براساس نتایج پژوهش علمی جدیدی که روز چهارشنبه ۱۹ دی منتشر شد یک چهارم از گونه‌های جانوری که زیستگاه آن‌ها آب شیرین است، از جمله انواع ماهی‌ها، به دلیل تهدیدهایی نظیر آلودگی، ساخت سدها و کشاورزی، در خطر انقراض هستند.
این پژوهش که در مجله علمی «نیچر» منتشر شده خاطرنشان می‌کند که آب شیرین، از جمله رودخانه‌ها، سفره‌های زیرزمینی، دریاچه‌ها و مرداب‌ها که فقط یک درصد از سطح کره زمین را می‌پوشاند زیستگاه بیش از ۱۰ درصد از جانوران شناخته شده هستند.
تنوع زیستی گسترده در آب‌های شیرین کره زمین عامل مؤثری در حیات بشر و مقابله با تغییرات اقلیمی است ولی به شدت در معرض نابودی قرار گرفته است.
این پژوهش که شرایط زیستی و زاد و ولد بیش از ۲۳ هزار گونه جانوری ساکن آب شیرین را بررسی کرده است هشدار می‌دهد که در مجموع ۲۴ درصد از این جانوران با خطر انقراض روبه‌رو هستند.
جزئیات این پژوهش نشان می‌دهد که حدود ۳۰ درصد از ده‌پایان آبزی، از جمله خرچنگ‌ها و میگوها، حدود ۲۶ درصد از ماهی‌ها، حدود ۲۳ درصد از چهاراندامان نظیر قورباغه‌ها و خزندگان که زیستگاه آن‌ها آب شیرین است در خطر انقراض هستند.
پژوهش‌های علمی گذشته بر این باور بودند که از آغاز قرن شانزدهم میلادی تاکنون حدود ۶۹ گونه جانوری آب شیرین منقرض شده‌اند و حدس زده می‌شود که ۱۷۹ گونه دیگر نیز به همین سرنوشت دچار شده‌اند.
اما تدوین‌کنندگان پژوهش علمی که روز چهارشنبه منتشر شد معتقدند که این ارزیابی بسیار خوش‌بینانه است چون بسیاری از گونه‌های جانوری آب شیرین که نسل آن‌ها منقرض شده هیچ‌گاه شناخته نشده بودند.
این پژوهش تأکید می‌کند که برای جلوگیری از تداوم انقراض این گونه‌های جانوری باید اقدامات مؤثر و عاجلی انجام شود.
آلودگی محیط زیست، احداث سد و استخراج گسترده منابع آب، تغییر نحوه بهره‌برداری از اراضی و کشاورزی، تغییرات اقلیمی و پدیده‌های حاد جوی، شیوع بیماری و افزایش گونه‌های جانوری مهاجم تهدیدهای اصلی برای بقا جانوران آب شیرین هستند.
به گفته تدوین‌کنندگان این پژوهش «انقراض نسل گونه‌های جانوری که زیستگاه آن‌ها آب شیرین است به‌رغم اهمیت آن معمولاً مورد توجه قرار نمی‌گیرد.»
این پژوهش یادآوری می‌کند که بین سال‌های ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۵ حدود ۳۵ درصد از منابع آب شیرین مثل مرداب‌ها، باتلاق‌ها و دریاچه‌های کوچک نابوده شده‌اند و سرعت نابودی این زیستگاه‌ها سه برابر نابودی جنگل‌ها بوده است.
حدود یک‌سوم از رودخانه‌هایی که طولشان بیش از هزار کیلومتر بود به دلیل احداث سد یا بهره‌برداری برای مصارفی نظیر کشاورزی و تأمین آب مردم دیگر تمام طول مسیر طبیعی خود را طی نمی‌کنند.
این پژوهش تأکید می‌کند که تا چند سال پیش مدیریت جهانی محیط زیست به زیستگاه‌ها و محیط‌های طبیعی آب شیرین به اندازه پوشش طبیعی سطح زمین یا آب دریاها و اقاینوس‌ها اهمیت نمی‌داد.
