ساعاتی پس از بیانیه دونالد ترامپ در تشریح عملیات تکاوران ویژه ارتش آمریکا در کشتن ابوبکر البغدادی، خلیفه خودخوانده داعش، در ادلب در سوریه، نام عبدالله قرداش به عنوان جانشین او در خلیفه‌گری «دولت اسلامی» مطرح شده است.
به نوشته نشریه آمریکایی نیوزویک، البغدادی از میانه تابستان امسال عبدالله قرداش را به عنوان «مسئول امور مسلمین» انتخاب کرد و در بیانیه‌های دوره اخیر این گروه در شبکه اعماق، وابسته به این گروه، نیز از او با لقب «حاجی عبدالله العفری» (به دلیل محل تولد او در تل‌عفر) نام برده شد هر چند که «دولت اسلامی» رسماً این امر را تأیید نکرده بود.
برخی منابع امنیتی عراق نیز به رسانه‌ها گفتند که لقب دیگر قرداش، «ابو عمر الترکمانی» است.
کارشناسان جهان در امور تروریسم در حال ارزیابی هستند که ضربه بزرگی که با کشتن البغدادی به داعش وارد شده، چگونه بر این گروه و رهبری بعدی آن اثر خواهد گذاشت.
برخی از این کارشناسان بعید نمی‌دانند که انشعابی در میان بازماندگان در کادر رهبری داعش رخ دهد که این گروه را تضعیف خواهد کرد یا روی کارآمدن یک خلیفه «پرجاذبه» خواهد توانست روح تازه‌ای در کالبد داعش بدمد در حالی که این گروه در سال‌های اخیر متحمل شکست‌های سنگین شده است.
مدت‌ها از ابوحسن المهاجر که سخنگوی داعش بود، به عنوان جانشین احتمالی البغدادی نام برده می‌شد اما المهاجر نیز ساعاتی بعد از مرگ رهبر داعش، در عملیات هوایی آمریکا در حالی که به شمال سوریه می‌گریخت، از پای درآمد.
مظلوم کوبانی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه، یکشنبه مرگ ابوحسن المهاجر را اعلام کرد؛ هم‌زمان شاهدانی عینی به نیویورک تایمز گفتند که مرگ المهاجر، که نام اصلی و ملیت او هرگز معلوم نشد، قطعی است.
هشام الهاشمی یک تحلیلگر مشاور دولت عراق به واشینگتن پست گفت ارزیابی او این است که نه یک عراقی، بلکه فردی از ملیت دیگر، به عنوان خلیفه داعش انتخاب خواهد شد؛ وی از ابوصالح الجزایری یک شهروند سعودی یا ابوعثمان التونسی که در ویدئوی بی‌سابقه در تابستان امسال در کنار البغدادی نشسته بود، به عنوان جانشین احتمالی رهبر داعش نام برده‌است.
در مجموع نام شش تن از چهره‌های ارشد داعش به عنوان جانشینان احتمالی خلیفه این گروه مطرح است که عبدالله قرداش یکی از آنهاست.
واشینگتن پست در گفت‌وگو با مقامات آمریکایی نوشت که ایالات متحده اطلاعات کلی از این شش تن و این‌که کمابیش در چه مناطقی تردد می‌کنند، در اختیار دارد اما فعلاً در ذکر نام یکی از آنها به عنوان جانشین البغدادی محتاط است.
جزئیات زیادی درباره عبدالله قرداش در دست نیست؛ آگاهی‌ها در مورد او این است که او یک سنی از ترکمن‌های عراق است که در شهرک تل‌عفر در شمال غرب شهر موصل به‌دنیا آمد؛ در ارتش صدام حسین افسر بود و حال ممکن است ۴۳ سال داشته باشد. افراد معدودی که قرداش را دیده‌اند، او را فردی خشن و عصبانی توصیف کرده‌اند.
به نوشته واشینگتن پست، پس از حمله نیروهای آمریکایی به عراق در سال ۲۰۰۳، عبدالله قرداش همراه با البغدادی مدتی در بازداشتگاه نیروهای آمریکایی در عراق به نام «بوکا» نگاه‌داری می‌شد و در این دوران نیز فردی بسیار نزدیک به البغدادی به حساب می‌آمد.
بنا به ارزیابی کارشناسان ضد تروریسم، عبدالله قرداش به البغدادی در طراحی چند حمله بزرگ، از جمله عملیات تروریستی به‌شدت مرگبار در هتل‌های امان، پایتخت اردن، کمک کرد.
در آن انفجارها در زمستان ۲۰۰۵ در دو هتل امان، ۵۷ تن کشته و ده‌ها تن دیگر زخمی شدند و خسارت سنگینی به هتل‌ها و اطراف وارد شد. اکثر کشته‌ها در یکی از هتل‌ها، میهمانان یک جشن عروسی بودند.
روزنامه بریتانیایی تایمز نوشته است که لقب قرداش به خاطر طراحی عملیات مرگبار، «پروفسور» است. عرب‌ها او را «استاد» می‌نامند که «استاد طراحی‌های مرگبار است».
یک منبع امنیتی در منطقه که خواسته نام و ملیتش اعلام نشود، در گفت‌وگو با نیوزویک احتمال زیاد داده که با خروج البغدادی از صحنه در عملیات تکاوران گروه «دلتا»، عبدالله قرداش رهبری «دولت اسلامی» را به‌دست بگیرد.
این منبع امنیتی در همین حال افزود که عنوان رهبری داعش مدت‌هاست که از محتوا خالی شده و بعد از مرگ البغدادی نیز این گروه اهمیت پیشین خود را تا حد زیادی از دست می‌دهد.
به گفته این منبع امنیتی، البغدادی در عملیات روزانه داعش دخالت نمی‌کرد بلکه «عروسکی بود که تنها کارش، گفتن آری یا نه (به عملیات)، بدون هیچ طراحی خاصی بود».
عوامل امنیتی عراق به رسانه‌های خاورمیانه گفته‌اند اگر قرداش خلیفه داعش شود، احتمال تشدید عملیات تروریستی در عراق را می‌دهند تا به‌ویژه نزاع سنی- شیعی تشدید شود.
یک مقام امنیتی عراق افزوده است که با رهبری قرداش، این گروه از تشکیلاتی خودجوش که به هر غیرنظامی بیگناهی لطمه می‌زد، به سازمانی هدفمند براساس یک برنامهٔ از پیش تنظیم شده، مبدل خواهد شد.
در این میان، سی‌ان‌ان گزارش داد که البغدادی هر چند خلیفه بلامنازع داعش بود اما موضوع «تکفیر» یکی از مسائل مورد اختلاف در میان سران این گروه بود در حالی که البغدادی تلاش می‌کرد «میان دو جناح توازن ایجاد کند».
کول بونزل، یک پژوهشگر امور جهادگرایان اسلام افراطی در دانشگاه استنفورد، به سی‌ان‌ان گفت که «این توازن، مدت‌ها از بین رفته بود».
به گزارش سی‌ان‌ان، اگر انشعاب در میان سران داعش ایجاد شود، این امر به سود القاعده، سازمان مادر داعش، تمام خواهد شد.
البغدادی که عضو القاعده بود، با جدایی از آن با تشکیل گروه «دولت اسلامی در عراق و شامات» که به نام داعش مشهور شد، به القاعده ضربه جدی وارد کرد؛ اسامه بن لادن، رهبر القاعده، در بهار ۲۰۱۱ در عملیات نیروهای آمریکایی در ابوت‌آباد در پاکستان، که شباهت زیادی به عملیات کشتن البغدادی در سوریه داشت، از پای درآمد.
علی سفیان، مأمور پیشین اف‌بی‌آی که در طرح‌های ضربه به شبکه‌های ترور القاعده مشارکت داشته، به سی‌ان‌ان گفت که در وضعیت فعلی ممکن است القاعده نیروهای باقی‌مانده داعش را به سوی خود جذب کند ولی باید دید که این کار را چگونه عملی می‌کند.
سام هیلر، یک تحلیلگر «گروه بین‌المللی بحران»، گفته است که مرگ البغدادی اثر فوری بر پیکارجویان داعش ندارد زیرا تصمیمات، دیگر در دست رهبری مرکزی این گروه نیست و شبکه‌های مستقل داعش از جمله با اخاذی از مردم محلی در نقاطی که در آن فعالیت می‌کنند، به حیات خود ادامه می‌دهند.
دونالد ترامپ در نشست خبری یکشنبه در کاخ سفید در تشریح عملیات تکاوران آمریکایی در یورش موفق به مخفیگاه البغدادی در روستای «بریشه» در ادلب سوریه، بارها گفت که البغدادی که جان انسان‌های بسیاری را گرفت و سنگدلی شدیدی در کشتن انسان‌ها و سلاخی کردن آنها نشان می‌داد، خود «مانند یک بزدل» آخرین لحظاتش را با گریه و شیون و فریاد گذراند و شاید فیلم این لحظات باید منتشر شود تا جوانانی که از نقاط مختلف دنیا برای جنگ در کنار او به این گروه پیوسته بودند، ببینند که این فرد چگونه دم آخر زندگی‌اش را گذراند و حتی به سه فرزند خود که آنها را به داخل تونل برد، رحم نکرد و با انفجار جلیقه انتحاری، آنها را نیز به کشتن داد.
در هر حال، جانشین البغدادی هر یک از پیروان البغدادی باشد، زندگی قرضی خواهد داشت چه بسا که عبدالله قرداش از مدت‌ها پیش مانند البغدادی یک هدف مهم برای نیروهای آمریکایی و تشکیلات امنیتی عراق است، و کشتن او، مانند اسلافش، ظاهراً تنها مسئله زمان است.
