در بخش اول این گزارش از چالش های عمده بین‌المللی در مقابل دولت آینده آمریکا گفتیم و اینکه هیلاری کلینتون در صورت انتخاب چگونه با مسایلی چون تنش در روابط با روسیه و گفتگوی بین اسراییلی‌ها و فلسطینی‌ها روبرو خواهد شد. در این بخش اما با تمرکز بر خاورمیانه چند نمونه از موضوعات پررنگ پیش روی خانم کلینتون را مرور خواهیم کرد. خاورمیانه ای که صنم وکیل، پژوهشگر بنیاد چاتم هاوس در لندن درباره می گوید:
«خاورمیانه هیچگاه در ایجاد چالش های تازه برای یک رهبر سیاسی کم کاری نمی کند و متاسفانه هیلاری کلینتون با بحران های متعددی در این زمینه روبروست و تصور اینکه از کجا می خواهد شروع کند، سخت است»
اما هم خانم وکیل هم بسیاری دیگر از ناظران خاورمیانه، اولویت در فهرست طولانی چالشهای خاورمیانه را به سوریه می دهند که حدود شش سال جنگ در آن کشور بیش از ۲۷۰هزار کشته بر جا گذاشته و میلیون ها نفر را آواره کرده است. در خود خاورمیانه این بحران به قدرت گرفتن گروه موسوم به خلافت اسلامی منجر شده و در سطح بین المللی قاره ای مانند اروپا را با بحران مهاجرت روبرو کرده است. باراک اوباما رییس جمهور کنونی آمریکا، در سال‌های اخیر، به دلیل استفاده نکردن از گزینه نظامی پس از استفاده بشار اسد از سلاح شیمیایی، به شدت تحت فشار بود. اگرچه آنطور که جان تیرمن مدیر اجرایی مرکز مطالعات بین‌المللی در دانشگاه ام آی تی آمریکا می گوید به نظر نمی‌آید که هیلاری کلینتون تغییر بسیار شگرفی در این سیاست بدهد اما تفاوت هایی با باراک اوباما خواهد داشت:
«خانم کلینتون در استفاده از منابع آمریکا در جایی مثل سوریه، کنشگرانه تر عمل خواهد کرد اما او گزینه های زیادی برای دخالت نظامی در خاورمیانه نخواهد داشت و در مناظره دوم هم گفت از نیروی زمینی در سوریه استفاده نخواهد کرد. و این منطقی است چون مردم آمریکا اصلا تمایل به جنگی در خاورمیانه ندارند . او همزمان خواستار برقراری منطقه پرواز ممنوع و مسایلی از این دست است که بسیار پیچیده هستند. او می خواهد داعش را شکست دهد که روندی بسیار پله به پله خواهد داشت و هزینه انسانی بالایی هم در بر دارد»
بحران سوریه، بحرانی چند وجهی ارزیابی می شود. از یک سو این نزاعی بین بشار اسد رییس جمهوری سوریه و مخالفان مسلحش است اما کشورهای متعددی هم با حمایت از یکی از این دو سوی نزاع، بر پیچیدگی آن افزوده اند. واشنگتن که همواره از مخالفان بشار اسد حمایت کرده، سوریه را تبدیل به یکی از نقاطی می کند که سیاست خارجی هیلاری کلینتون با چالش مسکو مواجه می شود و از سوی دیگر، باید با تهران که به طور مداوم از حکومت بشار اسد حمایت کرده روبرو شود. چالشی که جان تیرمن در آمریکا می گوید همانند بسیاری دیگر از مسایل باید با رویکردی دو سویه برای دستیابی به راه حلی برای آن اقدام کرد:
«به نظرم امید است که ایران و روسیه اسد را از قدرت کنار بزنند و این موقعی است که دیپلماسی بسیار پیچیده باید به کار بیاید. و در پی این برکناری باید وضعیت سوریه به طوری حفظ شود که عناصر تندروتر در میان شورشیان قدرت را در دست نگیرند. به نظر می آید که هدف این است اما این که چطور می توانند به این هدف برسند، راهها و توجیه های متعددی برای آن مطرح شده که معلوم نیست کدامیک عملی باشد. بخشی از این موضوع منزوی کردن ایران و روسیه به عنوان حامیان یک جنایتکار در دمشق است اما در عین حال ترغیب آنها به انجام یک اقدام سازنده است»
البته دولت آینده آمریکا، با تهرانی متفاوت هم روبرو خواهد بود. چرا که حال تهران با دستیابی به توافق اتمی با قدرتهای جهانی، موقعیتی متفاوت برای خود در منطقه و در سطح بین المللی متصور است. هیلاری کلینتون، نامزد دمکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، که گفتگوهای محرمانه برای دستیابی به توافق اتمی در زمان وزارت خارجه اش آغاز شد، از این توافق حمایت می کند و می گوید از آنجا که این توافق به امنیت بین المللی کمک می کند، آمریکا در صورتی که او رییس جمهور شود، به این توافق پایبند خواهد بود. دنیس راس، که از جمله اولین دیپلمات‌های آمریکایی بود که پیام میانجیگری عمان درباره آمادگی ایران برای مذاکره اتمی را دریافت کرد پیشتر در گفتگو با رادیوفردا درباره سیاست نامزد حزب دمکرات در این زمینه از یک تفاوت جدی سخن گفته بود:
«به نظر من اگر هیلاری کلینتون رئیس جمهور شود، به تعهداتی که بر مبنای برجام توافق شده، پایبند خواهد بود، اما اگر حتی به سخنرانی‌اش در این زمینه گوش کنید، او تأکید زیادی بر اجرای دقیق توافق دارد. به نظرم سیاست در زمینه اجرا و متعهد بودن آمریکا همانند این دولت خواهد بود اما در ادبیات رسمی، حساسیت کمتری درباره تفسیر گفته‌های تندتر در ایران وجود خواهد داشت. دولت اوباما به نظر می‌آید خیلی محتاط است که با گفته‌های تند، فرصتی به تندروها در ایران ندهد که از آن سوءاستفاده کنند. به نظرم دولت کلینتون در این زمینه حساسیت کمتری خواهد داشت، ایرانی‌ها ذره‌ای حساسیت درباره گفته‌های تحریک‌آمیزشان علیه ما ندارند، من نمی‌دانم چرا ما باید در این زمینه حساس باشیم»
به نظر بسیاری از تحلیلگران هیلاری کلینتون در صورت ریاست جمهوری در حالی به توافق اتمی با ایران و اجرای آن پایبند خواهد بود که باید با موضوع همسایگان و رقبای ایران در منطقه هم روبرو شود. کشورهایی چون برخی از اعضای شورای همکاری خلیج فارس که در دوران مذاکرات اتمی و دستیابی به توافق، از رویکرد آمریکا به نوعی ناراضی بودند. حال آنطور که صنم وکیل در لندن می گوید خانم کلینتون فرصتی برای بهبود این وضعیت دارد:
«باراک اوباما به نوعی از آن روابط سنتی عقبگرد داشته و آشکارا انتقادهایی را مطرح کرده است. کلید این ماجرا هم همین آشکار بودن این انتقادهاست. چرا که به طور خصوصی به نظرم پس زمینه این روابط همچنان قوی است. در نتیجه کلینتون یک گشایش را پیش رویش دارد که می تواند از آن استفاده کند و آن را ادامه دهد. به نظرم او با تمام وجود تعهد آمریکا به برجام را ادامه خواهد داد اما در عین حال او بسیار سنتی‌تر در قبال متحدان آمریکا ( در خلیج (فارس) و اسراییل اقدام خواهد کرد. به نظرم آن تنش شخصی که اوباما آن را با خود آورد، دیگر وجود نخواهد داشت»
از جمله دیگر مسایلی که در همین زمینه هیلاری کلینتون در صورت انتخاب شدن، باید به آن رسیدگی کند، جنگ یمن است که در راستای همان رقابت منطقه ای هم ارزیابی می شود. جنگی که شیعیان مسلح حوثی که گفته می شد از حمایت ایران هم برخوردارند در یک سوی آن و عربستان سعودی و کشورهای متحدش در سوی دیگر آن هستند. آمریکا هم از جمله کشورهاییست که این روزها به دلیل ارسال سلاح به عربستان سعودی، پایش به این جنگ باز شده و مورد انتقادهایی هم قرار گرفته است. رقابت های منطقه ای ایران و عربستان سعودی به جز یمن، در سوریه، عراق و افغانستان هم مشهود است. رقابت هایی که به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور و نزاع آشکار بدل شده است. باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا در یک مصاحبه با نشریه آتلانتیک گفته بود اگرچه آمریکا ایران را به متحدان سنتی اش ترجیح نخواهد داد اما ایران و عربستان سعودی باید بتوانند منطقه را بین خود تقسیم کنند و به نوعی به «یک صلح سرد» برسند. برخی از ناظران مانند دن اربل از تحلیلگران مرکز سیاست‌های خاورمیانه در موسسه بروکینگر معتقدند این رویکرد باراک اوباما با ریاست جمهوری کلینتون ادامه نخواهد یافت:
«به نظرم خانم کلینتون با رژیم های میانه‌روی عرب منطقه ارتباط برقرار خواهد کرد و تلاش خواهد کرد که اتحاد آمریکا با این کشورها را تقویت کند ، کشورهایی که در سال‌های اخیر خیلی عصبانی هستند که آمریکا آنها را فراموش کرده و از آنها حمایت نمی کند»
البته رویکرد دیگری هم هست که معتقد است هیلاری کلینتون در صورت ریاست جمهوری، باید تصمیمی اساسی درباره رابطه آمریکا با متحدی سنتی چون عربستان سعودی بگیرد؛ از آن جمله جان تیرمن در بوستون است که با تاکید بر اینکه که تحلیل چشم انداز روابط واشنگتن و ریاض، ساده نیست، اما پیش بینی نوعی حفظ وضعیت موجود را می کند
«سوال کنونی برای هیلاری کلینتون این است که آمریکا هم اکنون واقعا در حال حمایت از دخالت نظامی سعودی ها در یمن است و باید دید که آیا او از رویکرد خصمانه سعودی ها علیه ایران به طور کلی حمایت می کند یا خیر. وضعیت در سوریه هم به نوعی نتیجه حمایت سعودی ها و سایر کشورهای حاشیه خلیج خصوصا قطر و امارات و کویت از برخی عناصر بسیار تندرو در سوریه است که برای برکناری اسد تلاش می کنند؛ اسدی که متحد ایران است. در نتیجه ما موضوعات متعددی با سعودی ها داریم، به اینها موضوع قیمت نفت را هم اضافه کنید و مشخص نیست کلینتون در این زمینه ها چه خواهد کرد. حدس من بیشتر به سمت حفظ وضعیت موجود می رود. اما باید به بدرفتاری های سعودی ها هم رسیدگی شود»
به همه این چالشهای دیپلماتیک در خاورمیانه، موضوع گروه موسوم به خلافت اسلامی یا داعش را هم باید اضافه کرد که مذاکره ای با آن متصور نیست و هیلاری کلینتون هم مانند هر سیاستمدار دیگری وعده مبارزه و ریشه کن کردن آن را داده است. خانم کلینتون در جریان کارزار انتخاباتی خود یک بار گفته بود که در صورت استفاده از ابتکار و اعتماد به نفس، آینده بیشتر، ترکیبی از از فرصت ها خواهد بود تا تهدید ها؛ حال باید دید او در صورت رسیدن به کاخ سفید به عنوان رییس جمهور، چگونه با اینگونه جهان بینی، آینده آمریکا و سیاست خارجی آن کشور را شکل می دهد.
