قیمت دلار در بازار آزاد ارز تهران پس از یک ثبات نسبی چند ماهه، بار دیگر روند افزایشی در پیش گرفته و قیمت آن تا حدود سه‌هزار پانصد تومان افزایش یافته است. ارزش سایر ارزها نیز در بازار خیابانی ارز تهران، کم و بیش رشد نشان می‌دهد.
برای بررسی دلایل افزایش دوباره قیمت ارز، با احمد علوی، اقتصاددان و استاد اقتصاد در استکهلم سوئد، گفت و گو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
آقای علوی! دولت ادعا کرده بود که بازار ارز را مدیریت می‌کند و برنامه‌هایی برای مدیریت این بازار دارد، آیا این افزایش قیمت دلار به معنای این است که در این امر ناکام بوده است؟
احمد علوی: دولت در کوتاه مدت نمی‌تواند به شکل قاطعی بازار ارز را مدیریت کند؛ به این دلیل که کاهش ارزش ریال در مقابل ارزهای بین‌المللی، محصول عوامل بلندمدت است.
دولت تا آنجایی که کوشش کرده توانسته است با سرکوب بازار ارز و به اصطلاح کم کردن فعالیت‌های این بازار و جلوگیری از اطلاع‌رسانی، از شکوفایی قیمت دلار و کاهش بیشتر قیمت ریال جلوگیری کند.
اما این سیاست‌ها، بدین معنا نیست که دولت توانسته است قیمت ریال را مدیریت کند و به آن ثبات بدهد و این ثبات، ثبات پایدار و معقولی باشد.
در چه شرایطی بازار ارز به تعادل خواهد رسید و ارزش ریال به ثبات مطلوب خواهد رسید؟ اصلا چنین امری در کوتاه مدت ممکن است؟
برای اینکه بشود به این هدف رسید، ابتدا باید مسئله تورم در ایران حل شود. اما می‌بینیم که تورم در این روزها افزایش یافته است. بنابراین عجیب نیست که این روزها شاهد آن هستیم که دوباره دلار گران می‌شود و علیرغم تلاش‌های دولت برای پنهان کردن این مسئله، این جا و آن جا کنترل این بازار از دست خارج می‌شود و نرخ دلار دوباره بالا می‌رود.
برای اینکه بتوان مشکل ضعف قیمت ریال در مقابل ارزهای خارجی را مرتفع کرد، ابتدا بایستی عوامل بنیادی حل شود و این مساله، مشروط به این است که مشکل تورم حل شود.
تورم آن روی سکه کاهش ارزش ریال در مقابل ارزهای بین‌المللی است و برای اینکه مسئله تورم حل شود باید توان تولید جامعه افزایش یابد؛ مسایل سیاسی حل شود و برای این مهم باید مسایل مربوط به مشکل هسته‌ای حل شود، مشکل تراز پرداخت‌های بین‌المللی حل و فصل شود تا پس از آن با رشد اقتصادی ایجاد شده بتوان مشکل بیکاری را برطرف کرد.
تمامی این عوامل باید دست به دست هم بدهند تا تورم مهار شود و در آنجاست که می‌شود بحث کرد که آیا الان می‌شود در مورد قیمت ارز به یک ثبات قابل قبول رسید یا خیر؟
قرار است دولت، بودجه سال آینده را به طور انقباضی تدوین کند. شما فکر می‌کنید که چنین امری در بازار ارز موثر خواهد بود؟
اگر دولت بتواند بودجه را به شکل مطلوبی مدیریت کرده، به طور جدی جلوی ریخت و پاش را بگیرد و منابع را در یک جهت مطلوب و مثبت به کار بگیرد به طوری که کارآمدی تولید را بالا ببرد و هزینه‌ها را مهار کند، شاید بتواند اثرگذار باشد.
تنها تدوین بودجه انقباضی نمی‌تواند موثر باشد و یک بودجه انقباضی به خودی خود نمی‌تواند مشکل سقوط ارزش ریال را حل کند، بلکه حتی می‌تواند به افزایش ارزش دلار و کاهش ارزش ریال هم بینجامد.
برای بررسی دلایل افزایش دوباره قیمت ارز، با احمد علوی، اقتصاددان و استاد اقتصاد در استکهلم سوئد، گفت و گو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
آقای علوی! دولت ادعا کرده بود که بازار ارز را مدیریت می‌کند و برنامه‌هایی برای مدیریت این بازار دارد، آیا این افزایش قیمت دلار به معنای این است که در این امر ناکام بوده است؟
احمد علوی: دولت در کوتاه مدت نمی‌تواند به شکل قاطعی بازار ارز را مدیریت کند؛ به این دلیل که کاهش ارزش ریال در مقابل ارزهای بین‌المللی، محصول عوامل بلندمدت است.
دولت تا آنجایی که کوشش کرده توانسته است با سرکوب بازار ارز و به اصطلاح کم کردن فعالیت‌های این بازار و جلوگیری از اطلاع‌رسانی، از شکوفایی قیمت دلار و کاهش بیشتر قیمت ریال جلوگیری کند.
اما این سیاست‌ها، بدین معنا نیست که دولت توانسته است قیمت ریال را مدیریت کند و به آن ثبات بدهد و این ثبات، ثبات پایدار و معقولی باشد.
در چه شرایطی بازار ارز به تعادل خواهد رسید و ارزش ریال به ثبات مطلوب خواهد رسید؟ اصلا چنین امری در کوتاه مدت ممکن است؟
برای اینکه بشود به این هدف رسید، ابتدا باید مسئله تورم در ایران حل شود. اما می‌بینیم که تورم در این روزها افزایش یافته است. بنابراین عجیب نیست که این روزها شاهد آن هستیم که دوباره دلار گران می‌شود و علیرغم تلاش‌های دولت برای پنهان کردن این مسئله، این جا و آن جا کنترل این بازار از دست خارج می‌شود و نرخ دلار دوباره بالا می‌رود.
برای اینکه بتوان مشکل ضعف قیمت ریال در مقابل ارزهای خارجی را مرتفع کرد، ابتدا بایستی عوامل بنیادی حل شود و این مساله، مشروط به این است که مشکل تورم حل شود.
تورم آن روی سکه کاهش ارزش ریال در مقابل ارزهای بین‌المللی است و برای اینکه مسئله تورم حل شود باید توان تولید جامعه افزایش یابد؛ مسایل سیاسی حل شود و برای این مهم باید مسایل مربوط به مشکل هسته‌ای حل شود، مشکل تراز پرداخت‌های بین‌المللی حل و فصل شود تا پس از آن با رشد اقتصادی ایجاد شده بتوان مشکل بیکاری را برطرف کرد.
تمامی این عوامل باید دست به دست هم بدهند تا تورم مهار شود و در آنجاست که می‌شود بحث کرد که آیا الان می‌شود در مورد قیمت ارز به یک ثبات قابل قبول رسید یا خیر؟
قرار است دولت، بودجه سال آینده را به طور انقباضی تدوین کند. شما فکر می‌کنید که چنین امری در بازار ارز موثر خواهد بود؟
اگر دولت بتواند بودجه را به شکل مطلوبی مدیریت کرده، به طور جدی جلوی ریخت و پاش را بگیرد و منابع را در یک جهت مطلوب و مثبت به کار بگیرد به طوری که کارآمدی تولید را بالا ببرد و هزینه‌ها را مهار کند، شاید بتواند اثرگذار باشد.
تنها تدوین بودجه انقباضی نمی‌تواند موثر باشد و یک بودجه انقباضی به خودی خود نمی‌تواند مشکل سقوط ارزش ریال را حل کند، بلکه حتی می‌تواند به افزایش ارزش دلار و کاهش ارزش ریال هم بینجامد.
