کمتر از ده روز به پایان مهلت ایران و گروه پنج به علاوه یک برای نهایی کردن متن توافق جامع و متمم‌های آن باقی مانده است. ده روزی که فعالیت‌های دیپلماتیک در سطوح بالاتر ادامه پیدا کرد و آنطور که عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران هفته پیش گفت، در جلسات وزرای خارجه قرار است تصمیم‌های نهایی گرفته شود. آغازگر دیدارهای وزرای خارجه، در روز دوشنبه در لوکزامبورگ خواهد بود که محمد جواد ظریف قرار است با سه وزیر خارجه بریتانیا، آلمان و فرانسه به همراه رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار کند. آقای ظریف همچنین دیداری دوجانبه با همتای فرانسوی خود لوران فابیوس خواهد داشت. وزیر خارجه‌ای که پیشتر مواضع تندی در قبال این مذاکرات داشته است.
در آستانه این دیدار، رادیو فردا با فرانسوا نیکولو، سفیر سابق فرانسه در تهران گفت‌وگو کرده که در سال‌های اخیر مقالات متعددی درباره مذاکرات هسته‌ای و چالش‌های آن نوشته است. آقای نیکولو، بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵ سفیر فرانسه در ایران بود.
آقای نیکولو ارزیابی شما از موضع کنونی فرانسه در قبال مذاکرات اتمی چیست؟
لوران فابیوس بارها درباره این موضوع اظهار نظر کرده، اما از عباراتی کلی در این زمینه استفاده کرده و خواستار توافقی «قوی» شده است. چه کسی می‌تواند با چنین موضعی مخالف باشد؟ نه ایرانی‌ها و نه آمریکایی‌ها. فرانسه در بلندمدت، تبدیل به چهره «پلیس بد» در این مذاکرات شده است. اما باور من این است که این موضوع، مانعی برای موفقیت در مذاکرات نخواهد بود. فرانسه درصدد از بین بردن فرصت دستیابی به توافق نیست و خواستار بهترین توافق، از منظر خود است. اما این در ذهن همه هست.
جالب است که اشاره کنم که هفته گذشته آقای (عباس) آخوندی وزیر راه و شهرسازی ایران در فرانسه بود، و درباره موضع فرانسه در مذاکرات از او سوال شد، و او در پاسخی پراگماتیک گفت که این یک مذاکره است، و در مذاکره هر طرف نقش خود را ایفا می‌کند اما بعد از اتمام مذاکرات با موفقیت، دوران تغییر خواهد کرد و دنیای دیگری خواهد بود. و به نظر من منظور این بود که بعد از توافق طرفین کینه‌ای از یکدیگر به دل نخواهند گرفت.
فرانسه در گروه ۱+۵ با ایران مذاکره می‌کند. اما فرانسه همچنین عضوی از یک گروه است که به نظر می‌آید در برخی مواقع احتیاج به مذاکره بین خود هم دارند. مثلا در موضوع بازگشت خودکار تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل. نظرتان در این باره چیست؟
ببینید برای فرانسه اتحاد شش کشور در این مذاکرات بسیار مهم است. من فکر نمی‌کنم فرانسه این اتحاد را بر هم بزند. در نتیجه حتی اگر گفت‌وگوها بین خودِ شش کشور گاهی سخت باشد، فرانسه آن کشوری نخواهد بود که این گروه را بر هم بزند.
درباره این بازگشت خودکار هم باید بگویم که به نظر من باید صبر کنیم ببینیم که این موضوع چه می‌شود. من تا حدی درباره این مکانیزم تردید دارم. از یک منظر می‌توان گفت این مکانیزمی کاراست، که درصورت تخطی ایران از تعهداتش، تحریم‌ها را بازمی‌گرداند اما از سوی دیگر می‌توان گفت که اگر این مکانیزم خیلی کارا باشد، برای مثلا سرمایه‌گذاران بسیار سخت خواهد بود که به ایران بازگردند و به نوعی مثل یک شمشیر داموکلس بر سر سرمایه‌گذاران باشد که با کوچکترین تخطی این تحریم‌ها باز خواهد گشت و با چنین مکانیزمی خطرکردن برای سرمایه‌گذاران بسیار سخت خواهد شد.
دیگری موضوعی که درباره دیپلماسی فرانسه در این مدت بیشتر شنیده شده، این است که برخی می‌گویند رویکرد فرانسه در این مذاکرات اتمی با ایران، با در نظرگرفتن منفعت متحدانش خصوصا کشورهای عرب حوزه خلیج فارس تنظیم شده است. به نظرتان این روابط فرانسه چه تاثیری در این مقطع پایانی مذاکرات خواهد داشت؟
برخلاف آنچه این گروه از ناظران می‌گویند، به نظر من پادشاهی‌های کشورهای عرب این منطقه، به نوعی از سر مصلحت پذیرفته‌اند که با ایران به توافق رسیده شود. به نظرم نشست کمپ دیویدِ رهبران عرب با باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا و اظهارات رسمی درباره حمایت از یک توافق نقش مفیدی بازی کرد. ممکن است برخی بگویند این‌ها اظهارات رسمی است، و اصل ماجرا چیز دیگری است اما اظهارنظر رسمی بسیار مهم است چون تعهدآور است. از سوی دیگر نزدیک بودن فرانسه به عربستان یا اسراییل و وصل کردن این موضوع به رویکرد تند پاریس در مذاکرات با ایران، را شاید با یک مثال بتوانم توضیح بدهم.
ببینید فرانسه در حال حاضر پیشرو طرحی برای از سرگیری مذاکرات صلح بین اسراییلی‌ها و فلسطینی‌هاست. و فابیوس در حال حاضر در منطقه سفر می‌کند تا برای راه حل «دو کشور» حامی جمع کند و مذاکرات را در یک بازه زمانی محدود (که نکته مهمی است) پیش ببرد. این موضعی است که آقای نتانیاهو اصلا با آن موافق نیست، اما می‌بینیم که فابیوس آن را با جدیت دنبال می‌کند. در نتیجه به نظرم این موضعگیری جالبی است و نشان می‌دهد که در این میان به اصطلاح یک عشق کورکورانه وجود ندارد.
آقای نیکولو به عنوان سوال آخر، تا چه به حد به دستیابی ایران و گروه ۱+۵ تا روز دهم تیرماه یا کمی بیشتر از آن، خوشبین هستید؟
بله در مجموع خوشبینم. به نظرم سازوکاری که برای دستیابی توافق پیش می‌رود مناسب است. دو یا سه موضوع وجود دارد که به عنوان نکات چالش‌برانگیز دیده شده‌اند؛ همین بحث بازگشت خودکار تحریم‌ها، دیگری بازرسی امکان نظامی مصاحبه با دانشمندان. اما معتقدم جای کوتاه آمدن وجود دارد و به حسن نیت هر دو طرف خصوصا طرف ایرانی و آمریکایی رای دست یافتن به راه حل، اطمینان دارم.
