وزیر ارشاد ایران می‌گوید عربستان سعودی در امور مربوط به اعزام زائران ایرانی به مکه کارشکنی می‌کند.
به‌گزارش خبرگزاری ایرنا، علی جنتی، وزیر ارشاد ایران روز دوشنبه در حاشیه نشست صبحانه کاری در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به خبرنگاران گفت تهران با جدیت به‌دنبال آن است که بتواند در سال جاری زائران ایرانی را به حج اعزام کند.
وزیر ارشاد می‌گوید طرف عربستانی برخوردهای منفی داشته و درباره حمل و نقل هوایی و اینکه هواپیماهای ایرانی بتوانند زائران را به عربستان انتقال دهند، کارشکنی می‌کند.
علی جنتی همچنین گفت مسوولان حج باید پیش از این به عربستان می‌رفتند و قرارداد محل‌های اقامتی را منعقد می‌کردند اما دولت عربستان تاکنون به این افراد ویزا نداده است.
جیمز دی‌واین، کارشناس مسایل خاورمیانه :«اصولا ایران و عربستان فارغ از اینکه روابط خوبی با هم داشته باشند یا نه همیشه بر سر حج اختلاف دارند. وقتی روابط خوب است دو کشور می‌توانند راهی برای حل مشکل پیدا کنند. وقتی همه چیز خوب پیش نمی‌رود، معمولا اختلافاتی از این قبیل پیش میاید.»
عربستان به ایران گفته در کشوری ثالث به هیات ایرانی ویزا می‌دهد. ایران می‌گوید اگر دولت سوییس حافظ منافع عربستان است، باید در ایران به مسوولان ایرانی ویزا دهد و درخواست ویزا از کشوری ثالث برای تهران قابل قبول نیست.
جیمز دی‌واین، کارشناس مسایل خاورمیانه و استاد دانشگاه مانت الیسون در آمریکا درباره اختلاف پیش‌آمده بر سر اعزام زائران ایرانی به حج، به رادیو فردا می‌گوید: «زمانی که روابط ایران و عربستان تیره می‌شود، بر سر حج اختلاف پیدا می‌کنند. اختلاف بر سر حج بیشتر نشانه‌ای از تیرگی روابط دو کشور است. اصولا ایران و عربستان فارغ از اینکه روابط خوبی با هم داشته باشند یا نه همیشه بر سر حج اختلاف دارند. وقتی روابط خوب است دو کشور می‌توانند راهی برای حل مشکل پیدا کنند. وقتی همه چیز خوب پیش نمی‌رود، معمولا اختلافاتی از این قبیل پیش میاید.»
روابط ایران و عربستان بدنبال اشغال اماکن دیپلماتیک عربستان در تهران و مشهد به‌دست گروهی از بسیجی‌ها قطع شد. گروهی از بسیجی‌های معترض در اسفندماه در اعتراض به اعدام شیخ نمر النمر روحانی منتقد شیعه در عربستان، به سفارت و کنسولگری سعودی در تهران و مشهد حمله کردند. پس از آن پروازهای مستقیم بین تهران و ریاض هم متوقف شد و عربستان به‌طور یک‌جانبه روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرد. گروهی از هم‌پیمانان عربستان هم به تعبیت از این کشور روابط خود را با ایران تعلیق کرده‌اند. ایران پیشتر عربستان و ترکیه را به حمایت از گروه‌های مسلح سنی ازجمله بعضی از گروه‌های افراطی متهم کرده است. آنکارا و ریاض هم از سیاست‌های ایران در حمایت از گروه‌های شیعه در منطقه انتقاد کرده‌اند.
جیمز دی واین، کارشناس مسایل ایران درباره آینده روابط ایران و عربستان به رادیوفردا می‌گوید: «در حال حاضر فکر نمی‌کنم تغییری ایجاد شود. ممکن است تنش بیشتری در راه باشد با این حال مرزی وجود دارد برای اینکه چقدر تنش بین دو کشور امکانپذیر است. هیچ‌کدام از آنها خواستار جنگ واقعی و مستقیم نیست. آنها به مبارزه و رقابت در منطقه در زمینه‌هایی مثل حج، تولید نفت، سوریه و عراق ادامه خواهند داد. اما انتظار ندارم که هیچ‌کدام علاقه‌ای به جنگ واقعی و مقابله نظامی داشته باشند.»
در مراسم حج سال گذشته در پی سقوط یک جرثقیل در مسجدالحرام در مکه ده‌ها نفر کشته و زخمی شدند. یازده نفر آنها از زائران ایرانی بودند. پیش از آن هم در اوایل مهرماه ۱۳۹۴در مراسم منا هم صدها زائر از ملیت‌های مختلف زیر دست و پا کشته شدند که به گفته مقام‌های ایرانی در مجموع ۴۶۵ زائر ایرانی در این حادثه جان خود را از دست دادند.
حادثه منا به دور تازه‌ای از تنش‌ها میان ایران و عربستان سعودی انجامید. ایران عربستان را به سوء مدیریت متهم کرده است.
ریاض می‌گوید در حادثه منا حدود ۷۷۰ نفر جان باختند، خبرگزاری آسوشیتدپرس تعداد جان باختگان را ۲ هزار و ۴۲۶ نفر اعلام کرده است.
حسن فرشتیان، پژوهشگر دینی:حج برای حکومت ایران بسیار اهمیت دارد زیرا در یک تظاهرات عمومی جهان اسلام شرکت می‌کنند. چون در اصل فلسفه حج این بوده که مسلمانان در سال همه با هم در فصل خاصی گرد هم بیاینند و جمهوری اسلامی از ابتدای انقلاب تلاش کرد از این فضا یک بهره سیاسی هم ببرد.»
این درحالی‌ست که سعید اوحدی، رییس سازمان حج و زیارت ایران روز ۲۹ اسفندماه گفته بود در مذاکرات با مقام‌های عربستان درباره تامین امنیت زائران ایرانی در مراسم حج توافق شده اما درباره چگونگی صدور ویزا، محل صدور آن و استفاده از ظرفیت پروازهای داخلی، تهران منتظر پاسخ سعودی است.
حسن فرشتیان، محقق و پژوهشگر دینی درباره اهمیت مراسم حج برای مردم و حکومت ایران می‌گوید: «در بین افراد متدین حج بعنوان یک فریضه دینی که یکی از ارکان پنج‌گانه و به تعبیر دیگری ارکان ده‌گانه اسلام و فروع دین است و در ردیف نماز و روزه محسوب می‌شود و هر مسلمانی یک‌بار در عمر باید این کار را انجام دهد. به هرصورت فضایی است که افراد به سفر معنوی بروند. یعنی برای متشرعین هم یک مساله شرعی است و هم مساله سیاحت و زیارتی است برای کسانی که کمتر متشرع هستند. برای حکومت هم بسیار اهمیت دارد زیرا در یک تظاهرات عمومی جهان اسلام شرکت می‌کنند. چون در اصل فلسفه حج این بوده که مسلمانان در سال همه با هم در فصل خاصی گرد هم بیاینند و جمهوری اسلامی از ابتدای انقلاب تلاش کرد از این فضا یک بهره سیاسی هم ببرد. این برای حکومت ایران اهمیت داشت که در میان مسلمانان جهان ابراز وجود کند و مخصوصا اینکه در جهان اسلام تشیع بعنوان تافته جدابافته محسوب می‌شود، برای ایران مهم بوده که به‌عنوان شیعیان همراه دیگر مسلمانان اهل تسنن به این مراسم بپردازد.»
عربستان دو هفته پیش مجوز استفاده هواپیمایی ماهان از حریم هوایی و فرود در فرودگاه‌های این کشور را لغو کرد.سازمان هواپیمایی عربستان اعلام کرده این تصمیم بدلیل نقض مقررات مربوط به ایمنی پروازها از سوی هواپیمایی ماهان گرفته شده است.
هواپیمایی ماهان از اصلی‌ترین خطوط هوایی ایران محسوب می‌شود که تا پیش از لغو سفرهای حج، مسافران زیادی را در این سفرها میان ایران و عربستان جابجا می‌کرد.
وزیر ارشاد ایران گفته برخوردهای عربستان با زائران ایرانی به‌گفته او بسیار توهین‌آمیز و تحقیرآمیز بوده است. او گفته با وجود اینکه سه یا چهار ماه زمان از دست رفته، ایران تلاش می‌کند اگر مقام‌های عربستان همراهی کنند، امسال زائران ایرانی بتوانند به حج بروند.
