به گزارش خبرگزاری رسمی ایرنا، محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، تهدید کرد «در صورتی که سازوکار ویژه ایجادشده از سوی اروپایی‌ها کارایی نداشته باشد»، ایران احتمالا از برجام خارج خواهد شد.
به گزارش ایرنا، وزیر خارجه ایران این سخنان را شامگاه شنبه، هفتم مهر، در میزگردی در محل نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل ایراد کرد و در پاسخ به این پرسش که خروج ایران از برجام ممکن است باب حمله نظامی به ایران را بگشاید، گفت: «فکر می‌کنم اگر آمریکا باور داشت می‌تواند در چنین حمله‌ای به ایران موفق شود، این کار را انجام می‌داد».
محمدجواد ظریف به جزئیات سازوکار مورد نظر ایران یا شرایط احتمالی خروج ایران از برجام اشاره‌ای نکرد.
با این حال روزنامه واشینگتن‌پست در گزارشی از این میزگرد، به بخش مربوط به خروج احتمالی ایران از برجام اشاره‌ای نکرده و گزارش داده است که سخنان محمدجواد ظریف درباره جزئیات مربوط به «حذف دلار و داد و ستد با دیگر کشورها از طریق پول ملی هر یک از آنها» بود.
آمریکا حدود پنج ماه پیش از برجام خارج شد و اعلام کرد تحریم‌های لغوشده علیه ایران را بازمی‌گرداند و افراد یا کشورهایی را که با ایران معامله کنند مشمول تحریم قرار خواهد داد.
با این حال پنج کشور دیگر در توافقنامه هسته‌ای گفته‌اند که در برجام می‌مانند؛ همچنین در طول ماه‌های اخیر مذاکراتی بین ایران و کشورهای اروپایی برای حفظ برجام و یافتن سازوکاری برای ادامه معامله با ایران در جریان است.
به نوشته ایرنا و واشینگتن‌پست، آقای ظریف در میزگرد شنبه‌شب با اشاره به اینکه «مکانیسم اصلی، حذف دلار است» گفت: ایران قصد دارد با فروش نفت و انجام معاملات بین‌المللی به جای دلار با سایر ارزها، با تحریم‌های آمریکا بر فروش نفت کشور مقابله کند.
وزیر خارجه ایران همچنین گفت که شماری از کشورها برای داد و ستد با ایران «شروع به عقد توافقنامه‌هایی برای استفاده از پول‌های رایج‌شان کردند».
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز چهارشنبه ابراز امیدواری کرده بود که سازوکار ویژه برای تسهیل همکاری تجاری با ایران تا «قبل از ماه نوامبر»، حدود یک ماه دیگر، به اجرا گذاشته شود.
وزیر خارجه ایران نیز روز جمعه به خبرگزاری ایرنا گفته بود که هفت بانک مرکزی اروپا توافق کرده‌اند «برای ارتباط با ایران، راهکار ویژه مالی ایجاد کنند».
آقای ظریف همچنین به نقل از فدریکا موگرینی، گفته بود که این راهکار ویژه فقط برای اروپا نیست، و سایر کشورها و شرکت‌ها نیز برای همکاری با ایران می‌توانند پول را به این حساب واریز و هزینه‌های صادرات را از آن برداشت کنند.
تلاش‌های ایران و کشورهای اروپایی برای یافتن سازوکاری که بتواند ادامه معامله با ایران را تضمین کند در حالی افزایش یافته است که دومین بخش از تحریم‌های آمریکا علیه ایران قرار است از سیزدهم آبان بازگردد.
دولت آمریکا به‌شدت هشدار داده است که به یکایک شرکت‌ها یا کشورهایی که بین ایران و آمریکا، معامله با ایران را انتخاب کنند واکنش نشان داده خواهد شد.
از جمله مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، حدود دو هفته پیش در پیامی توئیتری نوشت: «با سررسیدن چهارم نوامبر، قوانین متفاوتی برای در مورد هرکه بخواهد با رژیم ایران فعالیتی اقتصادی داشته باشد، با مجموعه‌ای از قواعد و مقررات ما روبه‌رو خواهد شد؛ همین الان هم کشورهای بسیاری دست به اقداماتی برای ترک ایران زده‌اند».
