در نخستین روز از نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی و در حالی که مدیرکل این آژانس از عدم همکاری ایران در اجازه دسترسی بازرسان به دو محل مورد درخواست انتقاد کرده است، خبرگزاری بلومبرگ گزارش داد کشورهای اروپایی پیشنویس قطعنامهای توبیخی را به شورای حکام ارائه کردهاند.
بلومبرگ روز دوشنبه ۲۶ خرداد گزارش داد پیشنویس این قطعنامه را سه کشور فرانسه، آلمان و بریتانیا تدوین کرده و این خبرگزاری متن یک صفحهای آن را دیده است.
بنابر همین گزارش، سه کشور اروپایی با ابراز نگرانی از اینکه ایران برای بیش از چهار ماه «با سرپیچی از مفاد پروتکل الحاقی» به بازرسان آژانس اجازه دسترسی به محلهای مورد درخواستشان را نداده است، خواستار «همکاری کامل» ایران شدهاند.
خبرگزاری بلومبرگ میگوید این قطعنامه در صورت تصویب «نخستین توبیخ دیپلماتیک ایران توسط آژانس پس از امضای برجام» خواهد بود و میتواند «منجر به تشدید تنشها بر سر برنامه اتمی ایران شود».
متن پیشنهادی سه کشور اروپایی قرار است در روزهای آتی در نشست اینترنتی ۳۵ عضو شورای حکام آژانس به رأی گذاشته شود.
مقامهای این سه کشور و همچنین آژانس بینالمللی انرژی اتمی هنوز واکنشی به این گزارش نشان ندادهاند.
در همین حال، میخائیل اولیانوف، سفیر روسیه در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین، در توییتی نوشته است٬ در جریان نشست مجازی شورای حکام مشکلات فنی (برای برقراری ارتباط) به مکرر وجود داشت و برخی از کشورها نتوانستند دیدگاههای خود را به موقع مطرح کنند. در چنین شرایطی انجام رای گیری مجازی امری غیر مسئولانه خواهد بود، کاری برخی از کشور در آغاز بر آن اصرار داشتند.
نشست چهار روزه شورای حکام آژانس از روز دوشنبه آغاز شد و به نوشته بلومبرگ، این پیشنویس که از حمایت آمریکا برخوردار است در روزهای آینده به رأی گذاشته خواهد شد.
گزارش بلومبرگ در پی آن منتشر میشود که آژانس بینالمللی انرژی اتمی در روزهای اخیر بارها از اینکه ایران به بازرسان اجازه دسترسی به دو محل مشکوک را نمیدهد انتقاد کرده است.
مدیرکل آژانس ابتدا در تازهترین گزارش فصلی خود که خبرگزاریها بخشهایی از آن را چند روز پیش منتشر کردند و سپس در جلسات روز دوشنبه به این موضوع اشاره کرد.
رافائل ماریانو گروسی روز دوشنبه هم در سخنان آغازیناش در شورای حکام و هم در نشست خبریاش گفت که ایران درخواست آژانس در این مورد را اجابت نکرده است.
او خواستار «همکاری کامل» ایران شد اما در عین حال گفت «زمینههایی هست که همکاری ما ادامه دارد».
گزارشهای شورای حکام تنها در اختیار اعضا قرار میگیرد و ازین رو، جزئیات دو محل مشکوکی که بازرسان خواستار دسترسی به آنها هستند دقیقا مشخص نیست.
با این حال خبرگزاریهای بینالمللی، از جمله رویترز، با اشاره به اینکه برخی گزارشهای آژانس را دیدهاند میگویند این دو محل سایتهایی هستند که در سالهای ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ احتمالا به دلیل از بین بردن رد اورانیوم تخریب شدهاند.
گزارش شده یکی از این دو محل شاید در منطقه تورقوزآباد در جنوب تهران باشد که نخستین بار بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، به آن اشاره کرد.
مقامهای جمهوری اسلامی سخنان نخستوزیر اسرائیل را به ریشخند گرفتند اما آژانس بعدها اعلام کرد در این محل آثار اورانیوم غنیشده یافته است.
ایران در دو سال گذشته درخواست آژانس برای توضیح درباره این موضوع و همچنین اجازه دسترسی دوباره به این محل را بیپاسخ گذاشته است.
آمریکا در اردیبهشت ۹۶ از برجام خارج شد و در ماههای اخیر با اشاره به تخطیهای هستهای ایران گفته است طبق قطعنامه ۲۲۳۱ همچنان به عنوان «یکی از طرفهای برجام» میتواند مکانیسم ماشه را فعال کند.
پیش از این برخی رسانهها گزارشهایی درباره رایزنیهای آمریکا با برخی اعضای شورای حکام آژانس منتشر شده بود و عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، به واکنشی تهدیدآمیز درباره این موضوع روی آورد.
عباس موسوی روز دوشنبه گفت: «اگر آژانس تصمیم غیر سازندهای در مورد ایران بگیرد، امکان دارد که ایران واکنش درخوری نشان دهد»؛ وی توضیحی درباره واکنش احتمالی ایران نداد و فقط گفت: «خودشان حدس خواهند زد که این تصمیم چه خواهد بود».