بنابر تازه‌ترین گزارش ماهانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت که روز پنج‌شنبه ۱۹ مهر در سایت رسمی اوپک منتشر شد، تولید نفت ایران در ماه سپتامبر با ۱۵۰هزار بشکه کاهش نسبت به ماه قبل از آن به سه میلیون و ۴۴۷ هزار بشکه رسید.
پیش از این، اداره اطلاعات انرژی آمریکا و همچنین خبرگزاری رویترز میزان تولید نفت ایران در ماه سپتامبر را سه میلیون و ۴۰۰ تا سه میلیون و ۴۵۰ هزار بشکه برآورد کرده بودند.
رقم اعلام‌شده از سوی اوپک نشان از آن دارد که تولید نفت ایران در سپتامبر نسبت به ماه آوریل، یعنی شش ماه پیش و قبل از خروج آمریکا از برجام در روز ۱۸ اردیبهشت، حدود ۳۷۰ هزار بشکه کاهش داشته است.
با این حال در گزارش اوپک ذکر شده است که مقام‌های ایران در آمارهایی که رسما به اوپک داده‌اند منکر این میزان از افت تولید بوده و تنها کاهش روزانه ۶۵ هزار بشکه تولید را تایید کرده‌اند.
در دور قبلی تحریم‌ها (۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵) نیز ایران به مدت چند ماه کاهش تولید را در آمارهای رسمی خود تایید نمی‌کرد و نهایتا در آمارهایی که به اوپک ارائه کرد، افت یک میلیون بشکه‌ای تولید نفت خود را گزارش داد.
به غیر از ایران، ونزوئلا نیز در آمارهای رسمی که به اوپک ارائه کرده، تولید نفت خود را ۲۰ درصد بیش از ارزیابی‌های اوپک و دیگر نهادهای بین‌المللی گزارش کرده است.
بنابر برآورد اوپک، تولید نفت ونزوئلا طی دو سال گذشته ۹۵۷ هزار بشکه کاهش یافته و به زیر ۱.۲ میلیون بشکه در روز رسیده است؛ اما ونزوئلا مدعی است که تولید نفت این کشور در ماه سپتامبر ۱.۴۳ میلیون بشکه بوده است.
تولید ونزوئلا مدتهاست که ماهانه حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار بشکه در روز کاهش می‌یابد.
جبران افت تولید ایران و ونزوئلا
به رغم افت تولید نفت ایران و ونزوئلا، تولید کل اوپک در ماه سپتامبر روزانه ۱۳۲ هزار بشکه افزایش یافته و به ۳۲ میلیون و ۷۶۱ هزار بشکه رسیده است.
عربستان و لیبی طی ماه گذشته هر کدام بیش از ۱۰۰ هزار بشکه به تولید خود افزوده‌اند.
آمارهای اوپک نشان می‌دهد که تقریبا همه تولیدکننده‌های عضو این سازمان طی ماه‌های گذشته، بیش از سهمیه خود تولید داشته و به این طریق افت تولید نفت ونزوئلا و ایران را جبران کرده‌اند.
کشورهای عراق، عربستان، کویت، قطر و امارات از ماه آوریل روزانه یک میلیون و ۴۰ هزار بشکه بر تولید خود افزوده‌اند و ازین رو، نه تنها اوپک با کاهش تولید مواجه نشده، بلکه تولید این سازمان نسبت به ماه پیش از خروج آمریکا از برجام حدود ۸۳۱ هزار بشکه نیز افزایش یافته است.
لیبی و برخی دیگر از اعضای این سازمان نیز طی این مدت افزایش تولید داشته‌اند.
از سوی دیگر کاهش «صدور» نفت ایران بسیار سریع‌تر از کاهش «تولید» روی داده است.
خبرگزاری رویترز اخیرا گزارش داد که در نخستین هفته ماه جاری میلادی (اکتبر) صادرات نفت ایران به ۱.۱ میلیون بشکه در روز رسید در حالی که سال گذشته به طور متوسط روزانه ۲.۵ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی صادر کرده بود.
عرضه نفت در بورس
جمهوری اسلامی ایران اخیرا راه‌هایی را برای جلوگیری از افت بیشتر صادرات در نظر گرفته و از جمله شرکت ملی نفت ایران روز چهارشنبه در سایت رسمی خود اعلام کرد که تا پایان مهرماه یک میلیون بشکه نفت در بورس انرژی عرضه خواهد شد.
به نوشته وبسایت شرکت ملی نفت ایران، «خریداران بخش خصوصی ایران می‌توانند ۲۰ درصد پول آن را با ریال و بقیه پول را با ارزهای خارجی پرداخت کنند».
بنابر همین گزارش، تسویه بخش ریالی به صورت نقدی و قبل از تحویل محموله انجام می‌گیرد و تسویه بخش ارزی نیز به صورت اعتباری، با ارائه ضمانت‌نامه بانکی و پس از تحویل محموله صورت خواهد گرفت.
ایران معمولا به مشتریان خارجی خود سه ماه فرصت می‌دهد که پول نفت وارداتی از ایران را پرداخت کنند، اما معلوم نیست که به مشتریان بخش خصوصی ایرانی که قرار است محموله‌های نفتی را در بورس خریداری کرده و خود صادر کنند، چه مدت فرصت پرداخت پول در نظر گرفته خواهد شد.
در دور قبلی تحریم‌های آمریکا نیز وزارت نفت ایران چندین بار محموله‌های نفتی را در بورس انرژی تهران به فروش گذاشت، اما خریداری پیدا نشد.
