یادداشتی از ایلان برمن: شدت شیوع ویروس کرونا در ایران واقعاً در چه حد است؟ در ماه مارس همزمان با شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان ایران به یکی از کانون‌های اصلی شیوع بیماری بدل شد. اکنون با گذشت حدود یک ماه از همه‌گیر شدن ویروس، عمق این بحران در ایران هنوز موضوع بحث داغی است.
مقامات رژیم ایران مدعی‌اند که آن کشور از موج شدید این بیماری عبور کرده و اکنون در مسیر بهبود آهسته است. به گفته وزارت بهداشت ایران تعداد موارد ابتلا حدود ۶۳ هزار و تعداد افرادی که جان خود را از دست داده‌اند، حدود سه هزار و ۸۰۰ نفر است.
دولت ایران با تکیه بر این ارقام تصميم گرفته بخشی از فعالیت‌های اقتصادی را از سر بگيرد. حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران گفته است فعالیت‌های اقتصادی که «ریسک کمی دارند» قرار است از روز ۲۳ فروردین در سراسر کشور و یک هفته بعد در تهران کار خود را از سربگیرند. (دولت هنوز مشخص نکرده دقیقاً چه عرصه‌هایی از فعالیت اقتصادی ریسک کمی دارند.)
فعالیت‌های با ریسک بالاتر مثل فعالیت مدارس و دانشگاه‌ها و يا و مناسبت‌های ورزشی نیز قرار است از ۳۰ فروردین احیا شوند.
در شرایطی که در سراسر اروپا، آسیا و قاره آمریکا تقریباً تمامی فعالیت‌های غیرضروری متوقف شده و اکثر مردم در خانه هستند، این اخبار جای تعجب دارد. این نشان‌دهنده وضعیت بد اقتصاد ایران پس از حدود دو سال راهبرد «فشار حداکثری» دولت دونالد ترامپ است که بر درآمدهای جمهوری اسلامی ایران تأثیر منفی شدیدی به جای گذاشته و حکومت را مجبور کرده خیلی زودتر از آنچه محتاطانه و معقول به نظر می‌رسد کشور را به «اوضاع عادی» بازگرداند.
ولی درعین حال دلیل آن، حداقل تا حدی، این است که مقامات جمهوری اسلامی ایران مدعی هستند که پیامدهای ویروس کرونا محدود بوده و تحت تأثیر واکنش هماهنگ و مؤثر حکومت شیوع آن تحت کنترل درآمده است.
اما سایر اطلاعات و ارقام نشان می‌دهند، اوضاع بسیار متفاوت است.
در روزهای اخیر حداقل یک مقام ایرانی در سخنان خود علناً صحت آمارهای دولتی را زیر سؤال برده است. حمید سوری، عضو ستاد ملی مقابله با کرونا، در مصاحبه اخیر خود با خبرگزاری ایرنا گفته است طبق تازه‌ترین ارزیابی‌ها حدود ۵۰۰ هزار نفر از مردم ایران به این ویروس مبتلا شده‌اند و انتظار می‌رود در کانون‌های اصلی شیوع ویروس از جمله استان‌های تهران، خراسان رضوی، آذربایجان غربی، بوشهر، خوزستان، کرمانشاه و سمنان شاهد موج جدیدی از شیوع باشیم. او افزوده است که «منحنی ویروس کرونا در هیچیک از ۳۱ استان کشور صاف نشده است».
در عین حال به نظر می‌رسد که میزان مرگ و میر بر اثر ابتلا به ویروس از آنچه دولت تبلیغ می‌کند بالاتر است. مجاهدین خلق، یکی از گروه‌های جنجالی مخالف حکومت ایران همزمان با گسترش دامنه شیوع ویروس کرونا در داخل ایران آمارهایی در مورد موارد ابتلا و مرگ و مير جمع‌آوری کرده است. این روز دوشنبه ۱۸ فروردین تخمین زد که حدود ۲۰ هزار نفر در ۲۴۲ شهر مختلف ایران جان خود را از دست داده‌اند.
اگر این دو دسته آمار به واقعیت نزدیک باشند، نشان می‌دهد که برخلاف تصور عمومی در حال حاضر ایران بالاترین ضریب ابتلا به نسبت جمعیت را در سطح جهان دارد. در عین حال نشان می‌دهد که برخلاف شعارهای مقام‌ها و سیاستگذاران، در حقیقت جمهوری اسلامی در نبرد با بیماری کووید-۱۹ استقامت چندانی نداشته است.
دقيقاً برخلاف آن، آمارها نشان می‌دهند که ایران به مرور دارد در برابر ویروس تسلیم می‌شود حتی در شرایطی که حکومت ابعاد واقعی این بحران بهزیستی را از جامعه جهانی و ملت خود پنهان می‌کند.
