حال، توافق میان نتانیاهو با آمریکا که فلسطینی‌ها درآن دخالتی داده نشده‌اند، قطعی نیست و به گفته رسانه‌های اسرائیلی، در این مرحله شفاهی است و هنوز نگارش کتبی نشده است.
در بند مهم دیگری از این توافق‌های شفاهی، آمریکا تعهد سپرده که در زمان امضای توافق نهایی صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها، آمریکا ضمانت‌های امنیتی گسترده‌تری در اختیار اسرائیل بگذارد.
این احتمال مطرح است که اگر دولت اسرائیل این مشوق‌ها را بپذیرد، نتانیاهو برای قطعی کردن و رسمیت بخشیدن به آن، در روزهای آینده رسماً به کاخ سفید دعوت شود و با باراک اوباما دیدار کند؛ در سفر هفته گذشته نتانیاهو به آمریکا، به دلیل هم‌زمانی سفر آسیایی اوباما دیداری میان آن دو صورت نگرفت.
اما حتی اگر دولت اسرائیل سه ماه دیگر ساخت‌وسازها را متوقف کند، بسیاری از ناظران بعید می‌دانند که مذاکرات صلح اسرائیل و فلسطینی‌ها بتواند در این ۹۰ روز با پیشرفت جدی روبه‌رو شود.
اسرائیل و فلسطینی‌ها دهه‌هاست که بر سر رشته‌ای از مسائل اساسی، حاد و بسیار بغرنج اختلاف نظر دارند.
حل بسیاری از اختلاف‌نظرهای عمیق سیاسی در جهان نیز امید چندانی برای رسیدن به صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها ایجاد نمی‌کند زیرا نزاع اسرائیلی- فلسطینی تنها نزاعی است که هر دو طرف بر سر یک سرزمین واحد با هم اختلاف دارند و تنها سخن از مسائل سیاسی و امنیتی یا اجتماعی و فرهنگی نیست.
اختلاف بر سر سرزمین نیز به این دلیل عمیق است که تحت تأثیر باورهای مذهبی دو طرف است.
در همین حال، این احتمال نیز مطرح است که نتانیاهو بخواهد که توافق صلح با فلسطینی‌ها را در زمانی که دولت آمریکا چندان قوی نیست، به دست آورد. او معتقد است که باراک اوباما که در انتخابات اخیر کنگره ضعیف شده، نمی‌تواند چندان دیدگاه‌های خود را به اسرائیل بقبولاند.
پیمان صلح اسرائیل و مصر نیز در شرایط مشابهی در زمان ریاست جمهوری جیمی کارتر، رئیس‌جمهور وقت دموکرات آمریکا، که در عرصه داخلی کشورش ضعیف بود، به دست آمده بود.
همچنین بویژه در مقطع جاری که ممکن است عملی کردن گزینه نظامی در برابر طرح‌های هسته‌ای ایران عمیق‌تر سنجیده شود، اسرائیل به موفقیت گفت‌وگوهای صلح نیاز جدی دارد.
رسانه‌های اسرائیل گزارش دادند که بسته مشوق‌ها از جمله شامل فروش ۲۰ فروند دیگر جنگنده‌های پیشرفته اف- ۳۵ ساخت آمریکا به نیروی هوایی اسرائیل، برای «تقویت حفظ برتری توانایی» ارتش اسرائیل در خاورمیانه است.
به گزارش رسانه‌های اسرائیل، بند مهم دیگر این بسته تشویقی، تعهد دولت باراک اوباما نسبت به حمایت از اسرائیل در سازمان ملل، در صورت مراجعه فلسطینی‌ها در یکسال پیش رو به شورای امنیت برای اعلام استقلال کشور فلسطین است.
این بسته تشویقی در مذاکرات هشت ساعته روز پنجشنبه گذشته نیویورک میان نخست‌وزیر اسرائیل با هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا به دست آمده است تا روند متوقف مانده صلح دوباره به حرکت درآید.
دور جدید مذاکرات صلح اسرائیلی- فلسطینی از دوم سپتامبر امسال آغاز شده بود و باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا ابراز خوش‌بینی کرده بود که این گفت‌وگوها این بار موجب استقلال کشور فلسطین در یک سال شود اما در حالی که نخست‌وزیر اسرائیل و رهبر تشکیلات خودگردان فلسطینی تا پانزدهم سپتامبر سه بار دیدار کردند، ملاقات‌های آنها متوقف ماند.
از ۲۶ سپتامبر امسال، با پایان گرفتن دوره‌ای ۱۰ ماهه که اسرائیل خانه‌سازی در شهرک‌نشین‌های یهودی کرانه باختری را محدود کرده بود، آقای نتانیاهو حاضر نشد که این سیاست را ادامه دهد؛ امری که موجب خشم شدید فلسطینی‌ها شد و در پی آن محمود عباس، رئیس تشکیلات فلسطینی، دیگر به پای میز مذاکرات با اسرائیل بازنگشت.
آقای نتانیاهو که هفته گذشته به آمریکا سفر کرده بود، با جو بایدن، معاون رئیس‌جمهور آمریکا و نیز با هیلاری کلینتون، وزیرخارجه این کشور، برای رسیدن به فرمولی که ازسرگیری این مذاکرات را امکان‌پذیر کند، رایزنی کرد.
آقای نتانیاهو شامگاه شنبه مشوق‌های آمریکا را با وزیران هفت نفره عضو «کابینه سیاسی-امنیتی» خود در میان گذاشت و سپس یکشنبه آن را به نشست کامل دولتی که اکثریت اعضایش را راستگرایان و نمایندگان احزاب مذهبی تشکیل می‌دهند، ارائه کرد.
توافق اسرائیل و آمریکا شامل قطع ساخت‌وسازها در شرق بیت‌المقدس نیست. نخست‌وزیر اسرائیل هفته گذشته در پاسخ به یک بیانیه باراک اوباما که از طرح‌های جدید خانه‌سازی یهودیان در شرق بیت‌المقدس ابراز ناخرسندی کرد، گفت که «اورشلیم یک آبادی‌نشین نیست، پایتخت اسرائیل است».
در بیانیه مشترک نخست‌وزیر اسرائیل و وزیر خارجه آمریکا نیز در پایان دیدار طولانی پنجشنبه آنها در نیویورک هیچ اشاره‌ای به اختلاف‌نظرهای دو کشور بر سر ساخت‌وسازهای یهودیان در شرق بیت‌المقدس نشده بود.
در صحنه سیاست اسرائیل، هر چند احزاب میانه و چپ به ویژه از جناح اوپوزیسیون از این توافق به خاطر روند صلح حمایت کردند، اما انتقادهای شدید آنها و رسانه‌ها از آقای نتانیاهو شدت گرفت.
حزب مذهبی «شاس»، یک هم‌پیمان مهم دولت نتانیاهو تهدید کرد که ممکن است در ائتلاف خود با حزب حاکم لیکود بازنگری کند اما دبیرکل این حزب گفت اگر خانه‌سازی‌ها در اطراف اورشلیم ادامه یابد، این حزب در رأی‌گیری در دولت بر سر این پیشنهاد، احتمالاً رأی ممتنع خواهد داد.
دو حزب مذهبی و راستگرای «خانه یهودی» و «اتحاد ملی» تهدید کردند که ممکن است که همپیمانی خود با دولت نتانیاهو را بشکنند و آن را ترک کنند و چهار نفر از اعضای حزب حاکم لیکود نیز با آن مخالفت کردند.
منتقدین اسرائیلی می‌گویند که نتانیاهو «تسلیم» شده و علیرغم «ژست‌های سخت‌گیرانه» کوتاه آمده است؛ زیرا وی در ماه‌های اخیر شرط کرده بود که فلسطینی‌ها باید اسرائیل را به عنوان «کانونی برای یهودیان جهان» به رسمیت بشناسند، و اکنون این «شرط» خود را بی‌اعتبار کرده و از آن گذشت کرده است.
او همچنین به راستگرایان اسرائیل قول داده بود که تعلیق در ساخت‌وسازها «تنها برای یک بار» خواهد بود اما اکنون برای دومین بار آن را پذیرفته است.
فلسطینی‌ها کاملاً توافق به دست آمده میان نتانیاهو با دولت آمریکا را رد نکردند، هرچند از اینکه این توافق شامل قطع ساخت‌وسازها در شرق بیت‌المقدس نمی‌شود، ابراز ناخشنودی کردند.
صائب عریقات، مذاکره‌کننده ارشد فلسطینی گفت اگر آمریکا به شرق بیت‌المقدس اشاره نکرده، فلسطینی‌ها را دلسرد کرده است. اما این واکنش آقای عریقات محتاطانه بود و او سخنی در مورد رد کامل این توافق مطرح نکرد.
در همین حال، توافق میان نتانیاهو با آمریکا که فلسطینی‌ها درآن دخالتی داده نشده‌اند، قطعی نیست و به گفته رسانه‌های اسرائیلی، در این مرحله شفاهی است و هنوز نگارش کتبی نشده است.
در بند مهم دیگری از این توافق‌های شفاهی، آمریکا تعهد سپرده که در زمان امضای توافق نهایی صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها، آمریکا ضمانت‌های امنیتی گسترده‌تری در اختیار اسرائیل بگذارد.
این احتمال مطرح است که اگر دولت اسرائیل این مشوق‌ها را بپذیرد، نتانیاهو برای قطعی کردن و رسمیت بخشیدن به آن، در روزهای آینده رسماً به کاخ سفید دعوت شود و با باراک اوباما دیدار کند؛ در سفر هفته گذشته نتانیاهو به آمریکا، به دلیل هم‌زمانی سفر آسیایی اوباما دیداری میان آن دو صورت نگرفت.
اما حتی اگر دولت اسرائیل سه ماه دیگر ساخت‌وسازها را متوقف کند، بسیاری از ناظران بعید می‌دانند که مذاکرات صلح اسرائیل و فلسطینی‌ها بتواند در این ۹۰ روز با پیشرفت جدی روبه‌رو شود.
اسرائیل و فلسطینی‌ها دهه‌هاست که بر سر رشته‌ای از مسائل اساسی، حاد و بسیار بغرنج اختلاف نظر دارند.
حل بسیاری از اختلاف‌نظرهای عمیق سیاسی در جهان نیز امید چندانی برای رسیدن به صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها ایجاد نمی‌کند زیرا نزاع اسرائیلی- فلسطینی تنها نزاعی است که هر دو طرف بر سر یک سرزمین واحد با هم اختلاف دارند و تنها سخن از مسائل سیاسی و امنیتی یا اجتماعی و فرهنگی نیست.
اختلاف بر سر سرزمین نیز به این دلیل عمیق است که تحت تأثیر باورهای مذهبی دو طرف است.
در همین حال، این احتمال نیز مطرح است که نتانیاهو بخواهد که توافق صلح با فلسطینی‌ها را در زمانی که دولت آمریکا چندان قوی نیست، به دست آورد. او معتقد است که باراک اوباما که در انتخابات اخیر کنگره ضعیف شده، نمی‌تواند چندان دیدگاه‌های خود را به اسرائیل بقبولاند.
پیمان صلح اسرائیل و مصر نیز در شرایط مشابهی در زمان ریاست جمهوری جیمی کارتر، رئیس‌جمهور وقت دموکرات آمریکا، که در عرصه داخلی کشورش ضعیف بود، به دست آمده بود.
همچنین بویژه در مقطع جاری که ممکن است عملی کردن گزینه نظامی در برابر طرح‌های هسته‌ای ایران عمیق‌تر سنجیده شود، اسرائیل به موفقیت گفت‌وگوهای صلح نیاز جدی دارد.
