پاتریک کلاوسون، اقتصادان آمریکایی، کارشناس مسائل خاورمیانه و معاون موسسه مطالعات خاور نزدیک در واشنگتن، در مصاحبه با رادیو فردا از مناقشه هسته‌ای ایران و موضع دولت آمریکا در برابر ایران می‌گوید: « بهتر این بود که باراک اوباما به طور مشخص نامی از ایران و کره شمالی در سیاست جدید اتمی آمریکا نمی‌برد.»
پ به نظر می‌رسد که روسیه و چین بر سر نوع و سطح تحریم‌ها با چهار کشور عضو دیگر گروه ۱+۵ همداستان نیستند. به نظر شما این دو کشور دست آخر با چهار کشور دیگر همکاری کامل خواهند داشت؟
روسیه و چین رویکردهای متفاوتی دارند. ولی آنها در دو دور گذشته تحریم‌ها و قطعنامه‌هایی که برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران را هدف قرار داده بودند، همکاری کردهاند. این مسئله نشان می‌دهد که تا زمانیکه تحریم‌ها و قطعنامه‌ها روی برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران تمرکز داشته باشد، این کشورها در آینده هم همکاری خواهند کرد ولی این همکاری‌ها صرفا محدود به این برنامه‌ها هستند و بر سر تحریم‌هایی که فراتر از این محدوده باشند، همکاری نخواهند کرد.
خوشبختانه برخی افراد و شرکت‌هایی که غرب به دلایل نقض حقوق بشرمایل به تحریم آنهاست در زمینه امور هسته‌ای یا موشکی هم فعال هستند. بنابراین این احتمال وجود دارد که سازمان ملل با وضع تحریم علیه آن دسته از افراد و سازمان‌های ایرانی ناقض حقوق بشر، تنها دلیل اعلام شده خود را در نقش آنها در برنامه‌های موشکی و هسته ای ایران بیان کند.
برخی کارشناسان بر این باورند که تحریم‌ها علیه ایران ثمربخش نخواهند بود و تغییری در سیاست هسته‌ای ایران و یا رفتار دولت این کشورنخواهند داد. نظر شما در اینباره چیست؟ آیا تحریم‌ها مسئله هسته‌ای ایران را حل خواهد کرد؟
تحریم‌ها با کند کردن روند برنامه هسته‌ای و موشکی ایران می‌توانند به حل این موضوع کمک کنند. مدت بیست سال است که ایران روی برنامه هسته‌ای‌اش در حال کارکردن است. این مدت در مقایسه با زمانی که کشورهای دیگر برای دستیابی به این سطح غنی‌سازی هسته‌ای صرف کردهاند، زمانی بسیار طولانی محسوب می‌شود. دلیل این ضرباهنگ کند را باید در محدودیت‌های بیشماری دانست که بر سر راه بدست آوردن تکنولوژی و مواد لازم برای غنی‌سازی هسته‌ای بوجود آورده شده است. اگر بتوانیم میزان دستیابی ایران را به مواد لازم و تکنولوژی موشکی و هسته‌ای با محدودیت‌های شدیدتری مواجه کنیم قادر خواهیم بود که پیشرفت ایران را در این زمینه کند کنیم و به این ترتیب زمان بیشتری خواهیم داشت تا اقدامات موثر دیگر برای کشاندن ایران به پای میز مصالحه را مورد بررسی قرار دهیم.
ایالات متحده آمریکا آخرین گزارش بازبینی موضع اتمی خود را اعلام کرده است. بر اساس این سیاست تسلیحات هسته‌ای آمریکا علیه کشورهای امضا کننده پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و همینطور آن دسته از کشورهای فاقد تسلیحات هسته‌ای بکار گرفته نخواهد شد. در این میان ایران و کره شمالی از میان این کشورها مستثنی شدند و آیت الله خامنه‌ای و رئیس جمهور ایران، در واکنش به این گزارش آمریکا را متهم کردند که ایران را بطور ضمنی تهدید به حمله اتمی کرده است. نظر شما در این باره چیست؟
بر اساس گزارش بازبینی موضع اتمی ایالات متحده، هر کشوری که به تعهداتش بر اساس پيمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، پایبندی کامل داشته باشد مورد حمله اتمی آمریکا قرار نخواهد گرفت. هرچند ایالات متحده به این نکته اشاره کرد که دو کشورعلیرغم متعهد بودن به پیمان منع گسترش سلاح های هسته‌ای، از توافقاتشان با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تخطی کردهاند. نام ایران و کره شمالی به عنوان این دو کشور تخطی کننده برده شده است. بنابراین ایالات متحده اشاره کرده است که تعهد آمریکا به عدم استفاده از سلاح‌های اتمی علیه کشورهایی که جایگاهی مقبول دارند، شامل این دو کشور نمی‌شود. چرا که بر پایه گزارش‌های شورای امنیت سازمان ملل، این کشورها به تعهداتشان به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وفادار نبوده‌اند. من شخصا ترجیح می‌دهم که نامی از این دو کشور برده نمی‌شد. در عوض اصلی کلی را طرح می‌کردیم و میگفتیم که با هرکشوری که از پیمان منع گسترش سلاح های هسته‌ای پیروی نکند، همانند یک کشور دارای تسلیحات هسته‌ای برخورد خواهد شد. پس اگر کشوری نمی‌خواهد با این رفتار مواجه شود، بایستی وظایفش در قبال آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای را به انجام برساند.
موضوع هسته‌ای ایران چگونه می‌تواند حل شود؟ آیا در انتهای این راه نوری هم به چشم میخورد؟
مذاکرات درباره رآکتور تحقیقاتی تهران تا پاییز گذشته ادامه داشت که طی آن گزینه‌های جالبی مطرح شد. از جمله اینکه ایران به فعالیت‌های غنی‌سازی هسته ای که بر آنها اصرار دارد ادامه دهد ولی در مقابل نباید ذخیره اورانیوم غنی‌شده داشته باشد. چرا که این انبار ذخیره او را قادر میکند که در موقع مقتضی و بطور ناگهانی تعهداتش به پیمان منع گسترش سلاح های هسته‌ای را بشکند و به سرعت شروع به ساخت سلاح‌های هسته‌ای کند.
وقتی ایران به خارج از کشور اورانیوم غنی شده می‌فرستد و در مقابل سوخت هسته‌ای دریافت میکند، و اگر آنرا در رآکتور به مصرف برساند، استفاده از آن برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای غیرعملی می‌شود. بنابراین این توافق در مورد رآکتور تحقیقاتی در تهران، رویکرد جالبی را برای حل بن بست هسته‌ای پیش رو گذاشت. من دوست ندارم که به کشورها اجازه داده شود که بدون پیروی از تعهدات بین‌المللی چیزی بسازند. ولی موضوع رآکتور تحقیقاتی تهران می‌توانست منجر به یک توافق شود. تردید من اینست که برخی تندروها در ایران مایل به رسیدن به این توافق نبودند چون اساسا نمی‌خواهند این مشکل حل شود. آنها می‌خواهند که ایران بدون هیچ مزاحمتی بتواند به فعالیت‌های هسته‌ای ادامه دهد تا در صورت لزوم توانایی ساختن تسلیحات هسته‌ای را دارا باشند.
نظر شما درباره سیاست دولت اوباما در قبال نقض حقوق بشر در ایران چیست؟
دولت اوباما به دولت ایران پیشنهاد همکاری و مشارکت داد و نگران این مسئله بود که دولت بوش با دست آویز قراردادن موضوع حقوق بشر، از مشارکت ایران جلوگیری کرد. بنابراین اوباما در ابتدا مایل نبود که بطور علنی در مورد نادیده گرفتن حقوق بشر انتقاد کند.
ولی با شدت یافتن نقض حقوق بشر در ایران، دولت اوباما تصمیم گرفت که آشکارا وارد عمل شود و بگوید که آمریکا به این موضوع اهمیت می‌دهد. ایالات متحده همچنان مایل است که با ایران همکاری داشته باشد و درباره موضوعات مختلف مذاکره کند ولی در عین حال نمی‌تواند در مقابل نقض حقوق بشر سکوت اختیار کند. به همین دلیل هم ما شاهد بودیم که لحن دولت اوباما تا حدی نسبت به زمان برسرکار آمدنش تغییر کرد. او در آن هنگام بر مشارکت و همکاری دولت ایران تاکید داشت. ولی دولت اوباما اکنون می‌گوید که در صورت تمایل ایران به همکاری، آنها هم قدم پیش خواهند گذاشت ولی این تمایل بایستی آشکارا نشان داده شود. از طرفی دولت آمریکا از نقض حقوق بشر در ایران و وضعیت ناامیدکننده آن سخن گفته که برای دوستان خارجی ایران و همینطور ایرانیان داخل این کشور تاثیر گذار است.
پ به نظر می‌رسد که روسیه و چین بر سر نوع و سطح تحریم‌ها با چهار کشور عضو دیگر گروه ۱+۵ همداستان نیستند. به نظر شما این دو کشور دست آخر با چهار کشور دیگر همکاری کامل خواهند داشت؟
روسیه و چین رویکردهای متفاوتی دارند. ولی آنها در دو دور گذشته تحریم‌ها و قطعنامه‌هایی که برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران را هدف قرار داده بودند، همکاری کردهاند. این مسئله نشان می‌دهد که تا زمانیکه تحریم‌ها و قطعنامه‌ها روی برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران تمرکز داشته باشد، این کشورها در آینده هم همکاری خواهند کرد ولی این همکاری‌ها صرفا محدود به این برنامه‌ها هستند و بر سر تحریم‌هایی که فراتر از این محدوده باشند، همکاری نخواهند کرد.
خوشبختانه برخی افراد و شرکت‌هایی که غرب به دلایل نقض حقوق بشرمایل به تحریم آنهاست در زمینه امور هسته‌ای یا موشکی هم فعال هستند. بنابراین این احتمال وجود دارد که سازمان ملل با وضع تحریم علیه آن دسته از افراد و سازمان‌های ایرانی ناقض حقوق بشر، تنها دلیل اعلام شده خود را در نقش آنها در برنامه‌های موشکی و هسته ای ایران بیان کند.
برخی کارشناسان بر این باورند که تحریم‌ها علیه ایران ثمربخش نخواهند بود و تغییری در سیاست هسته‌ای ایران و یا رفتار دولت این کشورنخواهند داد. نظر شما در اینباره چیست؟ آیا تحریم‌ها مسئله هسته‌ای ایران را حل خواهد کرد؟
تحریم‌ها با کند کردن روند برنامه هسته‌ای و موشکی ایران می‌توانند به حل این موضوع کمک کنند. مدت بیست سال است که ایران روی برنامه هسته‌ای‌اش در حال کارکردن است. این مدت در مقایسه با زمانی که کشورهای دیگر برای دستیابی به این سطح غنی‌سازی هسته‌ای صرف کردهاند، زمانی بسیار طولانی محسوب می‌شود. دلیل این ضرباهنگ کند را باید در محدودیت‌های بیشماری دانست که بر سر راه بدست آوردن تکنولوژی و مواد لازم برای غنی‌سازی هسته‌ای بوجود آورده شده است. اگر بتوانیم میزان دستیابی ایران را به مواد لازم و تکنولوژی موشکی و هسته‌ای با محدودیت‌های شدیدتری مواجه کنیم قادر خواهیم بود که پیشرفت ایران را در این زمینه کند کنیم و به این ترتیب زمان بیشتری خواهیم داشت تا اقدامات موثر دیگر برای کشاندن ایران به پای میز مصالحه را مورد بررسی قرار دهیم.
ایالات متحده آمریکا آخرین گزارش بازبینی موضع اتمی خود را اعلام کرده است. بر اساس این سیاست تسلیحات هسته‌ای آمریکا علیه کشورهای امضا کننده پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و همینطور آن دسته از کشورهای فاقد تسلیحات هسته‌ای بکار گرفته نخواهد شد. در این میان ایران و کره شمالی از میان این کشورها مستثنی شدند و آیت الله خامنه‌ای و رئیس جمهور ایران، در واکنش به این گزارش آمریکا را متهم کردند که ایران را بطور ضمنی تهدید به حمله اتمی کرده است. نظر شما در این باره چیست؟
بر اساس گزارش بازبینی موضع اتمی ایالات متحده، هر کشوری که به تعهداتش بر اساس پيمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، پایبندی کامل داشته باشد مورد حمله اتمی آمریکا قرار نخواهد گرفت. هرچند ایالات متحده به این نکته اشاره کرد که دو کشورعلیرغم متعهد بودن به پیمان منع گسترش سلاح های هسته‌ای، از توافقاتشان با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تخطی کردهاند. نام ایران و کره شمالی به عنوان این دو کشور تخطی کننده برده شده است. بنابراین ایالات متحده اشاره کرده است که تعهد آمریکا به عدم استفاده از سلاح‌های اتمی علیه کشورهایی که جایگاهی مقبول دارند، شامل این دو کشور نمی‌شود. چرا که بر پایه گزارش‌های شورای امنیت سازمان ملل، این کشورها به تعهداتشان به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وفادار نبوده‌اند. من شخصا ترجیح می‌دهم که نامی از این دو کشور برده نمی‌شد. در عوض اصلی کلی را طرح می‌کردیم و میگفتیم که با هرکشوری که از پیمان منع گسترش سلاح های هسته‌ای پیروی نکند، همانند یک کشور دارای تسلیحات هسته‌ای برخورد خواهد شد. پس اگر کشوری نمی‌خواهد با این رفتار مواجه شود، بایستی وظایفش در قبال آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای را به انجام برساند.
موضوع هسته‌ای ایران چگونه می‌تواند حل شود؟ آیا در انتهای این راه نوری هم به چشم میخورد؟
مذاکرات درباره رآکتور تحقیقاتی تهران تا پاییز گذشته ادامه داشت که طی آن گزینه‌های جالبی مطرح شد. از جمله اینکه ایران به فعالیت‌های غنی‌سازی هسته ای که بر آنها اصرار دارد ادامه دهد ولی در مقابل نباید ذخیره اورانیوم غنی‌شده داشته باشد. چرا که این انبار ذخیره او را قادر میکند که در موقع مقتضی و بطور ناگهانی تعهداتش به پیمان منع گسترش سلاح های هسته‌ای را بشکند و به سرعت شروع به ساخت سلاح‌های هسته‌ای کند.
وقتی ایران به خارج از کشور اورانیوم غنی شده می‌فرستد و در مقابل سوخت هسته‌ای دریافت میکند، و اگر آنرا در رآکتور به مصرف برساند، استفاده از آن برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای غیرعملی می‌شود. بنابراین این توافق در مورد رآکتور تحقیقاتی در تهران، رویکرد جالبی را برای حل بن بست هسته‌ای پیش رو گذاشت. من دوست ندارم که به کشورها اجازه داده شود که بدون پیروی از تعهدات بین‌المللی چیزی بسازند. ولی موضوع رآکتور تحقیقاتی تهران می‌توانست منجر به یک توافق شود. تردید من اینست که برخی تندروها در ایران مایل به رسیدن به این توافق نبودند چون اساسا نمی‌خواهند این مشکل حل شود. آنها می‌خواهند که ایران بدون هیچ مزاحمتی بتواند به فعالیت‌های هسته‌ای ادامه دهد تا در صورت لزوم توانایی ساختن تسلیحات هسته‌ای را دارا باشند.
نظر شما درباره سیاست دولت اوباما در قبال نقض حقوق بشر در ایران چیست؟
دولت اوباما به دولت ایران پیشنهاد همکاری و مشارکت داد و نگران این مسئله بود که دولت بوش با دست آویز قراردادن موضوع حقوق بشر، از مشارکت ایران جلوگیری کرد. بنابراین اوباما در ابتدا مایل نبود که بطور علنی در مورد نادیده گرفتن حقوق بشر انتقاد کند.
ولی با شدت یافتن نقض حقوق بشر در ایران، دولت اوباما تصمیم گرفت که آشکارا وارد عمل شود و بگوید که آمریکا به این موضوع اهمیت می‌دهد. ایالات متحده همچنان مایل است که با ایران همکاری داشته باشد و درباره موضوعات مختلف مذاکره کند ولی در عین حال نمی‌تواند در مقابل نقض حقوق بشر سکوت اختیار کند. به همین دلیل هم ما شاهد بودیم که لحن دولت اوباما تا حدی نسبت به زمان برسرکار آمدنش تغییر کرد. او در آن هنگام بر مشارکت و همکاری دولت ایران تاکید داشت. ولی دولت اوباما اکنون می‌گوید که در صورت تمایل ایران به همکاری، آنها هم قدم پیش خواهند گذاشت ولی این تمایل بایستی آشکارا نشان داده شود. از طرفی دولت آمریکا از نقض حقوق بشر در ایران و وضعیت ناامیدکننده آن سخن گفته که برای دوستان خارجی ایران و همینطور ایرانیان داخل این کشور تاثیر گذار است.
