با تشدید تحریم‌ها و افزایش فشار بر اقتصاد ایران مجدداً بحث نگهداری از پس‌اندازها به منظور حفظ ارزش آن داغ شده است و کمتر کسی است که هر روز قیمت دلار و طلا یا قیمت کالاها را در فضای مجازی پیگیری نکند.
در این نوشتار برآنیم تا به زبانی ساده تجربیات کارشناسان را با شما به اشتراک بگذاریم.
میزان بازدهی یا افزایش قیمت ارزهای خارجی به چه میزان بوده است؟
اگر قیمت ۳۷۰۰ تومان را در روزهای نخست سال‌جاری در نظر بیاوریم و قیمت این هفته را ۱۴۴۰۰ تومان بپذیریم به عدد افزایش قیمت ۲۸۹ درصدی می‌رسیم.
چه عواملی بر افزایش نرخ ارز مؤثر بوده‌اند؟
پس‌لرزه نا آرامی‌های سال قبل و تشدید درگیری نیروهای اقتصادی داخل نظام و افزایش فشارهای بیرون از نظام همچون تحریم‌ها و نبود سیاست رسمی ثابت در دولت و ورود دلالان به صورت سازمان‌یافته در این بازار و حساس شدن مردم به افزایش یا کاهش قیمت ارز که از آن به عنوان خبری شدن قیمت ارز نام می‌بریم.
دلار خانگی چیست و آیا این امر اصولاً کمکی به اقتصاد خانوار می‌کند؟
دلار خانگی همان دلاری است که خانوارها برای نگهداری از ارزش پول‌های خود خریده اند و در خانه یا صندوق‌های امانات بانک‌ها یا گاو صندوق‌ها قرار داده‌اند که مبلغ آن حدوداً ۲۰ میلیارد دلار است.
نگهداری دلار در خانه‌ها و خرید دلار ماهیتاً امری به صرفه است اما برای یک بار و نه برای همیشه چون عملاً فقط ارزش پول شما را ثابت نگاه می‌دارد، آن هم به شرطی که ارز را در قیمت پایین خریده باشیم.
نکته بعدی آن است که چون از این پول استفاده دیگری نمی‌شود شما به غیر از افزایش نرخ آن هیچ سودی را برای خود نمی‌توانید ایجاد کنید و در بازار پر نوسان، در صورتی که در زمان درست اقدام به خرید یا فروش ارزهای خود نکنید، دارایی ارزی، می‌تواند باعث زیان دیدن شما هم بشود.
نوسان‌گیری به چه معناست و منافع و مضرات آن چیست؟
نوسان‌گیری به معنای خرید دلار در قیمت پایین و فروش در قیمت بالا و یا فروش در قیمت بالا و خرید همان مقدار دلار در قیمت پایین است و صد البته کسانی که به طور حرفه‌ای به خرید و فروش ارز می‌پردازند یا به اخبار پشت پرده و گروه‌های قیمت‌ساز در بازار دسترسی دارند و یا به لحاظ روانی شخصیتی ریسک‌پذیر دارند، نوسان‌گیری می‌کنند.
چند مدل قیمت دلار در بازار وجوددارد و اصولاً قیمت درست را چگونه بیابیم؟
قیمت‌های متنوعی از دلار در ایران موجود است که به صورت خلاصه به شرح زیر هستند:
دلار تهران: دلاری است که در تهران معامله می شود. خود این دلار تهران به چند زیر شاخه سبزه میدان، افشار و منوچهری تقسیم می‌شود یعنی ممکن است قیمت دلاری که در سبزه میدان معامله می‌شود با دلاری که در چهارراه استانبول خرید و فروش می‌شود متفاوت باشد.
دلار هرات، سلیمانیه، اربیل و دوبی: دلارهایی است که توسط فعالان بازار ارز در صرافی‌های این شهرها دادوستد می شوند و از این بازارها وارد ایران یا خارج می‌شوند که مرجعی برای قیمت گذاری دلار در ایران به شمار می‌روند.
دلار حواله‌ای: صرافی‌هایی که حساب ارزی در خارج از کشور دارند، برای متقاضیان، دلار حواله می‌کنند و نکته اینجاست که چون در دلار حواله‌ای، پای اسکناس وسط نیست، قیمت آن به میزان اندکی ارزان‌تر از دلار نقدی است.
دلار سنا: سنا در حقیقت وب‌سایت و سامانه‌ای است که بانک مرکزی ایران با هدف اعلام متوسط قیمت دلار در صرافی‌ها، راه‌اندازی کرده است.
این سایت به صورت آن‌لاین، میانگین قیمت دلار و دیگر ارزها در بازار آزاد را در ساعات مختلف ثبت می کند، البته قیمت‌ها در این سامانه، بسیار محافظه‌کارانه ثبت می‌شود.
دلار نیمایی: دلار نیمایی با رونمایی از سیاست‌های جدید ارزی دولت و بانک مرکزی، متولد شد و مقرر شد صادرکنندگان با قیمت تقریبا کنترل شده‌ای دلار یا دیگر ارزها را به این بازار عرضه کنند تا وارد کنندگان قانونی خریدار این عرضه‌ها باشند.
نیما در حقیقت نام سامانه ای است که این معاملات در بستر آن انجام می‌شد. در حال حاضر قیمت دلار نیمایی جایی بین دلار آزاد و دلار شناوردولتی است.
دلار فردایی: دلاری است که امروز معامله می‌شود اما موعد تحویل آن فرداست. این شیوه مختص بازار غیر رسمی است و تابع نوسانات و رویدادهای مختلفی است.
چه نکاتی را در نظر داشته باشیم؟
یک) دلار، ارز پرنوسانی است و تهیه و هم قیمت‌گذاری آن نیز سخت است. پس در نظر داشته باشید همیشه این احتمال هست که خرید و فروش دلار یک اتفاق پرحاشیه برای شما را رقم بزند.
هنگام خرید و فروش هم، به تاریخ انتشار اسکناس‌ها دقت کنید، از خرید اسکناس‌های معیوب اجتناب کرده و با اشعه فرابنفش از اصالت اسکناس‌ها، مطمئن شوید.
دو) در نظر داشته باشید که قیمت‌هایی که در ساعات غیراداری یا روزهای تعطیل و زمانی که بازار رسمی یا نیمه‌رسمی تعطیل است، ارائه می‌شود غیرواقعی است.
پس به هر دلیل که به دنبال تهیه ارز هستید، از چند روز قبل از روز خرید، از منابع مختلف از قیمت ارزی که می‌خواهید بخرید، اطلاع حاصل کنید.
سه) اگر تمایل به نوسان‌گیری در بازار ارز ندارید از کنترل مدام قیمت ارز خودداری کنید، زیرا به عنوان یک شخص غیرحرفه‌ای هیجانات این بازار بر تصمیم شما برای مبادله ارز تأثیر می‌گذارد و نتیجه آن در اغلب موارد ضرر است.
