عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران شنبه دوم اسفند ماه اقدام دولت جو بایدن درباره لغو «مکانیسم ماشه» در شورای امنیت را اقدامی «سیاسی قابل توجه» و دارای پیامد حقوقی دانست و گفت٬ «اما تعهدات ایران در برجام در برابر رفع تحریم‌ها است.»
عباس عراقچی در گفت‌وگو با شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی گفته است که ایران از پنجم اسفندماه اجرای پروتکل الحاقی را متوقف می‌کند. وی همچنین اضافه کرد، ایران شرکت در نشست فنی «۱+۴» با حضور آمریکا به صورت مهمان، را بررسی می‌کند.
مصاحبه تلویزیونی عباس عراقچی در آستانه پایان یافتن ضرب الاجل ایران برای توقف اجرای پروتکل الحاقی و اعمال محدودیت در زمینه بازرسی‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی براساس مصوبه مجلس در روز پنجم اسفند صورت می‌گیرد.
معاون وزیر امور خارجه ایران با اشاره به توقف اجرای پروتکل الحاقی در پنجم اسفند گفته است:«حدود ۲۰ الی ۳۰ درصد توان نظارتی آژانس در اثر اجرای مصوبه مجلس کاهش می‌یابد.»
وی اضافه کرده است: « علیرغم اختلاف نظر بین دولت و مجلس، دولت مجری قانون است و در اجرای قانون نمی‌تواند تعلل کند. در قدم اول غنی سازی ۲۰ درصد شروع شد و در قدم دوم اجرای پروتکل الحاقی و نظارت‌های فراتر که در برجام بوده متوقف می‌شود.»
عباس عراقچی تاکید کرده است که ایران روز ۵ اسفند «اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی» را متوقف می کند، ولی از «برجام خارج» نخواهد شد.
بر اساس پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش سلاح هستهای، «ان‌پی‌تی»، که ایران در چارچوب برجام اجرای داوطلبانه آن را پذیرفته است، بازرسان آژانس اجازه دارند هر زمان که لازم بدانند، به طور سرزده از تأسیسات هستهای ایران بازرسی کنند.
آمریکا و سه کشور اروپایی پنجشنبه به ایران در خصوص «پیامدهای» توقف اجرای پروتکل الحاقی هشدار دادند.
در همین زمینه، رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز شنبه وارد تهران شد تا با مقام‌های ایران در خصوص در تداوم فعالیت‌های راستی‌آزمایی اساسی آژانس مذاکره کند.
با این حال، عباس عراقچی تاکید کرده است سفر رافائل گروسی به تهران هیچ ارتباطی به تصمیم ایران ندارد و تاثیری هم بر تصمیم ایران نخواهد داشت.
نشست با حضور آمریکا
عباس عراقچی در بخش دیگری از این مصاحبه تلویزیونی گفت که ایران در حال بررسی پیشنهاد جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای نشست غیر رسمی کشورهای عضو برجام با حضور آمریکا است و «بعد از بررسی» نظر خود را اعلام می‌کند.
معاون وزیر امور خارجه ایران گفته است: «ما در حال بررسی این پیشنهاد بورل هستیم و با بقیه دوستان و شرکای خود مثل چین و روسیه در حال مشورت هستیم ولی علی الاصول تصور می‌کنیم بازگشت آمریکا به برجام و اجرای تعهداتش و لغو تحریم‌ها به مذاکره‌ای نیاز ندارد.»
وی با این حال تصریح کرده است: «ممکن است برخی گفت‌وگوهای فنی و ترتیبات عملیاتی نیاز باشد و تشکیلات بورل می‌توانند ترتیبات آن را بدهند.»
در همین زمینه، علی ربیعی، سخنگوی دولت ایران، روز شنبه «با اطمینان» پیش‌بینی کرد که «بازگشت همه طرف‌ها به تعهدات و از جمله لغو تمامی تحریم‌ها در آینده نزدیک است».
ولی کاخ سفید روز گذشته ضمن اعلام موافقت با پیشنهاد میانجی‌گری اروپا بر سر برجام تاکید کرد تا پیش از انجام مذاکرات دیپلماتیک حاضر به برداشتن گام اضافی نیست.
با این حال٬ روز گذشته آنتونی بلینکن، وزیر خارجه جدید آمریکا، گفت که ایالات متحده قصد دارد در این نشست شرکت کند.
وی چنین نشستی را نخستین گام‌ها برای باز کردن مسیر دیپلماسی برای حل مساله هستهای ایران دانست.
آنتونی بلینکن همچنین گفته بود، پس از احیای ه برجام، ما با همکاری شرکای خود به دنبال مستحکم‌تر و طولانی تر کردن این توافق خواهیم بود. سپس مذاکره با اقدامات و مسائلی مانند فعالیت‌های بی‌ثبات کننده ایران در منطقه و برنامه موشک‌های بالستیک این کشور را پیگیری خواهیم کرد.
اما عباس عراقچی هرگونه مذاکره درباره برنامه موشکی ایران را در آینده را رد کرد.
لغو «مکانیسم ماشه»
عباس عراقچی در بخش دیگری از این مصاحبه اقدام آمریکا در لغو مکانیسم ماشه در شورای امنیت را دارای پیامدهای حقوقی دانست.
معاون وزیر امور خارجه ایران گفت، «اقدام اخیر آمریکا در شورای امنیت که اعلام کرد قطعنامه ۲۲۳۱ همچنان معتبر است بیش از یک اقدام نمادین است و یک اقدام سیاسی قابل توجه است که ابعاد حقوقی دارد.»
وی با این حال اضافه کرد، «اما برای ایران معیار و ملاک رفع تحریم‌ها است.تعهدات ایران در برجام دربرابر رفع تحریم‌ها است.»
نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد روز پنجشنبه در نامه‌ای به شورای امنیت موضع دولت ترامپ درباره فعال شدن مکانیزم ماشه و احیا تمامی تحریم‌ها علیه ایران را پس گرفت.
در حالی که ضرب الاجل ایران برای توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و اعمال محدودیت در زمینه بازرسی‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی براساس مصوبه مجلس رو به پایان است، سخنگوی دولت حسن روحانی روز شنبه این اقدام را بخشی از «کش و قوس‌های دیپلماتیک» و «مقدمه طبیعی» احیای برجام توصیف کرده بود.
علی ربیعی گفته بود که «هیچ تغییر شگفت‌انگیز یا نیتی فنی فراتر از تعهدات حقوقی» ایران در برجام رخ نمی‌دهد و «فتوای ممنوعیت تسلیحات هستهای» معتبر است.
دولت جو بایدن از زمان آغاز به کار خود اعلام کرده است تا زمانی که ایران به طور کامل تعهدات برجامی خود را اجرا نکند، آمریکا اقدامی برای رفع تحریم‌ها و بازگشت به برجام نخواهد کرد.
دولت ایران در مقابل اعلام کرده که آمریکا باید پیش از بازگشت به برجام یا همزمان با بازگشت به برجام، اقدام به لغو تحریم‌ها کند و پس از آن ایران شروع به بازگشت به تعهدات خود می‌کند.
