رهبران آلمان، فرانسه و بریتانیا، سه کشور اروپایی حاضر در مذاکرات هستهای قدرتهای جهانی با ایران، روز جمعه پس از اعلام راهبرد جدید آمریکا در قبال ایران، نسبت به اقدامات آسیبزننده به توافق هستهای از جمله اعمال دوباره تحریمها هشدار دادند.
همزمان فدریکا موگرینی، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، اعلام کرد که برجام توافقی دوجانبه نیست و گرچه رئیسجمهور آمریکا قدرت و اختیارات فراوانی دارد، اما برهم زدن برجام از جمله این قدرتها نیست.
دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا روز جمعه راهبرد جدید دولتش را در قبال ایران اعلام کرد و در این چارچوب گفت که نمیتواند پایبندی ایران به توافق هستهای را تأیید کند. موضوعی که اکنون فرصتی ۶۰ روزه را پیش پای کنگره آمریکا میگذارد تا در مورد احتمال از سرگیری تحریمهای ایران اعمال نظر کند.
آقای ترامپ همچنین گفت که به وزارت خزانهداری اجازه داده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را به فهرست تحریمهای خود اضافه کند.
او در عین حال هشدار داد که اگر موفق نشویم به همراه کنگره و متحدانمان به راه حلی دست یابیم، به این توافق پایان میدهیم.
در یکی از نخستین واکنشها به اعلام راهبرد جدید دولت ترامپ در قبال ایران، رهبران آلمان، فرانسه و بریتانیا در بیانیهای مشترک اعلام کردند که توافق هستهای ایران، «نقطه اوج ۱۳ سال دیپلماسی» و «گامی بلند در تضمین عدم چرخش برنامه هستهای ایران به سوی اهداف نظامی» است.
آنگلا مرکل، ترزا می، و امانوئل مکرون در این بیانیه مشترک بر پایبندی کشورهاشان به اجرای کامل تعهدات برجام از سوی همه طرفها تأکید کردند و از رئیسجمهور و کنگره آمریکا خواستند که پیش از اتخاذ هر گامی که ممکن است به توافق هستهای آسیب بزند، از جمله اعمال دوباره تحریمها بر ایران، تبعات امنیتی احتمالی آن را در نظر داشته باشند.
آنها همچنین در این بیانیه اعلام کردهاند که در نگرانیها در مورد برنامه موشکی ایران و اقدامات بیثباتکنندهاش در منطقه شریک هستند و آمادهاند تا تدابیر لازم را در این زمینه اتخاذ کنند.
رهبران سه کشور اروپایی تصریح کردهاند که از ایران انتظار دارند به گفتگوی سازنده برای آنچه اقدامات بیثباتکننده خوانده شده، متعهد شود و در پی راه حلی از طریق مذاکره در این زمینه باشد.
آلمان، فرانسه و بریتانیا که در ۱۳ سال گذشته و چند سال پیش از شکلگیری گفتوگوهای ایران و پنج به علاوه یک، دست به کار یافتن راه حلی برای موضوع هستهای ایران بودند، اخیراً تلاشهایی را برای حفظ توافق هستهای انجام دادند که از جمله این تلاشها تماسهای سفیران این کشورها در واشینگتن با کنگره آمریکا بود.
اما در کنار رهبران این سه کشور، فدریکا موگرینی رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم از نخستین چهرههایی بود که به اعلام راهبرد جدید آمریکا واکنش نشان داد و تصریح کرد که توافق هستهای ایران در حال به نتیجه رسیدن است.
او گفت که ما نه به عنوان جامعه جهانی و نه به طور قطع به عنوان اتحادیه اروپا، نمیتوانیم متحمل هزینه انحلال توافقی باشیم که در حال نتیجه دادن است.
خانم موگرینی تأکید کرد که توافقی که پس از بیش از ۱۲ سال میان ایران و شش قدرت جهانی به دست آمده، «متعلق به یک کشور نیست» و «به فهم من هیچ کشوری نمیتواند به توافقی که با قطعنامه اجماعی شورای امنیت مورد حمایت قرار گرفته و اجرایی شده و راستیآزمایی شده، پایان دهد».
او اضافه کرد که «روشن است که پایان دادن به چنین توافقی در قدرت رئیسجمهور هیچ کشور نیست و گرچه رئیسجمهور آمریکا قدرت زیادی دارد، اما این از آن جمله نیست».
خانم موگرینی که هدایت مذاکرات منتهی به توافق هستهای را به عهده داشت همچنین با تأکید بر وفاداری اروپا به برجام، خواستار اقدامی مشابه از سوی دیگر طرفها شد.
اعلام راهبرد جدید آمریکا در مورد برجام و تأکید بر عدم پایبندی ایران به آن در حالی است که باب کورکر چهره شاخص جمهوریخواهان سنا روز جمعه خبر داد که تا دو هفته دیگر پیشنویس قانونی را ارائه خواهد کرد که با حفظ برجام، برخی معایب آن از جمله پایان گرفتن محدودیتهای زمانی پیششده در برجام، موسوم به «غروب»، اصلاح خواهد شد.
موقتی بودن بخشهایی از توافق هستهای، متنفع شدن مالی ایران از این توافق، عدم جلوگیری توافق از آزمایشهای موشکی، توان محدود بازرسان آژانس برای نظارت بر سایتهای ایران و پایبند نبودن ایران به روح برجام، از جمله نارضایتیهای عمده دونالد ترامپ از توافق هستهای است که همگی در سخنرانی جمعهشب او مورد تأکید قرار گرفت.
راهبرد جدید دولت ترامپ در قبال ایران، با استقبال اسرائیل و عربستان سعودی مواجه شده، و در آمریکا هم پل رایان رئیس مجلس نمایندگان حمایت خود را از آن اعلام کرده است.