حالا که نگاه‌ها از سراسر دنیا به بریتانیا و آیین خاکسپاری ملکه است، یک سؤال شاید ذهن بسیاری را در اسرائیل و خاورمیانه به خود مشغول کرده است؛ اینکه چرا الیزابت دوم هیچوقت به اسرائیل نرفت؟
اما جانشینی ملکه حالا امیدهایی را در میان یهودیان زنده کرده است، چرا که چارلز سوم به نظر چهره‌ای حامی یهودیان و اسرائیل است.
در کنار این خبرها اما انتخابات همچنان موضوعی داغ در رسانه‌های اسرائیل است، بخصوص که یک بخت اصلی پیروزی در انتخابات، حالا سرگرم از سرگیری دادگاه خود پس از وقفه تابستانی است.
ملکه‌ای که تا اردن آمد، ولی به اسرائیل نرفت
در روزهایی که آیین خاکسپاری ملکه بریتانیا، الیزابت دوم، همچنان در جریان است، رسانه‌های اسرائیل یادآوری کرده‌اند که او در دوران ۷۰ ساله حکومتش از ۱۲۹ کشور جهان دیدار کرد و بسیاری از سران کشورهای عرب را بارها پذیرفت و یا به سرزمین‌های متعدد عربی، از جمله مصر و اردن در همجواری اسرائیل، سفر کرد اما هرگز قدم به اسرائیل نگذاشت.
پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی در میانه جنگ جهانی اول، بریتانیا قیمومیت سرزمینی را بر عهده داشت که در سال ۱۹۴۸ میلادی داوید بن‌گوریون تشکیل کشور اسرائیل را در بخشی از آن اعلام کرد.
نیروهای یهودی مسلح، به‌ویژه جنبش «اتسل» و نیروی «لحی» در طول سال‌ها با بریتانیایی‌های حاکم جنگیده و عملیات متعدد علیه آنها را با هدف بیرون راندن بریتانیا از این سرزمین انجام داده بودند.
یهودیان مسلحی که وابسته به «لحی» بودند، در سال ۱۹۴۴ والتر ادوارد گینس، ملقب به لرد موین را که وزیر بریتانیا در امور سرزمین‌های خاورمیانه بود، در قاهره کشتند. قاتلان لرد، الیاهو حکیم و الیاهو بیت زوری بودند، که فرد آخر اول عضو «اتسل» بود و بعدا به «لحی» ملحق شد و دو ماه لرد موین را در قاهره تعقیب کرده بودند.
اما در حالی که اعلامیه بالفور برای تشکیل دولت یهود در بریتانیا اعلام شد، چرا حاکم بریتانیا هرگز به اسرائیل نیامد؟
به نوشته رسانه‌های اسرائیل، خاورمیانه برای الیزابت ناآشنا نبود. او در سال ۱۹۸۴ از اردن دیدار کرد، سفری که در آن اظهاراتش در راستای حمایت از مبارزه فلسطینیان و مخالفت با اقدامات اسرائیل در قبال منطقه بود.
در آن دیدار، الیزابت گفت که یهودی‌نشین‌هایی که در اراضی فلسطینی بعد از جنگ سال ۱۹۶۷ برپا شده، یکی از نشانه‌های سرکوبگری است. او این حرف را بعد از دیدن نقشه‌ای بیان کرد که تا آن سال، یهودی‌نشین‌های برپا شده از سوی اسرائیل در اراضی فلسطینی را نشان می‌داد. حال با گذشت ۳۸ سال از آن دیدار الیزابت از اردن، نقشه شهرک‌نشین‌ها کاملا متفاوت است؛ شمار آنها به شدت افزایش یافته و تعداد شهرک‌نشین‌ها نیز تا ۷۵۰ هزار نفر بالاتر رفته است.
الیزابت در سفر به اردن همچنین گفت که هواپیماهای اسرائیل «چقدر ترسناک» هستند. ملکه نور، همسر ملک حسین، پادشاه فقید اردن، که میزبان الیزابت دوم بود، در واکنش به سخنان او در آن دیدار گفت: بله رفتار اسرائیل «وحشتناک» است.
یهودیان بریتانیا چنین اظهاراتی را به منزله «زنگ خطر» تلقی کردند.
بعدها فیلیپ همسر الیزابت، چارلز ولیعهد وقت و ویلیام نوه ملکه سفرهایی جداگانه به اسرائیل داشتند که تنها سفر ویلیام، به عنوان یک عضو خانواده سلطنتی «رسمی» بود. سفر ویلیام هم در سال ۲۰۱۸ انجام شد.
اولین سفر از چهار دیدار خصوصی چارلز برای حضور بر مزار الیس، مادربزرگش بود. الیس مادر فیلیپ، پدر چارلز، بود که جسدش در کلیسای «ماریا ماگدالنا» در اورشلیم قرار دارد. الیس که هم شاهزاده یونانی و هم شاهزاده دانمارکی محسوب می‌شد، به عنوان کسی که به یهودیان در جنگ جهانی دوم از دست آلمان نازی کمک کرده، شهرت یافت و موزه هولوکاست اورشلیم لقب نجات دهنده را به او اعطا کرده است.
چارلز در میان مقامات جهانی بود که در سال ۱۹۹۵ و سپس در سال ۲۰۱۶ برای خاکسپاری اسحاق رابین و شیمون پرس به اسرائیل آمدند. حضور چارلز در ژانویه ۲۰۲۰ در اسرائیل به عنوان نماینده بریتانیا برای شرکت در کنفرانس بین‌المللی هولوکاست بود.
روزنامه هاآرتص نوشت که برخی می‌گفتند الیزابت به اسرائیل نیامد زیرا نمی‌خواست کشورهای عرب را عصبانی کند اما برخی عدم تمایل او به سفر به اسرائیل را «انتقام» از مبارزه یهودیان علیه حضور بریتانیایی‌ها تا پیش از استقلال اسرائیل می‌دانند.
هاآرتص یادآور شد که داوید لانداو، سردبیر وقت این روزنامه، در جریان اولین سفر مارگارت تاچر نخست‌وزیر وقت بریتانیا به اسرائیل در سال ۱۹۸۶ از او پرسید: ملکه کی می‌آید؟، و جواب تاچر این بود: «خب من اینجا هستم».
روزنامه معاریو نیز نوشت که وزارت خارجه بریتانیا ابتدا از تحریم نفتی از سوی عرب‌ها نگران بود و بر اساس ارزیابی‌ها مانع از سفر الیزابت به اسرائیل شد. اما در دهه‌های بعد که دیگر تحریم نفتی از سوی عرب‌ها مطرح نبود، باز الیزابت باز هرگز به اسرائیل نرفت.
به نوشته معاریو، الیزابت روابط خوبی با یهودیان کشورش داشت و کم نبودند یهودیان انگلیس که از دست او نشان شوالیه گرفتند. بارونس یهودی یعکوبوویچ عادت داشت بگوید هر بار که او و ربای ارشد بریتانیا به کاخ دعوت شده‌اند، همان غذای دیگران برای آن‌دو به صورت ویژه به سبک «کاشر» (حلال یهودی) تهیه شده و اندازه و خوراک داده شده هم «بزرگ و متناسب» بوده است.
الیزابت در پاییز سال ۲۰۰۸ به شیمون پرس که رئیس‌جمهور وقت بود، فرصت داد که در کاخ باکینگهام حضور یابد و نشان شوالیه را از او بگیرد.
اسحاق هرتزوگ، رئیس‌جمهور کنونی اسرائیل، جزو رهبرانی است که برای شرکت در خاکسپاری الیزابت راهی لندن شده اما به نوشته رسانه‌های کشورش، به دلایل امنیتی، در خودروی جداگانه همراه با تابوت حرکت خواهد در حالی که اکثر رهبران جهانی که به این مراسم رفته‌اند، در یک اتوبوس دسته جمعی پشت سر تابوت حرکت می‌کنند. البته جو بایدن نیز در خودروی جداگانه در مراسم حضور دارد.
اسحاق هرتزوگ پسر حییم هرتزوگ است که او نیز هشت سال رئیس‌جمهور اسرائیل بود. هرتزوگ‌ها ایرلندی‌الاصل هستند. حییم هرتزوگ خود در دهه هشتاد میلادی با الیزابت دیدار کرده ولی از آن‌جا که آگاه بود که او به سفر به اسرائیل نخواهد آمد، از دعوت از ملکه سخنی نگفته بود.
یک پادشاه حامی اسرائیل؟
اما چارلز سوم چگونه پادشاهی در قبال اسرائیل خواهد بود؟ روزنامه اسرائیل‌هیوم او را مخالف «بیدیاس»، یک جنبش حامی فلسطینیان، و نیز حامی یادبود کشتههای هولوکاست و دوست جامعه یهودیان بریتانیا توصیف کرده است.
البته چارلز یک بار از عبارت «هولوکاست و بردگی» استفاده کرد که به نوشته اسرائیل‌هیوم، این مقایسه او با انتقاد روبرو شد. او در دیدار از کیگالی، پایتخت اوگاندا، گفت که موضوع هولوکاست و بردگی باید در کتاب‌های درسی مدارس تدریس شود. اما به نوشته اسرائیل‌هیوم، با وجود حسن نیتی که در کلام او بود، قرار دادن بردگی مردم سیاهپوست آفریقا در کنار هولوکاست نادرست بود.
این روزنامه همچنین یادآوری کرد که بن‌گوریون بعد از تشکیل اسرائیل پیشنهاد کرده بود که کشورش با مجموعه دولت‌های زیر حکومت بریتانیا «آشتی» کند تا خاطره مبارزات یهودیان با بریتانیایی‌ها پشت سر نهاده شود اما ابتکار بن‌گوریون عملی نشد.
به نوشته اسرائیل‌هیوم، چارلز حامی چهار سازمان یهودی در بریتانیاست: سازمان خیریه جهانی یهودی، موزه یهودی، بنیاد یادبود هولوکاست و بریگاد یهودی (که یک سازمان برای نوجوانان یهودی انگلیس با سابقه‌ای طولانی است).
این روزنامه افزود چارلز که در سال ۲۰۰۲ از کراکوف در لهستان دیدار کرد و شرایط سخت بازماندگان هولوکاست و افراد باقی‌مانده یهودی در این شهر را دید، در پشت پرده برای تشکیل مرکز جامعه یهودیان کراکوف تلاش کرد، خود به آن کمک مالی کرد و در سال ۲۰۰۸ همراه با همسرش، کامیلا، در آیین افتتاح مرکز حضور یافت.
به نوشته اسرائیل‌هیوم، در دورانی که حضور جرمی کوربین در رهبری حزب کارگر بریتانیا بسیاری از یهودیان این کشور را به صرافت ترک کشور انداخت (چون کوربین را ضد اسرائیل می‌دانند)، چارلز با حضور در کنیسه‌های متعدد هم در کشور و هم در خارج، حمایت خود را از یهودیان نشان داد.
این روزنامه نوشت در پی مرگ جاناتان فاکس، ربای ارشد بریتانیا، چارلز گفت یک مربی الهام‌بخش را از دست داده است.
از انتخابات چه خبر؟
این روزها که شش هفته تا انتخابات جدید پارلمانی اسرائیل باقی مانده، نظرسنجی‌های جدید نشان می‌دهد که احتمال زیادی وجود دارد که بی‌ثباتی سیاسی طولانی بعد از انتخابات هم ادامه یابد و بنیامین نتانیاهو یا یائیر لاپید، دو رقیب اصلی، نتوانند دولتی باثبات تشکیل دهند.
البته بخت نتانیاهو بیشتر است؛ ممکن است جمع حامیانش در کنست با احتساب خود او، به ۶۰ نماینده از میان ۱۲۰ نماینده برسد در حالی که لاپید و طرفدارانش ممکن است در بهترین حالت ۵۵ کرسی کسب کنند.
نظرسنجی شبکه کان البته نشان داده که شمار کرسی‌های حزب «یش آتید» به رهبری لاپید ممکن است به ۲۴ کرسی برسد و لیکود ۳۲ کرسی، که کمتر از نظرسنجی‌های پیشین در مورد لیکود است.
بر اساس این نظرسنجی، همکاری حزب «صهیونیسم دینی» به رهبری بتسال‌ال اسموت‌ریتس با بن‌گویر، فعال سیاسی حزبی به‌شدت راستگرا، به آن دو ۱۲ کرسی خواهد داد و اگر دو حزب میانه و چپ کارگر و مرتز با یک فهرست مشترک وارد انتخابات می‌شدند، در بهترین حال تنها به ۹ کرسی می‌یافتند.
حزب لاپید این هفته فهرست انتخاباتی خود را در مراسمی اعلام کرد که نام‌های اول این فهرست همان وزیران دولت موقت کنونی لاپید هستند. لاپید بسیار امیدوار است که بعد از انتخابات در نخست‌وزیری بماند اما کم نیستند شواهدی که می‌گوید دوره کوتاه نخست‌وزیری او، ممکن است تنها به عنوان یک خاطره گذرا در کارنامه‌اش ثبت شود.
نتانیاهو، مانند موارد پیشین انتخابات، این بار نیز این حق را برای خود قائل بود که شماری از افراد را در فهرست انتخاباتی لیکود قرار دهد بدون اینکه ستاد مرکزی حزبش به آنها رأی داده باشد.
لیکود قبلاً تصویب کرده بود که نتانیاهو پنج نفر را در فهرست حزبی بگذارد. صندلی‌های شماره ۱۴، ۱۸ و ۲۸ واقع‌گرایانه است و دو صندلی ۳۷ و ۴۳ کمتر، چون بعید است که لیکود بیش از ۳۲ یا حداکثر ۳۵ کرسی کسب کند.
فروپاشی دولت لاپید- نفتالی بنت نتیجه جدایی دو عضو «کنست» به نام‌های عامی‌حی شیکلی و عیدیت سیلمن بود. نتانیاهو که به آنان مدیون است، این هفته ثبت‌نام این دو تن را در جایگاه ۱۴ و ۱۸ فهرست لیکود تضمین کرد.
بتسال‌ال اسموت‌ریتس که دو هفته پیش در پاسخ به درخواست نتانیاهو با ایتامار بن‌گویر متحد شد به این امید که آرای حامیان احزاب راستگرا پراکنده نشود، پس از رقابت شدید با بن‌گویر و بیان مطالب تند علیه او، این هفته با چرخش ۱۸۰ درجه‌ای در موضع خود، در یک نشست خبری گفت قطعی است که بن‌گویر نه تنها در دولت نتانیاهو پست وزارت می‌گیرد، بلکه یک «وزیر ارشد» خواهد بود و «دمکراسی یعنی این».
اسموت‌ریتس همچنین گفت که باید احزاب عرب از حق مشارکت در انتخابات محروم شوند، زیرا به گفته او، عرب‌ها ممکن است مرتکب «کشتار» شوند. او گفت که «هزاران مسلح عرب یهودیان را مورد حمله قرار داده‌اند»، و اصولاً جامعه عرب «بزرگ‌ترین مشکل امنیتی» برای اسرائیل شده‌اند.
نتانیاهو نه تنها عامل اتحاد و تقویت دو حزب راستگرا بود، بلکه خود با حزب اولترا ارتدکس طوایف «اشکنازی» (یهودیان غربی‌تبار) اتحاد بست تا دست آنها را در تحصیل علوم دینی در مدارس‌شان باز بگذارد و متعهد شود که حتی بدون نیاز به آن‌که در مدارس علوم پایه، مانند حساب، علوم و زبان خارجی را تدریس کنند، باز در دولت احتمالی او از بودجه لازم برخوردار شوند.
مدارس مذهبیون هرگز علوم پایه و مواد دیگر را غیر از تورات و امور دینی تدریس نکرده‌اند. مذهبیون در دولت لاپید جایگاهی نداشتند و به نتانیاهو وفادار ماندند تا او به قدرت بازگردد. لاپید گفته بود که باید علوم پایه را تدریس کنند تا بودجه دولت بیشتر شامل حال این مدارس شود.
اما تنها مسئله تدریس علوم پایه نیست. وقتی مذهبیون با علوم پایه آشنا نیستند نمی‌توانند وارد بازار کار شوند. امسال ۴۸ درصد از مردان ارتدکس مذهبی در جامعه کار می‌کنند در قیاس با حدود ۹۰ درصد از مردان غیر مذهبی. ارتدکس‌ها درس مذهبی و بودن در «یشیواها» را بهترین کار برای خدا می‌دانند.
مذهبیون «حریدی» در حال حاضر ۱۳ درصد جمعیت هستند و با رشد فزاینده جمعیتی که دارند، در سال ۲۰۴۰، به ۲۰ درصد می‌رسند. با این وضع، اقتصاد کشورشان به کجا رانده می‌شود؟ بار سنگین تأمین مالی آنها بر دوش سایر مردم و بیت‌المال بییش‌تر سنگینی خواهد کرد.
در این میان، حزب نوپایی که با نام «باد صهیونیستی» با مشارکت آیلت شاکد و یوعاز هندل، وزیران کشور و ارتباطات در دولت کنونی ساقط شده، برپا گردید، تنها پس از سه هفته، اضمحلال خود را اعلام کرد. زیرا ظاهراً همین سه هفته کافی بود تا اختلاف میان آنها چنان افزایش یابد که ادامه موجودیت‌شان را به فنا داده و «باد صهیونیستی» به یک جوک انتخاباتی مبدل شود.
خانم شاکد هم سریعاً با تتمه حزب «بیت یهودی» که خانه سیاسی اول خود شاکد بود، قرارداد همکاری بست اما مشکل در این است که «بیت یهودی» بر اساس نظرسنجی‌ها اگر در انتخابات حذف نشود، ضعیف‌ترین جایگاه را خواهد داشت.
از سرگیری محاکمه نتانیاهو
با نزدیک‌تر شدن انتخابات، محاکمه نتانیاهو هم، پس از چند هفته وقفه تابستانی، از سرگرفته شده است.
به نوشته معاریو، شهادت‌های هداس کلاین، دستیار دو میلیاردر آرنون میلچن و جیمز پاکر، در پرونده اتهامی هدایای متعددی که نتانیاهو متهم به گرفتن از این دو بازرگان ثروتمند است، این هفته در شهادت جدید خود گفت که نتانیاهو تنها کسی بود که این همه هدایا را دریافت می‌کرد و آن را حق خود می‌دانست.
وکلای نتانیاهو شهادت‌های خانم کلاین را در این زمینه شدیداً رد کردند. اما خانم کلاین این را نیز این هفته گفت که سارا، زن نتانیاهو، اصرار داشت که ستارگان سینمای هالیوود، در مراسم تولد او حضور یابند.
خانم کلاین که چند هفته درباره نحوه دادن هدایای کلان مانند جواهرات مورد نظر سارا نتانیاهو به دادگاه شهادت داده بود، این بار گفت که سارا خانم جودیت موزس (دختر بنیان‌گذار روزنامه یدیعوت آحرونوت و زن یک وزیر سابق) را به این دلیل که با برد پیت ملاقات کرد ولی پیت به دیدن سارا نیامد، «هرگز نبخشید».
