برخی از کارشناسان و طرفداران محیط زیست معتقدند آنقدر که درباره مشکلات آب در کشور بحث می‌شود، به خاک توجه چندانی نمی‌شود. لایحه «حفاظت از خاک» بعد از هشت سال انتظار، به تصویب دولت رسید.
جسد ده‌ها ماهی مرده در ساحل کیش به آزمایشگاه فرستاده شد و چند روز بعد رئیس اداره دامپزشکی جزیره کیش اعلام کرد در مورد این ماهی‌ها بزرگ‌نمایی شده است. این دو موضوع برنامه یک خانه، یک زمین این هفته در رادیو فرداست:
ایران همانقدر که در منطقه خشک و نیمه‌خشک قرار دارد و با بحران بی‌آبی و کم‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کند، با پدیده فرسایش خاک و آلودگی و تخریب یکی از مهم‌ترین بخش‌های زیست‌محیطی هم روبروست.
آمار و ارقام متفاوتی که هر سال در این زمینه اعلام می‌شود همیشه با این جمله همراه است: ایران بالاترین رقم فرسایش خاک را در دنیا دارد.
پژوهشگران می‌گویند فرسایش خاک می‌تواند تبدیل به بزرگ‌ترین بحران محیط زیست ایران تبدیل شود. فرسایش یعنی خاک آنقدر تخریب می‌شود که حاصلخیزی‌اش از بین می‌رود. گیاه که نروید، به میزان زمین‌های بیابانی اضافه می‌شود و ایرانی که بخش زیادی از مساحتش خشک است، با فضای ناملایم‌تری حاصل تخریب محیط زیست آشناتر می‌شود.
سیروس بختیاری، پژوهشگر در زمینه فرسایش خاک و منابع آب در ایران، که سال‌ها در این زمینه تحقیق کرده، درباره دلایل مربوط به افزایش روزافزون فرسایش خاک در کشور می‌گوید: «جدا شدن ذرات خاک از محلی که نمی‌خواهند جدا شوند مثل زمین‌های حاصلخیز کشاورزی به محلی دیگر که نمی‌خواهیم رسوب کنند، مثل پشت سدها و مسیر رودخانه‌ها فرسایش خاک است. دو نوع فرسایش داریم که طبیعی است و انسانی.»
به گفته او فرسایش خاک در جنگل‌های شمال کشور ۱۰ برابر استاندارد جهانی است: «در دو استان چهارمحال و بختیاری و ایلام نسبت به سایر استان‌ها بیشترین فرسایش خاک را داریم که مهم‌ترین دلیلش از بین بردن پوشش گیاهی در این مناطق و تغییر کاربری اراضی است.»
اما در شرایطی که به گفته مسئولان، فرساش خاک ایران به مرز هشدار رسیده، چه راه‌هایی می‌تواند به کاهش فرسایش خاک در کشور کمک کند؟
آنطور که رئیس انجمن خاک ایران می‌گوید، به آنجا رسیده‌ایم که خاک مناسب برای کشت محصول در کشور محدود شده و زمین‌های موجود هم توان تولید بیشتر محصول را ندارد. به گفته او کاهش سرانه زمین کشاورزی، تخریب زمین و فرسایش خاک با میزان بهره‌وری کم در کشاورزی به زودی امنیت غذایی را در کشور به خطر می‌اندازد.
شاید برای همین است که هفته گذشته حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، بعد از هشت سال، لایحه «حفاظت از خاک» را که بعد از تصویب هیات وزیران به مجلس داد و تصویب شد.
به گزارش خبرگزاری مهر، در این لایحه مجازات‌هایی برای برخورد با پدیده تخریب و آلودگی خاک در نظر گرفته شده است. لایحه‌ای که شاید بتواند تا حدی مرهمی بر این زخم عمیق باشد.
برخی از پژوهشگران می‌گویند باید سخت‌گیری در زمینه کشاورزی در کشور شدیدتر شود. باید مراقب جنگل‌ها باشیم تا خاکستر نشوند. باید ماشین‌های کشاورزی و روش‌های دام‌پروری در کشور نو شود و مردم بدانند حفاظت از خاک چقدر اهمیت دارد و با به خطر افتادن خاک کشور، امنیت غذا و زندگی و محیط زیست‌شان هم تهدید می‌شود.
مرگ ماهی‌ها در ساحل جزیره کیش
داستان با عکس‌هایی از جسد ماهی‌ها در ساحل شنی در جزیره کیش شروع شد. تصاویری که زیرشان نوشته شده با چشمان متورم و بدن سرخ مرده‌اند یا در حال جان دادن در ساحل هستند. گفته شد اینها ماهی‌هایی از نوع طوطی‌ماهی و تک‌خال هستند که مرگ‌شان رو به افزایش است. در کنار این عکس‌ها و خبرها که حکایت از هزاران ماهی مرده در کیش داشتند، احتمال‌هایی از آلودگی نفتی در این منطقه مطرح شد. جسد ماهی‌ها به آزمایشگاه فرستاده شدند و چند روز بعد رئیس اداره دامپزشکی جزیره کیش اعلام کرد در مورد این ماهی‌ها بزرگ‌نمایی شده. او تاکید کرد ۳۰۰ کیلو ماهی مرده پیدا شده که غیرخوراکی بوده‌اند. فقط در جنوب جزیره بوده و با اینکه نتیجه‌اش در حال بررسی است اما هیچ آلودگی نفتی باعث مرگ آنها نشده است. با وجود این انکارها و تکذیب‌ها، اما خلیج‌فارس در کنار زیبایی‌ها و فایده‌های اقتصادی‌اش به آلودگی هم شهرت دارد.
آرش مسعودیه، استاد رشته مهندسی محیط زیست در واشینگتن دی‌سی، که در زمینه پخش آلاینده‌ها در آب تحقیق کرده از بزرگ‌ترین تهدیدهای آلوده‌کننده خیلج‌فارس می‌گوید: «ممکن است بخشی از آلودگی خلیج‌فارس از طریق فعالیت‌های نفتی و سایر فعالیت‌ها، تولید شود. برخی هیدروکربن‌های نفتی در زمان بسیار طولانی در آب باقی می‌مانند و می‌توانند جذب ماهی‌ها بشوند و کسانی که از این ماهی‌ها مصرف می‌کنند، در معرض خطر قرار بگیرند.»
محیط زیست جزیره کیش با آن همه طرفداران گردشگری و طبیعت ویژه‌اش در ارتباط با دریاهای آزاد و رفت‌وآمد کشتی‌ها و قایق‌های مختلف، سال‌هاست در خطر است. هر چند که مسئولان شیلات جزیره کیش هر نوع آلودگی زیست‌محیطی را در این جزیره که باعث مرگ دست‌جمعی ماهی‌ها شده، تکذیب می‌کنند و تغییر دما را مقصر می‌دانند و می‌گویند هنوز منتظر نتیجه آزمایش‌ها هستند، اما بسیاری از طرفداران محیط زیست می‌گویند اکوسیستم و محیط زیست جزیره کیش مثل برخی دیگر از جزیره‌های دیگر ایران وضعیت خطرناکی را در پیش رو دارد.
