با روی کار آمدن پادشاه تازه عربستان سعودی، و برگزیده شدن عادل الجبیر به عنوان وزیر خارجه این کشور در بهار گذشته، همواره ناظران، در انتظار دیدار این وزیر خارجه ۵۳ ساله سعودی، با همتای ایرانی‌اش بودند. حال دو هفته پس از انجام چنین دیداری و در روزی که پیکر سفیر پیشین ایران در لبنان از عربستان به ایران منتقل شد، حسین امیرعبداللهیان، معاون وزیر امورخارجه ایران، درباره آن اطلاع رسانی کرده است.
در زمان در اختیار گرفتن پست وزارت توسط عادل الجبیر، وزیر امور خارجه ایران سخت درگیر مذاکرات هسته‌ای با شش قدرت جهانی بود. چند ماهی این روند فرصت دیدارهای منطقه‌ای را از محمد جواد ظریف گرفت. در پی دستیابی ایران و گروه ۱+۵ به توافق اتمی، کم کم فضا برای فعالیت‌های دیپلماتیک وزیر امور خارجه در منطقه باز‌تر شد و او سفرهای متعددی را در منطقه خاورمیانه آغاز کرد. اما اگرچه گمانه‌زنی‌هایی درباره سفر او به ریاض نیز مطرح شد، اما این سفر انجام نشد.
تا اینکه نوبت به یک فضای بین المللی چون مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ماه مهر رسید. با پیچیده‌تر شدن اوضاع در سوریه و شدت گرفتن ورود پناهجویان به کشورهای اروپایی در طول تابستان، بسیاری منتظر بودند تا سیاستمدارانی که کشور‌هایشان نقشی فعال در بحران سوریه دارند، از فرصت نیویورک استفاده کرده، و روندی را برای یافتن راه حل آغاز کنند.
اما تنها چند روزی پیش از حضور دیپلمات‌های ارشد در نیویورک، در روز دوم مهر و در جریان اجرای بخشی از مناسک حج در «منا» صد‌ها زائر از ملیت‌های مختلف زیر دست‌وپا کشته شدند که بیش از ۴۶۰ تن از آن‌ها ایرانی بودند. این رخداد فعالیت‌های دیپلماتیک هیات ایرانی را به شدت تحت الشعاع قرار داد و مقام‌های ایرانی بار‌ها عربستان سعودی را مسئول این حادثه نامیدند و بالطبع وزرای خارجه دو کشور با یکدیگر دیدار نکردند. البته گزارشهایی هم درباره درخواست دفتر ایران در نیویورک از وزیر خارجه سعودی برای دیدار و موافقت نکردن او با این دیدار نیز مطرح شد.
تا آنکه آمریکا و روسیه نشست‌های کلیدی وین درباره سوریه را آغاز کردند. تاکنون دو نشست در این چارچوب انجام شده است. نشست اول وین، آنطور که دیپلمات‌های غربی هم بر آن صحه گذاشتند، دو وزیر خارجه ایران و عربستان سعودی، که برای اولین بار پس از حادثه در یک جمع حاضر شده بودند، به شدت با یکدیگر درگیری لفظی پیدا کردند. اما علیرغم این بگومگو‌ها، همه بیش از ۱۵ شرکت کننده در آن نشست از جمله ایران و عربستان سعودی، با یک بیانیه مشترک ۹ موردی موافقت کردند.
حال آنطور که خبرگزاری‌های ایران به نقل معاون وزیر امور خارجه خبر دادند، در دومین نشست وین، نه تنها چارچوب زمانی‌ای برای آغاز روند یافتن راه حل برای بحران سوریه به دست آمده، بلکه محمد جواد ظریف و عادل الجبیر، در حاشیه آن دیداری دوجانبه هم انجام داده‌اند که به گفته حسین امیرعبدالهیان درباره مسایل متنوعی گفتگو کرده‌اند.
علیرغم حضور حسین امیرعبدالهیان در وین، محمد جواد ظریف در پی لغو سفر اروپایی حسن روحانی رییس جمهوری ایران، به یکباره اعلام کرد که برای شرکت در نشست بعدازظهر روز چهاردهم نوامبر، به وین می‌رود، و در همین سفر کوتاه نیز با همتای سعودی خود دیدار کرده است.
دیداری که حسین علیزاده دیپلمات پیشین ایرانی، اهمیت آن را اینگونه با رادیو فردا در میان می‌گذارد: «می‌توان استباط کرد که طرفین تا این حد انعطاف (حتی جزیی) را نشان دادند تا آن اندک رابطه چشم در چشم و مذاکره مستقیم را منتفی ندانند. به ویژه که این دیدار پس از حادثه دردناک منا انجام شده و سعودی‌ها طبیعتا در این مسئله می‌خواهند دامان خود را بری کنند و با توجه به مفقود شدن عده‌ای از ایرانی‌ها از جمله سفیر ایران در لبنان طبیعتا موضوعی برای مذاکره وجود داشت».
خبر دیدار وزرای خارجه دو رقیب اصلی خاورمیانه، ایران و عربستان سعودی، بیش از دو هفته پس از انجام این دیدار، توسط معاون وزیر امور خارجه ایران اعلام شده و به غیر از خبرگزاری دانشجویان ایران، سایر خبرگزاری‌ها، اهمیت چندانی به این موضوع نداده‌اند. این خبر همچنین در روزی اعلام شد که پیکر غضنفر رکن آبادی، سفیر پیشین ایران در لبنان، که از جمله مفقودان حادثه منا بود، در نهایت به ایران بازگردانده شد.
حسین علیزاده در فنلاند معتقد است که می‌توان احتمال داد که بازگرداندن پیکر این دیپلمات، از نتایج این دیدار بوده است.
او دراین باره به رادیو فردا می‌گوید: «اگر مساعدت سعودی‌ها به عنوان کشور میزبان حج در خصوص یافتن این مفقودین نبود به هیچ وجه کاری پیش نمی‌رفت و اثری از آن‌ها پیدا نمی‌شد. اینک که ما شاهدیم که پیکر حساسترین فرد مفقود شده، یعنی آقای دکتر رکن آبادی به ایران برگشته، این طبیعتا در فضاییست که طرف سعودی قول مساعد داده که کمک خود را انجام دهد و یکی از تبعات آن مذاکره دو جانبه، مفقودین حج بوده اما مسلما در دستور کار دو کشور مسایل بسیار مهمتری وجود دارد که شدیدا در تقابل پر تنش با یکدیگر قرار گرفتند و شاید جلسه از این نظر آنچنان پربار نبوده و از همین رو هم بر روی آن مانور خبری ندادند».
ایران و عربستان در کنار بیش از ۱۵ کشور و سازمان بین المللی، قرار است بار دیگر در روزهای آتی درباره بحران سوریه نشستی را برگزار کنند. هنوز مشخص نیست که این نشست در پاریس و در حاشیه نشست آب و هوا یا در وین که این روز‌ها به مرکزی دیپلماتیک در قلب اروپا تبدیل شده، برگزار خواهد شد.
