لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳ تهران ۲۱:۴۲

هستی‌شناسی شعر فارسی و خرد ایرانی


در اغلب مجموعه مقالاتی که در باره شعر و داستان فارسی منتشر شده‌اند، پیوند نگاه و پیوند محتوایی و ساختاری درون متنی غایب است اما در کتاب «هستی‌شناسی شعر فارسی»، نخستین کتاب از مجموعه «جست‌وجوی خرد ایرانی»، اثر منصور کوشان، نویسنده، شاعر و روزنامه‌نویس برجسته، که هفته گذشته منتشر شد، آثار ۱۲ شاعر ایرانی از نگاهی منسجم، پیوسته و بر مبنای شیوه‌ای روشمند بررسی و تحلیل شده‌اند.

نویسنده این مجموعه، که می‌توان آن را یکی از انگشت‌شمار آثار جدی نقد ادبی سال‌های اخیر در زبان فارسی ارزیابی کرد، با اتکا به تجربه و شناخت خود از موضوع نقد و با اتکا به پیوستگی ساختاری و انسجام منظر، متنی واحد را در قالب مجموعه‌ای متکثر خلق و شعر ۱۲ شاعر ایرانی را با معیار حضور آن چه او چند صدایی در «خرد ایرانی» می‌داند و بر سنجه «زبان، مضمون و اندیشه»، که از نگاه او «ساختار هرمی» و چند صدایی آثار هنری ماندگار را می‌سازند، بررسی و تحلیل می‌کند.

کوشان در این کتاب بر آن است که خرد ایرانی بر اندیشه و نگاه چند صدایی مبتنی و از تک صدایی بری بوده است. او در این مجموعه کوشیده است تا نسبت خرد چند صدایی ایرانی را با ساختار هرمی در برخی از بهترین شعرهای حافظ، نیما، شاملو، اخوان، فروغ، رویائی، آتشی،آزاد، براهنی، خویی، سپانلو و نفیسی تحلیل کند.

منصور کوشان با همین نگاه و روش داستان کوتاه، رمان و نمایشنامه ایرانی را نیز در جلدهای بعدی مجموعه جست‌وجوی خرد ایرانی تحلیل و بررسی خواهد کرد.

منصور کوشان در سال ۱۳۲۷ در اصفهان چشم به جهان گشود. در دهه چهل با جنگ اصفهان، از با ارزش‌ترین نشریات ادبی تاریخ ایران، همکاری داشت و آثار خود را در عرصه نقد در نشریاتی چون آیندگان ادبی منتشر می‌کرد.

نخستین نمایشنامه کوشان با عنوان قربانیان خواب پنهان در سال ۱۳۵۴، نخستین رمان او با عنوان محاق در ۱۳۶۹، نخستین مجموعه داستان کوتاه او با عنوان خواب صبوحی و تبعیدی‌ها در سال ۱۳۷۰ و نخستین مجموعه شعر او با عنوان قدیسان آتش در سال ۱۳۷۱ منتشر شدند.

منصور کوشان تا کنون ۱۰ رمان از جمله آداب زمینی، راز بهار، ماه در تاریکی، عشق‌های شیطان، تثلیث جادو، زنان فراموش شده، دهان خاموش، دل تنگ و مهاجر را منتشر کرده است.

در زمینه داستان کوتاه و بلند ۱۱ اثر از جمله واهمه‌های زندگی، زانیه، آواز خاموش در تبعید و زن مفرغی و در زمینه نقد و بررسی ادبی ۶ اثر از جمله حدیث تشنه و آب، ایران، ایرانی و ما، فراسوی متن و شگرد و ساخت نمایشنامه به قلم کوشان منتشر شده‌اند.

کوشان شاعری است جست‌وجوگر که چشم‌اندازهای گوناگونی را در زبان و ساختار شعر خود تجربه کرده است. از ۱۱ مجموعه شعر منتشر شده او می‌توان به سال‌های شبنم و ابریشم، مفهوم دیگر الفبا، در ستایش بانوی هوس ها، پنجره رو به جان، ققنوس خواب، خطابه‌های زمینی و مولودی‌ها و رویا اشاره کرد.

منصور کوشان از فعالان برجسته کانون نویسندگان ایران و یکی از اعضای هیئت هشت نفره ای بود که متن ۱۳۴ نویسنده را در اعتراض به سانسور تدوین و برای آن امضا گردآوری و آن را منتشر کردند.

ماهنامه ادبی تکاپو به سردبیری کوشان، به دلیل انتشار این متن و انتشار گزارش هیئت 8 نفره جمع مشورتی کانون نویسندگان توقیف شد. کوشان از نخستین همکاران مجله آدینه بود و مدتی نیز سردبیری آن را بر عهده داشت.

کوشان، که از فعال‌ترین روزنامه‌نویسان ایران است، تا کنون مدیریت مجله ایران و سردبیری مجلاتی چون دینای سخن، آدینه، بوطیقای نود و تکاپو را برعهده داشته و اکنون در نروژ فصلنامه ادبی زمان را سردبیری و منتشر می‌کند.
XS
SM
MD
LG