در دومین نشست همسایگان افغانستان که روز چهارشنبه، ۵ آبان، در تهران آغاز شد، وزیر خارجه ایران به انتقاد تند از ایالات متحده پرداخت و از آن کشور خواست برای رفع چالش‌های افغانستان «اقدامات جدی» انجام دهد.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، نیز در یک پیام ویدئویی که به این نشست فرستاده، گفت که افغانستان با یک «بحران عظیم انسانی» مواجه است و نیاز به اقدام فوری دارد.
این نشست که موضوع آن آینده افغانستان است، بدون حضور حاکمان جدید این کشور، یعنی طالبان، برگزار می‌شود و در حالی که قرار بود ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران، آن را افتتاح کند، او در نشست حضور نداشت و امر افتتاح به معاون او، محمد مخبر، محول شد.
گروه طالبان خبر داده است که به این نشست دعوت نشده است، اما وزیر امور خارجه چین در جریان نشست روز چهارشنبه گفت که «طالبان افغانستان مشتاق گفت‌وگو با جامعه جهانی است.»
وانگ یی با ذکر این مطلب افزود که «چین میزبان سومین نشست همسایگان افغانستان در زمان مناسب خواهد بود» و از جامعه جهانی خواست تا به توسعه افغانستان کمک کنند.
نشست اول مربوط به آینده افغانستان با عنوان «فرمت مشورتی مسکو دربارهٔ افغانستان» یک هفته پیش از این، ۲۸ مهر، در مسکو برگزار شد و در آن نمایندگان طالبان و ده کشور از جمله چین، ایران، هند و پاکستان حضور داشتند.
در آغاز نشست دوم که در تهران در جریان است حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان ابراز خرسندی کرد و گفت: «بسیاری از مشکلات فعلی افغانستان ریشه در مداخلات خارجی دارد و آمریکا باید با صدای بلند مسئولیت خود را در قبال فجایعی که در دو دهه گذشته در افغانستان به بار آورده بپذیرد و در مقابل آن برای برون‌رفت ملت بزرگ افغانستان از چالش‌ها و آلام مردم این کشور اقدامات جدی در کنار تلاش‌های جامعه جهانی داشته باشد.»
وزیر خارجه ایران در حالی از «مداخلات خارجی» در افغانستان انتقاد می‌کند که بسیاری از مقام‌های دولت پیشین افغانستان و دیگر کشورها جمهوری اسلامی ایران را به دخالت در امور داخلی افغانستان از طریق حمایت از گروه‌های خاص متهم می‌کردند.
حسین امیرعبداللهیان همچنین در حالی «مسئولیت فجایع در دو دهه گذشته» افغانستان را تنها بر دوش ایالات متحده می‌داند که بیشتر تحلیلگران تأکید دارند با وجود هزینه زیاد آمریکا برای بهبود شرایط در افغانستان، حملات فرساینده و بمب‌گذاری‌های طالبان علیه کارکنان دولت و مردم شهرها و همچنین فساد گسترده در میان دولت‌مداران افغان در دو دهه اخیر فجایع زیادی به‌بار آورده است.
نشست همسایگان افغانستان در تهران قرار بود از سوی ابراهیم رئیسی افتتاح شود اما آقای امیرعبداللهیان گفت که برای او «اولویت دیگری» پیش آمده و این مهم بر عهده معاون او، محمد مخبر، گذاشته شد.
محمد مخبر در آغاز این نشست گفت که جمهوری اسلامی ایران «به دلیل تحریم‌های آمریکا»، در مورد پناه دادن مهاجران افغان «مانند گذشته امکان مدیریت این جمعیت انبوه و پذیرش پناهجویان جدید» را ندارد.
او خواستار کمک سایر کشورها و سازمان‌های بین‌المللی مرتبط با مسائل پناهجویان به آوارگان افغان شد.
پس از سخنان محمد مخبر، در این نشست پیامی ویدئویی از آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، پخش شد که در نیویورک و خطاب به حضار این نشست ضبط شده است.
آقای گوترش در این پیام گفت که افغانستان با یک «بحران عظیم انسانی» مواجه است که نیاز به اقدام فوری دارد.
به گفته او، سازمان ملل متحد با طالبان در این مورد تعامل داشته و آنها تاکنون دسترسی برای رساندن کمک‌های بشردوستانه را فراهم کرده‌اند.
آقای گوترش همچنین گفت که از نقض حقوق بشر و حملات صورت‌گرفته در آن کشور از زمان تسلط طالبان «عمیقاً نگران» است و خواستار افزایش تلاش‌ها برای «مبارزه با تروریسم» و قاچاق مواد مخدر شد.
