صدای اسپانیایی دست و پا شکستهای در پای ساختمانهای نیمهتمام کالابوزو، شهری دورافتاده درونزوئلا به گوش میرسد. اما با نزدیک شدن به وقت ناهار این زبان فارسی است که جای اسپانیایی را میگیرد. مهندسان وکارشناسان ایرانی در نیم روز هزاران کیلومتر دور از کشور خود گرد هم میآیند تا نفسی تازه کنند.
آسوشیتدپرس در گزارشی به حضور شرکتهای ایرانی در آمریکای جنوبی پرداخته است. به گزارش این خبرگزاری یک شرکت ایرانی که این مهندسان را به کار گرفته است مسئول ساخت هزاران آپارتمان برای فقرای ونزوئلا است. ایران در ونزوئلا ازطرحهای ساختمانی تا تولید خودرو، تراکتور و دوچرخه مشارکت دارد.
ایران به تازگی در بولیوی، یکی دیگر از کشورهای آمریکای لاتین هم سفارتخانه زده است. محور همپیمانیایران با کشورهای چپگرای آمریکای لاتین، عمدتا دشمنی با آمریکا است.
با این حال این تنها انگیزه ایران برای حضور در آمریکای لاتین نیست. دلیل عملگرایانه دیگر ایران،بیرون آمدن از کمند انزوای جهانی و تحریمها شورای امنیت است.
حضور ایران در ونزوئلا را بیش از هرچیز میتوان در بخش ساختمان مشاهده کرد. برای اجرای طرحهای ساختمانی بیش از ۴۰۰ مهندس و کارشناس ایرانی روانه ونزوئلا شدهاند که بسیاری از آنها نیزمقدمات زبان اسپانیایی را فراگرفتهاند.
احسان کیوانفر، مهندس ۲۹ ساله ایرانی درباره نخستین تجربه کاری بیرون از کشورش میگوید: «اینجا برای ما خیلی متفاوت است، اما ما زود با شرایط هماهنگ میشویم.»
احسان که برای شرکت ایرانی «کایسون» کار میکند به اسپانیایی تقریبا خوب صحبت میکند و برای اینکه محلیها برای تلفظ اسمش دچار مشکل نباشند، نام الخاندرو را در ونزوئلا برای خود برگزیده است.
احسان به همراه همسرش ساراکه پیشاز این در تهران زندگی میکردند، اکنون در کالابوزو شهرکی ساکت و دورافتاده هستند که زمینهای برنج و گندم و سیلوها چشمانداز آن است.
احسان یا همان الخاندرو معتقد است که باوجودسختی کار و محل زندگی میتواند پساندازی برای آینده خود داشته باشد و در کار خود نیز پیشرفت کند.
این مهندس ایرانی یک دلیل ساده برای رابطه ایران و ونزوئلا میآورد: «هردو رییسجمهور، ایالات متحده را دوست ندارند.»
ایران که به دلیل برنامه هستهای خود زیر فشار قرار دارد، بر عمق مناسبات خود با کشورهای چپگرایامریکای لاتین افزوده است. برای نمونهایران در نیکاراگوئه، در سدسازی وساخت کارخانههای شیر مشارکت میکند.
ایران همچنین به بولیوی، دیگر متحد چپگرای خود تا یک میلیارد دلار وعده کمک و سرمایهگذاری داده است. ساخت یک کارخانه سیمان، کارخانه لبنیات، دو مرکز بهداشتی از جمله طرحهایی است که ایران میخواهد در بولیوی اجرا کند.
حجت الله سلطانی، نماینده سیاسی تهران در سفارت تازه تاسیس ایران در لاپاز پایتخت بولیوی میگوید: «ما اینجاییم تا به مردم کمک کنیم.»
ونزوئلا میتواند در فضای تحریمهای شورای امنیت و ایالات متحده، برای ایران روزنهای باشد تا بهفناوریهای پیشرفته و نظام مالی جهانی دسترسیپیدا کند.
این امکان پیشاپیش واشینگتن را به تکاپو انداخته است تا حوزه عمل ایران را محدودتر کند. از همین رو بود که ماه گذشته شعبه بانک توسعه صادرات ایران در کاراکاس از سوی آمریکا تحریم شد. ایالات متحده این بانک را متهم کرده است که با برنامههای نظامی ایران در ارتباط است.
ونزوئلاهمچنین برای ایران دروازهای به سوی کشورهای منطقه است، به طوری که یک هفته در میان، از تهران به سوی کاراکاس پرواز مستقیم دایر شده است.
با این حال مقامهای آمریکایی ابراز نگرانی کردهاند کهممکن است نفوذ ایران در منطقه،قاره آمریکا را با تهدیدهای «تروریستی» مواجه سازد و نیروهای اطلاعاتی ایران نیز به آسانی بتوانند در منطقه آمد و شد داشته باشند.
در مقابل دولت ونزوئلا این اتهامها رد میکند و آن را دارای انگیزه سیاسیمیداند.هوگو چاوز، رییسجمهوری ونزوئلا که قصد دارد در کشور خود نیروگاه هستهای بسازد، یک بار به شوخی در واکنش به اتهامهای واشینگتن گفته بود که ایران و ونزوئلا میخواهند با یکدیگر«دوچرخه اتمی» درست کنند. ایران در ساخت دوچرخه در ونزوئلا مشارکت دارد.
اکنون در بخشهایی از ونزوئلا و بولیوی کشاورزان از تراکتورهای ایرانی استفاده میکنند و نخستین خودرو مشترک ایران و ونزوئلا نیز در جادههای ونزوئلادیده میشود.
شرکت ایرانی کایسوننیز با شش هزار کارگر، ساخت ۱۰ هزار واحد مسکونی را در سراسر ونزوئلا به دست گرفته است.
ایرانیهایی که در کالابوزو کار میکنند درباره نام این شهر جوک ساختهاند. کالابازو درلغت به معنای زندان است. ایرانیها برایدسترسی به نخستین فروشگاه بزرگیا مرکز تفریحی باید سه ساعت رانندگی کنند.با این حال ایرانیها نمیگذارند به خودشان بد بگذرد. چای و شطرنج و بیلیاردمجالی است تا خستگی کار از تن این ایرانیها دربیاید.
برخی از شرکتهای ایرانی با اینکه با اتحادیههای کارگری ونزوئلا دچار مشکل شدهاند، اماهمزمان بسیاری از ایرانیها به همکاران ونزوئلایی خود نزدیک شدهاند. برخی از ایرانیها حتی برخی از کودکان ونزوئلایی را به فرزند خواندگی قبول کردهاند.
بعضی از آشپزهای ونزوئلایی نیز غذاهای ایرانی نیز یادگرفتهاند و آبگوشت و کباب درست میکنند.
برخی از مسئولان شرکتهای ایرانی میگویند در حالی که توجه این شرکتها تنها به مسائل حرفهای است، نگرانی آمریکاییها از حضور ایران بیمورد است.
مصطفی مالک در این باره میگوید: «ما اینجا خانه میسازیم و در اروپا و آمریکا میگویند ما برای حزب الله خانه میسازیم. آنها با دولت ما مشکل دارند... ممکن است مشکلاتی میان دولتهای ما باشد، اما مشکلی میان ملتهایمان نیست.»