در حالی که دور دوم بازگشت تحریمهای آمریکا علیه ایران از هفته آینده اجرایی خواهد شد، وزیر خارجه جمهوری اسلامی با اشاره به اینکه تحریمها «معمولا بیش از آنکه عملی باشد روانی است» گفت بعید میداند که هفته آینده «اتفاق جدیدی بیفتد».
محمدجواد ظریف که برای شرکت در نشستی منطقهای به ترکیه سفر کرده است روز دوشنبه، هفتم آبان، گفت: آثار روانی تحریمهای آمریکا را «از روزی که آقای ترامپ از برجام خارج شد، و حتی قبل از آن ... مشاهده کردهایم».
با خروج آمریکا از برجام، بخشی از تحریمهایی که ذیل این توافق لغو شده بود در مردادماه گذشته از سر گرفته شد و دور دوم آن نیز که نفت و مبادلات بانکی را هدف میگیرد قرار است از پنجم نوامبر، مطابق ۱۴ آبان، به اجرا گذاشته شود.
سایر طرفهای برجام گفتهاند تا زمانی که ایران به این توافق پایبند باشد از برجام خارج نخواهند نشد. سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا نیز در ماههای اخیر با انجام مذاکراتی با مقامهای جمهوری اسلامی در صدد یافتن راهی برای نجات توافق هستهای بودهاند.
با این حال هنوز جزئیات سازوکارهای مالی و بانکی که اروپا به ایران پیشنهاد کرده روشن نیست و زمان اجرای آن نیز با ابهام روبهرو ست.
وزیر خارجه ایران روز دوشنبه با اشاره به اینکه سازوکارهای اروپا احتمالا «در همین چند روزه عملیاتی خواهد شد» طولانی شدن این اقدامات را نتیجه «فشارها و کارشکنیهای آمریکاییها در تمامی مراحل» ذکر کرد.
در هفتههای اخیر رئیس جمهوری آمریکا و شماری از مقامهای دولت او بر تشدید فشارها بر ایران تأکید کردهاند.
از جمله دونالد ترامپ چند روز پیش با اشاره به اینکه تمامی تحریمها علیه ایران از پنجم نوامبر (۱۴ آبان) بازگردانده خواهد شد گفت که دولت او برای مقابله با «اقدامات شرورانه» جمهوری اسلامی، از جمله فعالیتهای هستهای و موشکیاش و «حمایتش از تروریسم» هر کاری خواهد کرد.
مایک پومپئو، وزیر خارجه، و جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا، نیز از مقابله با «اقدامات شرورانه ایران» و لزوم «فشار حداکثری» بر جمهوری اسلامی سخن گفتهاند.
با این حال محمدجواد ظریف روز دوشنبه گفت: امکان اینکه آمریکا بتواند از این تحریمها به اهداف اقتصادی برسد «بسیار کم است» و امکان رسیدن به اهداف سیاسی «حتماً وجود ندارد».
با اینکه دولت آمریکا گفته است در صورت عدم تغییر رفتار جمهوری اسلامی «شدیدترین تحریمهای تاریخ» را علیه ایران وضع خواهد کرد، با این حال شماری از مقامهای جمهوری اسلامی تحریمهای آتی ایالات متحده را کماهمیت جلوه دادهاند.
از جمله فرهاد دژپسند، وزیر جدید اقتصاد ایران، گفته است: تحریمی را که میخواهند در ۱۳ آبان اعلام کنند، قبلا اجرایی کردهاند.
به گزارش خبرگزاری فارس، فرهاد دژپسند در گفتوگو با رادیو دولتی ایران، با اشاره به اینکه «فکر میکنم میشود با همت بلند، آثار آخرین گام این دشمن قسم خورده را کاهش داد» گفت: «ممکن است به مردم ما سخت بگذرد، که میگذرد ... اما میتوانیم تأثیر ادعاهای این آقایان آمریکایی را به حداقل ممکن کاهش دهیم».
همزمان آیتالله ناصر مکارم شیرازی، مرجع تقلید ساکن قم، نیز گفته است «انشاءالله اتفاقی نخواهد افتاد».
به گزارش خبرگزاری ایرنا، آیتالله مکارم شیرازی شامگاه یکشنبه در دیدار با مسئولان ستاد کل نیروهای مسلح، با اشاره به اینکه تحریم هم «در فضای بینالملل برای آمریکا منفوریت ایجاد میکند» و هم «برای غربیها و شرکتهایشان خسارتآفرین است» گفت: «۱۳ آبان میآید و میگذرد و تحریمی بر آنچه هست افزوده نخواهد شد».
اظهارات مقامهای جمهوری اسلامی در حالی منتشر شده که روز دوشنبه آسوشیتدپرس گزارش داد شماری از بزرگترین حامیان دونالد ترامپ در کنگره آمریکا نگران آن هستند که دور دوم بازگشت تحریمها علیه ایران «به اندازه کافی» سختگیرانه نباشد.