این روزها در بازار موبایل چه خبر است؟
آمارهای رسمی و سخنان کارشناسان حکایت از تقاضای ۱۰ میلیون موبایل سالیانه در بازار ایران حکایت می‌کند اما از سال قبل که هیجانات اقتصادی به تمام بازارها از جمله بازار موبایل تسری پیدا کرد و کماکان این هیجانات دامنه بیشتری پیدا کرده که حکایت از بحرانی‌تر شدن وضعیت در بازار می‌کند.
درک این وضعیت بسیار سخت نیست و دیگر تبلیغی در روزنامه‌ها یا بیلبوردهای شهری دیده نمی‌شود و بزرگترین مراکز خرید و فروش موبایل پر از آگهی‌هایی شده که نشان از تغییر کاربری، فروش یا اجاره دارند یا دریافت سفارش را منوط به گروه‌های تلگرامی خود کرده‌اند.
مشکلات در این بازار کدامند؟
یک) فقدان گوشی در بازار، بزرگترین مشکل کنونی در این روزهاست. فعالان بازار معتقدند که مجوز واردات گوشی به شرکت‌هایی خاص داده شده و این شرکت‌ها پس از دریافت مجوزها یا ارزهای تخصیصی در سه جهت کلی عمل کرده یا می‌کنند؛ یا موبایل وارد نکرده‌اند، یا وارد کرده و نمی‌فروشند، و یا با قیمت‌هایی حتی بیش از قیمت کنونی ارز در بازار ارز اقدام به فروش می‌کنند.
افشای فهرست واردکنندگان استفاده‌کننده ارز توسط وزیر ارتباطات هم کمکی به حل مشکل نکرد و فعالان این بازار معتقدند که طرح کنونی رجیستری نیز باعث افزایش ۱۵ درصدی قیمت در بازار شده و انحصار جدیدی را رقم زده که بر مشکلات افزوده است.
همچنین آخرین سیاست دولت مبنی بر اختصاص ارز به گوشی‌های ارزان‌قیمت همچون مسکنی برای بازار عمل می‌کند و فقدان گوشی در بازار شدیداً احساس می‌شود به نحوی که بسیاری در این بازار با رقم افت ۸۰ درصدی عرضه گوشی نسبت به سال قبل همراهی قابل توجهی دارند.
همچنین یافتن صادرکنندگانی که تمایل به عرضه ارزهای خویش به واردکنندگان موبایل داشته باشند نیز از دیگر مشکلات بازار است و مدت زمان طولانی انجام کارهای اداری همچون ثبت سفارش و دیگر مجوزها بر طولانی شدن امر واردات افزوده است.
باید اضافه کرد که برندهای غیرآشنا و نامأنوس چینی در بازار کنونی ورود کرده، هرچند قیمت آنها نسبت به بازار ایران نیز گران ارزیابی می‌شود و برخی برندهای مشهور از فروش برخی مدل‌های خود به طرف ایرانی نیز خودداری می‌کنند.
دو) مشکل قابل تامل بعدی در بازار تأمین قطعات و لوازم جانبی با کیفیت است که هر روز بیشتر رخ می‌نماید.
تکرار این نکته لازم است که تمامی تجهیزات مرتبط با این بازار وارداتی است و ارتباط مستقیمی با مشکلات رایج تجاری در ایران دارد و این امر خود را در این بازار به نسبتی چند برابر نشان می‌دهد، زیرا دولت معتقد است نباید در شرایط کنونی هیچ کمکی به بخش‌های مختلف این بازار بکند و تأمین قطعات با کیفیت با توجه به نرخ رشد قیمت‌ها باعث ایجاد معضلی بزرگ شده، به نحوی که تجار و واردکنندگان رغبتی برای تأمین قطعات با کیفیت در خود نمی‌بینند و بازار پر از کالاهای بی‌کیفیتی شده که سردرگمی‌ها را بیش از قبل کرده است.
سه) فقدان گارانتی برای گوشی‌ها از مشکلات دیگر این بازار است به نحوی که عملاً ۹۰ درصد شرکت‌های خدمات‌دهنده از این امر انصراف داده و مشتریان نیز به امر گارانتی همچون تخفیف نگاه می‌کنند و از آن صرف نظر می‌کنند.
چهار) با توجه به مشکلات فوق، بسیاری حرکت به سمت بازار دست دوم موبایل را به صرفه دانسته و بسیاری از موبایل‌فروشان تبدیل به تعمیر کار یا تعویض کار این صنف شده‌اند و همچنین بازار کالاهای جانبی موبایل کماکان سر پاست و فروشندگان موبایل دست دوم از وضعیت بهتری برخوردارند. اما مشکلی که در این خصوص وجود دارد این است که کیفیت و تعداد فعالان تازه وارد این صنف مورد تأیید مقام‌های مسئول در این صنوف نیست و این نهادها صرفاً از طریق مراکز مورد تأیید خود به ارائه اطلاعات در این خصوص می‌پردازند.
پنج) هرچند آمارهای متقنی از سرقت موبایل در ایران موجود نیست، اما فوبیای سرقت موبایل تقریباً تمامی ایرانیان را می‌آزارد و فروش گوشی‌های دزدی به شیوه‌های مختلف یک تجارت پرسود است که تقریباً کسی با این امر در وضعیت کنونی مشکلی ندارد و در لایه‌های زیرین این بازار یک شبکه متشکل و پیشرفته وجود دارد که از تمامی سیستم‌های ردیابی گوشی در سراسر دنیا عبور می‌کند و انواع گوشی‌های دزدی را روانه بازار می‌کند.
در این باندهای زیر زمینی با نرم‌افزار‌های خاص شماره سریال گوشی تعویض می‌شود و مدل‌هایی که ظاهر مناسبی ندارند، اوراق می‌شوند و گوشی‌های مدل بالا همراه با جعبه و ملحقات به فروش می‌رسند.
همچنین در شبکه‌های اجتماعی گزارش‌هایی منتشر می‌شود حاکی از این که عده‌ای از ایرانیان خارج از کشور که از خدمات بیمه‌ای موبایل در کشور میزبان خود استفاده می‌کنند با ارائه گزارش جعلی سرقت موبایل، این گوشی‌ها را با خود به ایران برده و با استفاده از خلأ تکنولوژیکی میان ایران و بقیه کشورها چنین گوشی‌هایی را فروخته یا هدیه می‌دهند.
