سال تحصيلی ۹۴-۹۵ با تحولی بزرگ برای مهاجران افغان در ايران آغاز خواهد شد.
سه ماه پس از دستور علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی درباره ثبت‌نام همه کودکان افغان در مدارس دولتی ايران، روز دوشنبه، اداره کل امور اتباع و مهاجران خارجی وزارت کشور با انتشار اطلاعيه‌ای از آغاز اين طرح خبر داد.
اواخر ارديبهشت‌ماه سال جاری آيت‌الله خامنه‌ای در دستوری اعلام کرد هيچ کودک افغان حتی مهاجرانی که به‌صورت غيرقانونی و بی‌مدرک در ايران حضور دارند، نبايد از تحصيل باز بمانند و همه آنها بايد در مدارس ايرانی ثبت‌نام شوند.
دستوری که اگرچه دير صادر شد اما به‌نظر می‌رسد يکی از بزرگ‌ترين تبعيض‌ها عليه جامعه مهاجر افغان در ايران را برطرف کند.
یک مهاجر افغان ساکن جنوب ایران:« من از اجرای اين طرح خيلی هم خوشحالم ولی چرا نبايد به بچه‌های خانم‌های ايرانی که شوهران افغان دارند، برگه هويت بدهند؟ اين بی‌عدالتی است.»
يکی از مهاجران افغان که ۴۶ سال است در ايران زندگی می‌کند، به راديوفردا می‌گويد که ۴ فرزند دارد که همه آنها سال‌هاست از تحصيل بازمانده‌اند: «دو تا از پسرانم ۱۸ ساله و ۲۰ ساله هستند. پسرم بايد سربازی برود ولی چون مدرکی ندارد نمی‌تواند. دخترم ۱۸ سال دارد و چون نمی‌تواند درس بخواند، شب و روز گريه می‌کند. مادرش هزاران بار نامه نوشت. دختری هم دارم که هشت سال دارد. چرا نبايد به فرزندان من برگه هويت بدهند؟ مادر آنها ايرانی است. من حاضرم رضايت بدهم که به فرزندانم به نام مادرشان برگه هويت بدهند. بچه‌های من از يارانه محرومند. خانه نداريم».
اين مهاجر افغان ساکن جنوب ايران در ادامه درباره طرح وزارت کشور برای ثبت‌نام از کودکان افغان در مدارس می‌گويد: «من از اجرای اين طرح خيلی هم خوشحالم ولی چرا نبايد به بچه‌های خانم‌های ايرانی که شوهران افغان دارند، برگه هويت بدهند؟ اين بی‌عدالتی است».
مهاجران افغان تنها ۵ روز فرصت دارند
در اطلاعيه اداره کل امور اتباع و مهاجران خارجی وزارت کشور آمده که به‌مدت ۵ روز برای همه مهاجران افغان که فرزندان ۸ تا ۱۷ ساله دارند معرفی‌نامه صادر می‌شود و آنها می‌توانند با اين معرفی‌نامه فرزندانشان را در مدارس دولتی ثبت‌نام کنند.
حسين عالمی بلخی، وزير امور مهاجران افغانستان به راديو فردا می‌گويد که رايزنی برای برداشته‌شدن محدوديت‌ها بر سر راه تحصيل کودکان افغان از ماه‌ها پيش آغاز شده است: « در سفرهايی که ما همراه رييس‌جمهوری افغانستان به ايران داشتيم اين موضوع مطرح شد. در سفر دومی که من به ايران داشتم درباره اين موضوع تحقيق کردم. رهبر جمهوری اسلامی ايران دستور داد فرزندان مهاجران افغان که در ايران کارت ندارند هم در مدارس تحصيل کنند. هفته گذشته اين دستور تصويب نهايی شد. من تشکر می‌کنم از جمهوری اسلامی ايران که اين فرصت را فراهم کرد».
درخواست شهريه و مشکلات ديگر بر سر تحصيل کودکان افغان
تاکنون برای تحصيل کودکان مهاجر قانونی افغان در مدارس ايرانی منعی وجود نداشت اما اين دانش‌آموزان هم با مشکلاتی مواجه بودند. در بسياری از شهرها مديران مدارس تصميم‌گيرنده نهايی هستند و بعضی از آنها تاکنون به بهانه نداشتن جا از ثبت‌نام کودکان افغان خودداری می‌کردند.
خبرگزاری تسنيم در گزارشی که در شهريورماه سال گذشته منتشر کرد نوشته بود که در بعضی از مناطق آموزش و پرورش تصميم گرفته شده که کودکان مهاجر فقط در بخش‌های حاشيه شهر درس بخوانند و از ثبت‌نام آنها در مناطق اصلی شهر خودداری می‌شود.
اين خبرگزاری همچنين در گزارش خود نوشته بود که در بعضی از مدارس مهاجران افغان ثبت‌نام می‌شوند اما بعد از گذشت يکی دو ماه از آغاز سال از مدرسه به بهانه‌های واهی اخراج می‌شوند.
به گزارش خبرگزاری تسنيم درخواست پرداخت شهريه از خانواده‌های مهاجران افغان برای ثبت‌نام فرزندانشان هم از ديگر مشکلاتی بود که تاکنون بر سر راه تحصيل اين کودکان وجود داشت.
اين درحالی‌است که خبرگزاری ايرنا در سال ۹۳ اعلام کرده بود وزارت آموزش و پرورش در آستانه سال تحصيلی ۹۳-۹۴ در مدارس دولتی از دانش‌آموزان خارجی در ايران شهريه نخواهد گرفت. به‌گزارش ايرنا ۸۰ درصد دانش‌آموزان خارجی در ايران تبعه افغانستان هستند.
وزیر امور مهاجران افغانستان:«فعلا مشکلات در حد ثبت‌نام کودکان افغان حل شده است. بحث بر سر پرداخت کردن يا نکردن شهريه توسط آنها هنوز ادامه دارد. اميدوارم اين مشکل هم حل شود.»
از حسين عالمی بلخی، وزير امور مهاجران افغانستان می‌پرسم طرح جديد وزارت کشور برای ثبت‌نام همه کودکان افغان در مدارس آيا می‌تواند مشکلات شهريه و ديگر مشکلات را هم برطرف کند؟
آقای بلخی می‌گويد:« فکر می‌کنم که فعلا مشکلات در حد ثبت‌نام کودکان افغان حل شده است. بحث بر سر پرداخت کردن يا نکردن شهريه توسط آنها هنوز ادامه دارد. اميدوارم اين مشکل هم حل شود.»
وزير امور مهاجران افغانستان :« طرح وزارت کشور ربطی به شناسایی و اخراج مهاجران افغان ندارد. تنها برای ثبت‌نام دانش‌آموزان است.»
طرح ثبت‌نام صرفاً برای کودکان است
اداره کل امور اتباع و مهاجران خارجی وزارت کشور در اطلاعيه خود نوشته که طرح ثبت‌نام از دانش‌آموزان فاقد مدرک صرفا برای اين گروه برنامه‌ريزی شده و دولت جمهوری اسلامی ايران به‌هيچ‌وجه برنامه‌ای برای شناسايی و ثبت‌نام از اتباع افغان که به‌صورت غيرقانونی در ايران هستند، ندارد.
حسين عالمی بلخی، وزير امور مهاجران افغانستان دراين‌باره به راديوفردا می‌گويد:
«هيچ ارتباطی به مسئله اين‌که افغان‌ها را شناسايی و آنها را اخراج کنند ندارد. اگر مقام‌های ايران بخواهند افغان‌های بدون مدرک را اخراج کنند ضرورتی به اين کار ندارند. می‌توانند از راه‌های ديگر آنها را شناسايی کنند. طرح ثبت‌نام کودکان افغان ربطی به اين موضوع ندارد.»
وزير امور مهاجران افغانستان می‌گويد در سفری که رئيس‌جمهور افغانستان به ايران داشته و در مذاکراتی که اشرف غنی با حسن روحانی، رييس‌جمهوری ايران داشته قرار شده که هيچ‌کدام از مهاجران افغان در ايران بدون مدرک باقی نمانند و برای همه آنها مدرک صادر شود.
آقای بلخی می‌گويد حدود دو هفته ديگر هياتی از ايران به افغانستان سفر خواهد کرد تا درباره ثبت‌نام و ارائه مدرک به همه افغان‌های بدون مدرک در ايران مذاکره کنند.
او می‌گويد که بسيار خوش‌بين است که صدور مدرک برای افغان‌های مهاجر زودتر انجام شود.
