رئیس انجمن علمی مغز و اعصاب ایران می‌گوید سن سکته مغزی در ایران ۱۰ سال پایین‌تر رفته و میزان مرگ‌ومیر بر اثر این بیماری افزایش یافته است. رابطه سکته مغزی با آلودگی‌های زیست‌محیطی چقدر است؟ در هفته گذشته در جمعه‌بازار تهران، عده‌ای دستفروش پوست سگ و گرگ را رنگ کرده و به جای پوست پلنگ و ببر می‌فروختند. این دو موضوع برنامه یک خانه، یک زمین در رادیو فرداست.
فروش پوست سگ و گرگ در جمعه‌بازار تهران
یک روز تعطیل اردیبهشتی است که تصمیم می‌گیرید به جمعه‌بازار تهران بروید. در پاساژ پروانه مقابل ساختمان پلاسکو که پر است از بساط و دستفروشانی که می‌گویند قیمت‌شان با جایی قابل مقایسه نیست. می‌گویند جنس‌هایشان نقره اصل است و آثار هنری امضادار می‌فروشند و قدمت و اصالت گلیم و قالی و زیرورآلات‌شان را به رخ می‌کشند. بین راه به دو دستفروش برمی‌خورید که می‌گویند پوست دباغی‌شده ببر و پلنگ می‌فروشند. پوست حیواناتی که مثل تکه‌ای قالیچه با دم و گوش‌های آویزان پهن شده‌اند روی زمین. واکنش شما در این شرایط چیست؟
شاید شما هم مثل فردی که از دیدن این صحنه دگرگون شده، به یگان حفاظت محیط زیست استان تماس بگیرید. آنها نیرو به محل بفرستند و کارشناسان روی این پوست‌ها آزمایش کنند. بعد مشخص شود که این پوست‌های دباغی‌شده، پوست سگ است که رنگ شده. وجود پوست گرگ هم زیر میکروسکوپ ثابت شود. دو دستفروش بازداشت شده‌اند. مشخص شده با رنگ به شکل مصنوعی روی پوست این جانوران علامت‌هایی شبیه راه‌های بدن ببر و خال‌های ریز و درشت بدن پلنگ نقاشی شده است.
ایمان معماریان، دامپزشک حیات وحش از متخصصانی بوده که برای بررسی این پوست‌ها روز جمعه ۱۱ اردیبهشت ماه به محل رفته است. او می‌گوید مشخص نیست این حیوانات از جمله سگ‌ها چطور کشته شدند و پوست‌شان در بساطی جمعه‌بازار فروخته می‌شده: «کسی که می‌تواند چنین کاری بکند، به سرنوشت حیوانی که پوستش را می‌خرد، فکر نمی‌کند. خیلی وقت‌ها، فروشنده‌ها مدعی هستند که این پوست‌ها وارداتی است. اما تفاوتی ندارد؛ کسی که خودش حیوان را می‌کشد و پوستش را می‌فروشد یا کسی که پوست حیوان کشته‌شده را خرید و فروش می‌کند، هر دو در کشتن این حیوان سهم دارند و مقصرند.»
پوست گاو با لکه‌های رنگی و گوسفند مرینوس با پشم و موی پرپشت و گرم، برای برخی از دوست‌داران دکوراسیون خانه، جذاب بوده است. برای همین دباغ‌ها معمولا پوست گاو و گوسفندهای گوشتی را به قیمت بالایی به علاقمندان به فرش کردن خانه با پوست حیوان می‌فروشند.
اما با کمی جست‌وجو می‌توانید هر جای ایران که هستید پوست روباه، کانگورو، گوزن، آهو و بقیه حیوان‌ها را پیدا کنید. جدا از اینکه اساسا در مورد روش کشتن این حیوانات با سم و طعمه برای به دست آوردن پوست سالم همیشه بحث بوده، برخی از این جانوران در فهرست حیات وحش هستند که به صورت طبیعی و بدون دخالت انسان زندگی میکنند.
ببر و پلنگ هم در فهرست حیوانات در معرض خطر قرار دارند و خرید و فروش پوست‌شان پیگرد قانونی دارد. چرا همچنان فروش پالتو و کت پوست پلنگ و ببر و خز حیوانات به عنوان پوستین در لباس‌های گوناگون اینقدر طرفدار دارد؟
ایمان معماریان، دامپزشک و پژوهشگر در زمینه حیات وحش می‌گوید: «متاسفانه این اعتقاد وجود دارد که نگهداری پوست حیوانات وحشی در خانه، نشان‌دهنده توانایی (مالی)، قدرت یا زیبایی‌شناسی افراد است. اما این کار و اساسا این صنعت به حیات‌وحش به شدت آسیب می‌رساند و باعث افزایش قاچاق و شکار حیوانات وحشی می‌شود.»
در بسیاری از کشورها این روش کشتن و فروش پوست و خز حیوانات با مخالفت حامیان حقوق حیوانات روبه‌روست؛ قانون مشخصی دارد و قاچاق آن مجازات سنگینی خواهد داشت. با اینکه پوشیدن لباس حیوانات بین برخی از ستاره‌های سینما و موسیقی، جا افتاده است اما همیشه بین همین ستاره‌ها عده‌ای هستند که مخالف این روش ضدمحیط زیستی و ضدحیوانی هستند و برای آگاه‌سازی مردم تلاش میکنند.
در قانون مجازات اسلامی برای آزار و کشتن حیوانات اهلی مثل سگ، قانونی وجود ندارد اما سازمان حفاظت محیط زیست گفته برای هرگونه همکاری در زمینه تدوین قانون، شیوه‌نامه یا دستورالعمل لازم در زمینه رعایت حقوق حیوانات آماده است.
ایمان معماریان که دامپزشک سازمان حفاظت محیط زیست است و در پارک پردیسان زیر نظر این سازمان از گونه‌های در معرض خطر هم مراقبت می‌کند، از سرانجام کسانی می‌گوید که در ایران مرتکب چنین کارهایی در فضای حیات وحش می‌شوند: «قانون شکار و زنده‌گیری حیوانات وحشی کمی بهتر شده و جریمه‌های سنگین‌تری مخصوصا برای گونه‌های در خطر انقراض درنظر گرفته شده است. همراه پوست‌های کشف‌شده سگ، پوست گرگ هم وجود داشته که در قانون مجازات اسلامی برای آن، پنج میلیون تومان جریمه در نظر گرفته شده و بر اساس نظر قاضی بین سه ماه تا سه سال هم حبس در نظر گرفته می‌شود. اما چون سازمان حفاظت محیط زیست، متولی حیوانات حیات وحش است، قوانین بر اساس برخورد با حیوانات اهلی تنظیم نشده است. با این حال فروش پوست سگ از نظر شرعی هم مشکل دارد که می‌توان به آن پرداخت.»
ارتباط افزایش آلودگی‌های محیط زیست با کاهش سن سکته مغزی در ایران
دو دهه پژوهش در زمینه بیماری‌های قلبی نشان می‌دهد آلودگی هوا می‌تواند باعث سکته مغزی و قلبی شود.
آژانس حفاظت محیط زیست ایالات متحده آمریکا در پژوهشی که با همکاری انجمن مغز و قلب آمریکا انجام داده است، گزارش داده که بین خطر بیماری‌های عروقی و افزایش ریسک سکته مغز ی و قلبی با آلودگی هوا در مناطق مختلف ارتباط وجود دارد. شاید برای همین است که اعلام شده در ایران که کلان‌شهرهایش سال‌هاست با آلودگی هوا دست‌وپنجه نرم میکنند، سن سکته‌های مغزی، ۱۰ سال از کشورهای پیشرفته پایین‌تر است. دکتر ناتان شائولیان، متخصص مغز و اعصاب در بورلی‌هیلز در کالیفرنیا می‌گوید ارتباط این بیماری‌ها با آلودگی‌های زیست‌محیطی در کنار گزینه‌های دیگر امکان‌پذیر است: «وقتی هوا بیشتر آلوده باشد، ریسک سکته مغزی بالا می‌رود. همینطور اگر مواد شیمیایی و آلوده در آب وجود داشته باشد، باز هم خطر ابتلا به سکته مغزی بالاست. در یک تحقیق میزان آرسنیک را در آب اندازه گرفتند و ارتباط مستقیمی بین افزایش ریسک سکته مغزی با آن پیدا کردند.»
به گفته او، در ایران احتمالا فشار خون و کلسترول و قند کنترل نمی‌شود: «در آمریکا به خصوص در ایالت کالیفرنیا، هوا بسیار آلوده است. اما بیمارانی هم داریم که با وجود سن بالا با کنترل کلسترول و فشار خون، مراقبت بیشتری از خودشان میکنند تا با هوای آلوده ریسک سکته مغزی بالاتر نرود. هوای آلوده مثل سیگار، به رگ‌ها و مویرگ‌ها صدمه می‌زند و بعد از مدتی رگ‌ها بسته می‌شوند. وقتی رگ‌ها زخمی شوند، کلسترول بیشتر در دیوارهای رگ جذب می‌شود و رگ‌ها راحت‌تر بسته می‌شوند.»
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست هفته گذشته گفت هیچ مسئولی نمی‌تواند به مردم قول دهد، مشکل گرد و غبار در چند سال آینده حل می‌شود و بعد از سال‌ها که از افزایش آلودگی هوای تهران می‌گذرد گفت: مردم باید با مشکل ریزگردها کنار بیایند. ریزگردها می‌توانند یکی از چند دلیل سکته مغزی و قلبی باشند.
سکته مغزی می‌تواند از جمله به دلیل بسته یا پاره شدن یکی از رگ‌های خون‌رسان مغز ایجاد شود. متخصصان می‌گویند، سکته مغزی یکی از بیشترین دلایل مرگ‌ومیر در دنیاست.
دبیر بیست و دومین کنگره بین‌المللی نورولوژی و الکترو فیزیولوژی بالینی ایران گفته شرایط سکته مغزی در ایران به جایی رسیده که مرکز اورژانس سکته مغزی در کشور راه‌اندازی می‌شود. دانشمندان می‌گویند، قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض آلودگی هوا به مغز آسیب می‌رساند. دکتر ناتان شائولیان، متخصص مغز در آمریکا می‌گوید اورژانس سکته مغزی می‌توانند در چنین شرایطی که آلودگی‌های محیط زیستی در کشور بیشتر می‌شود، مفید باشد.
معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران مدتی پیش اعلام کرده بود، این سازمان اسناد و مدارک لازم در مورد پرونده «بنزین‌های آلوده» را به مراجع قضایی ارایه کرده است. بنزین آلوده یکی از بزرگ‌ترین دلایل آلودگی هوای تهران و برخی از شهرهای بزرگ است. شهرهایی که شاید آمار افزایش سکته مغزی در آنها هم رو به افزایش باشد.
