حسن روحانی رئیس جمهور ایران روز سهشنبه هنگام دریافت استوارنامه رابرت مکایر، سفیر جدید بریتانیا در تهران گفت ایران بهدنبال ایجاد «مشکل» در آبراههای جهانی نیست، اما از «حق» خود در صادرات نفت هم «به راحتی نمیگذرد». او افزوده است که ایران «هرگز به دنبال تنش در منطقه» نبوده است.
آقای روحانی در ماه گذشته دو بار گفتههایی بر زبان آورد که به تهدید ایران به بستن تنگه هرمز تعبیر شد: یک بار در سفر سوئیس وقتی از امکان بستن تنگه هرمز گفت در صوردت تلاش آمریکا برای جلوگیری کاملا از صادرات نفت ایران؛ و بار دیگر در تهران وقتی گفت به جز بستن تنگه هرمز که روش ساده کار است مهار تنگههای دیگر هم برای ایران ممکن است.
مهدی نوربخش استاد روابط بینالملل در دانشگاه هریزبرگ آمریکا میگوید گفته های روز سه شنبه حسن روحانی دو هدف دارد: یکی رفع نگرانیهای بینالمللی و دوم خوشامدگویی به اعلام آمادگی یک روز پیش دونالد ترامپ رئیسجمهوری آمریکا برای مذاکره بدون قید و شرط با ایران.
دونالد ترامپ روز دوشنبه در کنفزانس خبری مشترک با جوزپه کونته نخستوزیر ایتالیا در کاخ سفید گفت آماده است بدون هیچ شرطی با حسن روحانی دیدار کند.
همزمان علیرضا حقیقی مدرس خاورمیانهشناسی در تورنتو میگوید حرفهای روز سهشنبه حسن روحانی واکنشی صریح به اعلام آمادگی دونالد ترامپ برای مذاکره بدون قید و شرط با ایران نیست اما میافزاید با این گفتهها شرایط بررسی پیشنهاد واشینگتن در چارچوب تعیین ساز و کار سیاستگذاریهای کلان با صلاحدید آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران فراهم میشود.
از طرف دیگر داود هرمیداس باوند استاد ارشد روابط بینالملل در تهران میگوید ممکن است معنای حرفهای تازه روسای جمهوری ایران و آمریکا رفع فوری تنش نباشد. اما به نظر او پرهیز از مذاکره نه به نفع ایران است و نه به نفع آمریکا.
حسن روحانی همچنین در دیدار روز سهشنبه خود با سفیر جدید بریتانیا در تهران گفت پس از خروج آمریکا از برجام، توپ در زمین اروپاست.
رابرت مکایر هم در پاسخ تلاش کشورهای اروپایی را برای حفظ برجام بویژه در زمینه اقتصادی «گسترده» و «بیسابقه» توصیف کرد.
اما پیش از این محمدجوادظریف وزیر خارجه ایران گفته است که تهران از بسته پیشنهادی اروپا به ایران ناراضی است و افزوده است که اعلام تعهد اروپا به برجام کافی نیست.
در پی خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت ماه ایران بارها گفته شرط ادامه تعهد تهران به توافق اتمی تامین منافع اقتصادی ایران بر طبق برجام است و از جمله امکان فروش نفت.
حالا باید دید که گفته های تازه حسن روحانی و دونالد ترامپ چه اثری بر روی اقتصاد بحرانی ایران خواهد گذاشت و چه پیامدی برای صادرات نفت ایران. به ویژه که واشینگتن وعده داده است که تحریم نفتی ایران از ۱۳ آبان ماه به اجرا گذاشته می شود.