یک عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس میگوید گروه طالبان افغانستان با برنامه جدید سدسازی، قصد دارد جلوی مختصر آبی هم که میتوانست به صورت سیلاب وارد ایران شود بگیرد. او این روند را تهدیدی برای منافع و مصالح ایران دانست.
ابوالفضل ظهرهوند پنجشنبه ۲۲ شهریور ماه در گفتوگو با خبرگزاری ایلنا به برنامه طالبان برای ساخت یک سد در ولایت زابل افغانستان و تاثیر آن بر ورودی آب به ایران اشاره کرد و گفت با ساخت این سد همان اتفاقی خواهد افتاد که با احداث سد کمالخان افتاد و سرریز آب روانه منطقه پست گودزره در افغانستان شد و جلوی مختصر آبی که به صورت سیلاب به ایران میآید گرفته میشود.
طالبان به تازگی از ساخت یک سد بزرگ در ولایت زابل افغانستان خبر داده و اعلام کرده است که سد پاشدان در ولایت هرات نیز در حال تکمیل است.
معاون سیاسی نخستوزیر طالبان ساخت سدهای آب را اولویت طالبان دانسته و در عین حال ادعا کرده است که این اقدام به ضرر هیچ کشوری نیست.
اما آقای ظهرهوند با تاکید برتأثیر منفی برنامههای سدسازی طالبان بر اکوسیستم، منابع آبی منطقه و آبهای مشترک به ایلنا گفته است: «ما تاکنون به این موضوعات توجه لازم را نداشتیم و اکنون نشانههای این واقعیت تلخ در حال آشکار شدن است که اقداماتی که پیشتر انجام شده تاثیرگذار نبوده و جمهوری اسلامی باید در سیاست خود در قبال افغانستان تجدید نظر اساسی کند».
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، همچنین از دولت چهاردهم خواسته که موضوع حقابه ایران از رودخانههای مشترک با افغانستان را به شکل جدیتر در دستور کار داشته باشد.
موضوع حقابه ایران از هیرمند سالها است که مورد اختلاف مقامهای جمهوری اسلامی و حکومت افغانستان بوده اما این اختلافات با به قدرت رسیدن دوباره طالبان در افغانستان شدت گرفته است.
مقامات ایران همچنین بارها از هدایت آب هیرمند به سمت شورهزارهای افغانستان بهجای پرداخت حقابه ایران انتقاد کردهاند.
حاکمان افغانستان سالها با اشاره به «خشکسالی» از پرداخت حقابه سیستان خودداری کردند، اما با توجه به بارشهای اخیر و سیلابی شدن هیرمند طی دو سال گذشته مقامات جمهوری اسلامی مدعی شدهاند که طالبان با تخصیص سالانه ۸۲۰ میلیون متر مکعب حقابه ایران از هیرمند موافقت کرده، اما نه طالبان چنین توافقی را تأیید کرده و نه گزارشی از رها شدن آب به سمت ایران منتشر شده است.
پیش از این دولت ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور پیشین ایران، با انتقادات فراوانی در مورد مسئله تأمین حقابه رود هیرمند روبهرو شده بود.
مقامهای وزارت خارجه جمهوری اسلامی بارها از مذاکره با طالبان بر سر حقابه رود هیرمند خبر داده بودند اما تاکنون این مذاکرات به نتیجهای نرسیده و مسئولان استان و سیستان و بلوچستان میگویند که خشکی تالاب هامون نیز به طور مستقیم به عدم تامین حقابه رود هیرمند از افغانستان مرتبط است.
اسفند سال گذشته تصاویر بسیاری از پرآب شدن رودخانه هیرمند در پی بارشهای اخیر در رسانهها و شبکههای اجتماعی منتشر شد با این وجود مقامات طالبان مدعی شدند که « فقط به اندازه رفع نیاز شهروندان افغانستان آب وجود دارد و به مقداری نیست که به سمت ایران رها شود» و در صورت افزایش آب هیرمند و رفع چالشهای شهروندان افغانستان حقآبه ایران پرداخت خواهد شد.
با این وجود نماینده سیستان و بلوچستان در مجلس گفته است که حاکمان افغانستان با ساخت کانال و سد، آب هیرمند را در داخل خاک این کشور پخش میکنند و مانع از ورود آن به ایران میشوند.
مقامهای سازمان محیط زیست ایران نیز بارها اعلام کردهاند که طالبان با وجود وعده تعیین حقآبه ایران، مانند دولت قبلی افغانستان، مسیر رودخانه هیرمند را به سمت «گودزره» در داخل منحرف کرده تا آبی وارد خاک ایران و تالاب هامون نشود.