از آغاز جنگ داخلی سوریه، حدود پنج سال گذشته، ده‌ها هزار کشته و میلیون‌ها تن آواره شدند. حال نگاه‌ها به چند اتاق مذاکره در ژنو در سوییس است که شاید راهی برای پایان دادن به این جنگ و آوارگی پیدا شود.
مذاکره‌کنندگان سوری از هر دو طرف درگیر به ژنو آمده‌اند تا با میانجی‌گری سازمان ملل متحد، راهی به پیش پیدا شود. اگرچه این روند، شامل گروه‌های «تروریستی» از جمله خلافت اسلامی نمی‌شود؛ گروهی که بخش‌های مهمی از خاک سوریه را همچنان تحت کنترل دارد.
گفتگوهای ژنو باید آغاز روندی شش‌ماهه باشد که در آن هم برنامه یک تحول سیاسی در سوریه مشخص شود، هم راه برای آغاز آتش بس گشوده شود. در عین حال این گفتگوها به اصطلاح، مذاکرات از راه دور است.
یک نماینده روسیه در ژنو گفته که در ساختمان سازمان ملل متحد سه اتاق در نظر گرفته شده، یکی برای دولت سوریه، دو اتاق دیگر برای مخالفان. قرار است نمایندگان سازمان ملل متحد، به صورت جداگانه با دو طرف درگیر گفتگو کنند.
با تغییر برنامه قبلی، استفان دمستورا، با نمایندگان اپوزیسیون سوریه در روز دوشنبه دیدار می‌کند. این اپوزیسیون با عنوان «کمیته عالی مذاکره‌کننده»، پس از چند نشست در ریاض پایتخت عربستان سعودی تشکیل شد.
تا روز جمعه گذشته، که مذاکرات صلح سوریه باید رسماً در ژنو آغاز می‌شد، این کمیته با تعیین پیش شرط توقف بمباران و تسهیل دستیابی به کمک‌های بشردوستانه، از آمدن به ژنو سرباز زد.
روز جمعه آقای دمستورا و مشاورانش تنها با فرستادگان دولت سوریه دیدار کردند. طی مذاکراتی، هیات مخالفان نیز راهی ژنو شد. و می‌گوید پیشنهاداتی را در دیدار با نماینده سازمان ملل‌متحد، مطرح خواهد کرد.
روز یکشنبه هم اعلام شد، که محمد علوش نماینده ارشد گروه جیش‌الاسلام به گروه اپوزیسیون می‌پیوندد. گروهی که از گروه‌های نظامی قدرتمند در میان مخالفان با گرایش‌های سلفی محسوب می‌شود و روسیه این گروه را تروریستی می‌داند.
دنیس ناتالی، محقق ارشد در انستیتوی مطالعات ملی استراتژیک در واشنگتن درباره ترکیب اپوزیسیون شرکت‌کننده در گفتگوهای صلح سوریه به رادیوفردا می‌گوید:
«مشکل این کمیته عالی مذاکره‌کننده است، که شما شاهد حضور برخی گروه‌های اپوزیسیون در این کمیته هستید، اما آنها که با گروه خلافت‌اسلامی در حال نبرد هستند را نمی‌بینیم. و این مشروعیت این روند را زیر سؤال می برد. مثلاً جیش‌الاسلام به عنوان گروهی شناخته می‌شود که در ارتباط با برخی گروه‌های تروریستی است، و رفتارهای بدون تأملی از خود نشان داده، به نظرم این موضوع حل برخی نکات کلیدی را با مشکل مواجه می‌کند».
یکی از گروه‌های غایب در این روند در ژنو، حزب اتحاد دمکراتیک است که از احزاب کردی سوریه محسوب می شود. بنا بر برخی گزارش‌ها صالح مسلم رهبر این حزب و مشاورانش، هفته گذشته به امید دستیابی به کرسی‌ای در مذاکرات ژنو، به این شهر رفتند، اما سازمان ملل‌متحد از آنها برای شرکت در این روند دعوت نکرد.
دنیس ناتالی در واشنگتن با تأکید بر حساسیت و پیچیدگی این موضوع همچنان می‌گوید حضور کردها در این گفتگوها ضروری است. او در این‌باره به رادیوفردا می‌گوید:
«این موضوع بسیار حساسی است. و من متوجه هستم که آمریکا ترکیه و سایر بازیگران در این روند موقعیتی ویژه دارند. اما این موضوع ترکیه است که بگوید حزب کردی اتحاد دمکراتیک، بخشی از اپوزیسیون سوریه باشد یا خیر. نظر شخصی من این است که ترکیب کسانی که در نشست شرکت داده شدند، برای آن است که نگرانی‌های ترکیه پاسخ داده شود؛ نگرانی‌هایی درباره کردها در سوریه که شاید پتانسیل خودمختاری بیشتر داشته باشند»
خانم ناتالی البته چالش دیگری را نیز در این روند بر می‌شمرد:
«نکته دیگر این است که کردها هم خود متحد نیستند و قوی‌ترین گروه‌ها آنها هستند که با حزب اتحاد دمکراتیک و حزب کارگران کردستان در ارتباطند. آنها هم خواسته خود را پیشتر مطرح کرده‌اند که خواستار تغییر نام در جمهوری سوریه، و داشتن قدرت بیشتر هستند اما من از حزب اتحاد دمکراتیک هیچ‌گاه درباره خواسته‌ای چون استقلال نشنیدم و آنها بیشتر در پی یک قانون اساسی دمکراتیک هستند. در نتیجه تا جایی که حضور این افراد تمامیت ارضی سوریه را تهدید نمی کند، نمی‌فهمم که چرا آنها نباید نماینده‌ای در این گفتگوها داشته باشند».
حزب اتحاد دمکراتیک و سایر گروه‌های کردی در حالی نماینده‌ای بر سر میز مذاکره ندارند، که در تحرکات میدانی همچنان فعال هستند.
بنا بر اعلام مقام‌های آمریکایی و منابع کرد و سوری، برت مک گرک نماینده ویژه باراک اوباما در ائتلاف مبارزه با خلافت اسلامی در روزهای گذشته به همراه مقام‌های بریتانیایی و فرانسوی، به کوبانی سفر کرده است.
سفری که گفته می‌شود اولین حضور یک مقام بلندپایه آمریکایی در خاک سوریه از آغاز حملات نیروهای ائتلاف علیه «خلافت اسلامی» در سال ۲۰۱۴ است.
ائتلاف کردی-عربی که آقای مک گرگ و همتایان اروپایی‌اش با آنها دیدار کردند شامل گروه کردی یگان‌های مدافع خلق، شاخه نظامی حزب اتحاد دمکراتیک و برخی گروه‌های عرب سنی سوری و مسیحیان می‌شود.
بنا بر گزارش‌ها این دیدار برای بررسی راه‌های پیش رو در مبارزه با داعش (خلافت اسلامی) انجام شده است.
