برای اولین بار از آغاز بحران پناهجویان و مهاجران در اروپا، تعداد زنان و کودکانی که برای یافتن سرپناه، مرزهای اروپایی را پشت سر می‌گذارند از مردان پیشی گرفته است.
بنابر اعلام یونیسف، تا پیش از میانه سال ۲۰۱۵، از هر ده پناهجو و مهاجر یک تن کودک بود و حال این رقم تبدیل به یک نفر از هر سه نفر شده است. هم اکنون کودکان ۳۶ درصد تعداد پناهجویان و مهاجرانی را تشکیل می دهند که از مرز مقدونیه وارد اروپا می‌شوند و به علاوه زنان، این تعداد به حدود ۵۹ درصد می‌رسد.
درباره این تحولات با سارا کرو سخنگوی صندوق کودکان ملل متحد «یونیسف» در ژنو گفت و گو کردم.
خانم کرو، به نظرتان چرا در تحرک زنان و کودکان و مهاجرت و پناهجویی آن‌ها، شاهد افزایش آمارها هستیم؟
هنوز تحقیق کامل و جامعی درباره دلایل افزایش این آمار انجام نشده، اما ما فکر می‌کنیم اول از همه این نشان دهنده وضعیت مایوس کننده در کشورهایی است که این افراد از آن‌ها می‌آیند. در وهله اول کشورهایی چون سوریه، عراق، افغانستان و برخی دیگر از کشور‌ها که تعداد کمتری از افراد از آنجا می‌آیند. ما می‌دانیم که یکی از دلایل خیلی مهم، تخریب مدارس بی‌شماری در این کشور‌ها در جریان جنگ و درگیری است و میلیون‌ها کودک در سوریه و عراق و افغانستان، به مدرسه نمی‌روند. و خروج این افراد، برای این کشور‌ها، به این معنی است که جمعیت خود را از دست می‌دهند. در نتیجه، این وضعیت برای ما مایه نگرانی جدی است و تنها راه حل، گزینه سیاسی و پایان درگیری است.
آیا اطلاع دارید این زنان و کودکانی که شمار آن‌ها رو به افزایش است، کسانی هستند که مردان خانواده‌هایشان هم اکنون به اروپا رسیده‌اند یا خیر؟
آنچه که می‌دانیم این است که در آغاز بحران مهاجرت، یعنی از اواخر سال ۲۰۱۴، بیشتر مردان بودند که به سمت اروپا می‌آمدند و حال این آمار در حال تغییر کردن است. ما می‌توانیم تصور کنیم که حتی در شرایطی که مثلا درگیری و جنگ نباشد، معمولا مردان اول سفر می‌کنند، تا شرایط زندگی و کار را بسنجند و سپس خانواده این افراد، راهی می‌شوند. وقتی به وضعیت کودکان نگاه می‌کنیم، باید بگویم که کشورهایی که این کودکان از آن‌ها می‌گذرند و مهم‌تر از آن‌ها، کشورهایی که این کودکان را می‌پذیرند، باید بیشتر آماده پذیرش آن‌ها باشند و شرایط را فراهم کنند. چرا که این وضعیت به معنی این است که این بحران کودکان است. همچنین بحران برای کشورهایی که این تعداد از جمعیتش را از دست می‌دهد. تا امروز شاید ما داشتیم به وضعیت اروپا نگاه می‌کردیم، امروز باید به این هم نگاه کنیم که این کشور‌ها چه سرمایه‌ای را از دست می‌دهند.
شما سخنگوی یونیسف مهم‌ترین نهاد بین المللی برای کودکان هستید. چه خطراتی این کودکان را در این مسیر تهدید می‌کند؟
وقتی کودکان در حال حرکت در چنین مسیری هستند، خصوصا برای آنهایی که بدون سرپرست سفر می‌کنند، وقتی تغییری در مرز، در آب و هوا یا نحوه عمل قاچاقچیان انسان رخ می‌دهد، برای کودکان تهدید محسوب می‌شود. اگر آن‌ها در کشوری باشند که منابع و اطلاعات و امکانات کافی نباشد، خطر این وجود دارد که آن‌ها مثلا جا گذاشته شوند و در مواقعی مورد سواستفاده برخی گروه‌ها قرار بگیرند؛ چه در عرصه قاچاق انسان یا مواد مخدر یا در زمینه بردگی جنسی.
ما از دولت‌ها می‌خواهیم که مکانیزم های قوی تری برای حمایت از کودکان به کار گیرند و با دولت‌ها در حال همکاری برای شناسایی کاستی‌ها و کمک برای بهبود این وضعیت هستیم. ما قوانین و کنوانسیون‌های لازم را داریم، موضوع تصویب قوانین تازه نیست، موضوع اجرای همان‌هایی که تا کنون وضع شده‌اند است. کشورهایی که این کودکان از آن‌ها می‌آیند و از آن‌ها عبور می‌کنند، باید موضوع کودکان را به عنوان مسئولیت خود قلمداد کنند، اطلاعات کافی درباره آن‌ها داشته باشند، تا این کودکان درگیر قاچاقچیان و امثالهم نشوند. باید یک واکنش متحد در این زمینه شاهد باشیم، نه آنچه که تا امروز دیدیم که هر کشوری شیوه خود را دارد و این کودکان را در معرض خطر قرار می‌دهد.
موقعیت کنونی که در اتحادیه اروپا شاهد آن هستیم این است که کشور‌ها از تعداد پناهجویانی که می‌پذیرند، می‌کاهند، برخی را به کشورشان باز می گردانند و مسائلی از این دست. با توجه به افزایش تعداد کودکان در میان این پناهجویان، آیا یونیسف نگران این وضعیت نیست که چه بر سر این کودکان خواهد آمد؟
وقتی درباره کودکانی حرف می‌زنیم که بدون سرپرست سفر کرده‌اند، تعداد آن‌ها در آلمان شصت هزار کودک و در سوئد سی و شش هزار کودک هستند. همه کشور‌ها، اطلاعات دقیقی از این کودکان ندارند که در حال حرکت و زیر هجده سال هستند. این کمبود اطلاعات هم به این دلیل است که کودکان ِ در حال حرکت همیشه خود را به عنوان کودک یا بی‌سرپرست ثبت نمی‌کنند. چراکه نمی‌خواهند بازداشت شوند، به مراکز مخصوص فرستاده شوند یا اینکه سفرشان به تعویق بیفتد.
به هر حال این کودکان به نوعی اطلاعات دارند، یا خانواده دوری در شهری مثلا در آلمان دارند که راه و چاه را می‌دانند. اما این کودکان بسیار در خطر هستند چرا که در هیچ سیستمی ثبت نشده‌اند. این روند‌ها باید سریع‌تر انجام شود اینکه کودکان بفهمند چگونه پناهنده شوند، به مدرسه بروند و از مزایای اجتماعی بهره ببرند. اما این یک مسیر یک طرفه نیست. باید این کودکان و نوجوانان را درگیر این روند کرد و به آن‌ها نشان داد که مسیر چگونه است.
