مدیرکل موقت آژانس انرژی اتمی با تأکید بر اینکه درباره برنامه هسته‌ای ایران «زمانی حیاتی‌ترین موضوع است» گفت روند راستی‌آزمایی برای اینکه اطمینان حاصل شود ایران فعالیت هسته‌ای پنهان ندارد ادامه می‌یابد.
کورنل فروتسا که دوشنبه، ۱۸ شهریور، در بین دو نشست شورای حکام آژانس به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ می‌داد، با اشاره اینکه در حال حاضر قوی‌ترین مکانیسم نظارت و راستی‌آزمایی در تاریخ آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران وجود دارد گفت: نقش ما راستی‌آزمایی اجرای توافق هسته‌ای است و برنامه نظارتی خود را ادامه می‌دهیم.
مدیرکل موقت آژانس در نشست خبری خود همچنین گفت بیش از آنچه در جلسه شورای حکام گفته است نمی‌تواند جزئیاتی بیشتر به خبرنگاران بگوید.
در گزارش مکتوب کورنل فروتسا به شورای حکام آژانس که روز دوشنبه در وبسایت این نهاد منتشر شد، تأکید شده بود که ایران باید بی‌درنگ به پرسش‌های آژانس درباره فعالیت‌هایش پاسخ بدهد.
آقای فروتسا در آن گزارش همچنین گفته بود که در دیدارش با مقام‌های جمهوری اسلامی در تهران «بر ضرورت پاسخ‌دهی بدون معطلی ایران به سؤالات آژانس در ارتباط با تکمیل بودن اظهاریه‌های پادمانی ایران تأکید کرده و گفته است که زمان اهمیتی حیاتی دارد».
مدیرکل موقت آژانس انرژی اتمی در نشست خبری‌اش نیز با اشاره به اینکه همکاری‌های کنونی ایران و آژانس باید پیشرفت کند، گفت زمان « حیاتی‌ترین موضوع» است و «برخی اوقات ما نیاز داریم که درباره لزوم همکاری بیشتر بگوییم» و «این پیامی است که در تهران خیلی خوب متوجه آن شدند».
او گفت از طرف آژانس به مقام‌های ایران اعلام کرده است که «به بررسی تمام گزینه‌ها پایبند هستیم» و ایران باید «همکاری کامل و به موقع» داشته باشد.
فروتسا در عین حال گفت فرایند بررسی برنامه اتمی ایران به پایان نرسیده و نمی‌تواند حدس بزند که چقدر زمان برای رسیدن به اهداف نظارتی نیاز است.
او همچنین محتاط یا کند بودن آژانس انرژی اتمی را رد کرد و گفت کار این نهاد بین‌المللی بر مبنای «ساختار مستحکمی از تعهدات قانونی» و راهکارهایی است که در طول دهه‌های گذشته به آن دست یافته‌ایم و این روند ادامه دارد.
کورنل فروتسا درباره سفرش به تهران گفت در جریان این سفر «گفت‌وگوهای سازنده و متنوع» با مقام‌های ایرانی داشته و « از لحن و آنچه که طرفی ایرانی در این گفتگوها مطرح کرد راضی بودم».
مدیرکل موقت آژانس یک‌شنبه ۱۷شهریور در سفر به تهران با محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه و علی اکبر صالحی، رئيس سازمان انرژی اتمی ایران دیدار کرد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر اساس برجام، موظف است که بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران نظارت کند و گزارش‌های دوره‌ایِ خود را درباره التزام ایران به توافق اتمی، به شورای حکام آژانس ارائه کند.
در همین حال، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه، ۱۸ شهریور، تأیید کرد که ایران اکنون سرگرم نصب سانتریفیوژهای پیشرفته است و با این کار تعداد سانتریفیوژهای پیشرفته ایران برای غنی‌سازی اورانیوم «دو برابر» می‌شود.
به نوشته خبرگزاری رویترز، یک سند آژانس بین‌المللی همچنین می‌گوید که ایران در حال تغییر لوله‌کشی‌ها بر روی خطوط سانتریفیوژها است در حالی که لوله‌کشی‌های کنونی مخصوص جمع‌آوری اورانیوم برای سانتریفیوژهای نوع «تحقیق و توسعه» هستند. آژانس می‌گوید این اقدام ایران می‌تواند نقض برجام به‌شمار بیاید.
بر اساس توافق اتمی وین، تهران پذیرفته است که ظرفیت غنی‌سازی‌اش در تأسیسات نطنز تا ۱۰ سال آینده حداکثر تا ۵۰۶۰ دستگاه سانتریفیوژ باشد.
در پی خروج دولت آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران، جمهوری اسلامی نیز که می‌گوید نتوانسته به اندازه کافی از این توافق بهره بگیرد به کاهش مرحله به مرحله تعهدات برجامی خود اقدام کرده است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران روز شنبه اعلام کرد که جمهوری اسلامی در قالب اجرای «گام سوم کاهش تعهدات» خود در چارچوب برجام، گازدهی به سانتریفیوژهای نسل جدید را آغاز کرده است.
بهروز کمالوندی افزود که سانتریفیوژهای جدید چند برابر سانتریفیوژهای فعلی ظرفیت دارند که سانتریفیوژ آی‌آر۶اس یکی از آنها است.
بنابر مفاد برجام، آزمایش بیش از ۳۰ سانتریفوژ آی‌آر۶ برای ایران ممنوع است؛ این بند تا سال ۲۰۲۳ (چهار سال دیگر) ادامه دارد.
تلاش‌های ایران در جهت غنی سازی پیشرفته‌تر می‌تواند به انبار کردن اورانیوم با غنای بالا منجر شود، اقدامی که قدرت‌های غربی می‌گویند می‌تواند به تولید مواد لازم برای ساخت بمب اتمی بینجامد.
تصمیم جدید جمهوری اسلامی برای نصب سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر با موجی از واکنش‌های مقام‌های اروپایی روبه‌رو شد. وزیر خارجه آمریکا نیز این اقدام را «غیرقابل قبول» خوانده است.
جمهوری اسلامی از ۱۸ اردیبهشت امسال دو مهلت ۶۰ روزه به طرف‌های اروپایی برای نجات برجام داده و در هر مرحله برخی از تعهدات اتمی‌اش ذیل برجام را متوقف کرده است. سومین مهلت ۶۰ روزه جمهوری اسلامی به اروپا ۱۵ شهریورماه به پایان رسید.
