دریابان پاسدار علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، روز پنج‌شنبه ۲۲ بهمن در شهر یزد با اشاره به ماجرای تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا گفت: «رقبای جمهوری‌خواه دولت آمریکا پیام دادند که آنها را آزاد نکنید، اما ما بر اساس اراده خود عمل کردیم».
به گزارش خبرگزاری فارس، نماینده رهبر جمهوری اسلامی ایران در شورای عالی امنیت ملی ایران گفته است جمهوریخواهان آمریکا که او آنها را «مدعی انسان‌دوستی و حقوق بشر» نامید، از ایران درخواست کرده بودند که آزادی زندانیان ایرانی- آمریکایی تا زمان انتخابات آمریکا به تاخیر بیفتد.
آقای شمخانی اشاره نکرده که این پیام از چه کانالی و چگونه به مقام‌های ایرانی فرستاده شده است.
مقام‌های آمریکایی یا جمهوریخواهان این کشور هنوز به اظهارات آقای شمخانی واکنش نشان نداده‌اند.
۲۶ دی‌ماه همزمان با اجرایی شدن برجام، ایران و آمریکا توافق کردند تا شماری از شهروندان دو کشور که در کشورهای یکدیگر زندانی بودند را آزاد کنند.
پس از انجام تبادل زندانیان، مشخص شد که این توافق در پی مذاکراتی که از یک سال و نیم پیش از آن صورت گرفته، به دست‌آمده است.
بر اساس این توافق، چهار زندانی دو تابعیتی ایرانی- آمریکایی که در زندان‌های ایران محبوس بودند، آزاد شدند و دولت آمریکا در مقابل با آزادی هفت ایرانی زندانی در این کشور، موافقت کرد.
جیسون رضاییان، خبرنگار نشریه واشنگتن‌پست، امیر حکمتی تفنگدار دریایی پیشین، سعید عابدینی، نوکیش مسیحی و نصرت‌الله خسروی رودسری، چهار شهروند آمریکایی ایرانی‌تباری بودند که از زندان‌های ایران آزاد شدند.
هفت ایرانی محبوس در زندان‌های آمریکا که در جریان این توافق آزاد شدند، عمدتاً به دلایل دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران و در جریان خریدوفروش یا ارسال تجهیزات الکترونیکی با مصارف دوگانه به ایران، بازداشت و زندانی‌شده بودند.
پیش از این گزارش‌های مربوط به سخنرانی علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در خبرگزاری‌های فارس و تسنیم به گونه‌ای منتشر شده بود که «خواست جمهوریخواهان» با تعویق در آزادی ملوانان آمریکایی بازداشت‌شده در خلیج‌فارس مرتبط بود، حال‌آنکه در تنظیم دوباره این گزارش‌ها آن «خواست» با آزادی زندانیان تبادل زندانیان ایرانی- آمریکایی ارتباط داده شد.
سخنان علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، درباره خواست جمهوریخواهان آمریکایی مبنی بر آزاد نکردن زندانیان تا زمان انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا یادآور تحلیل‌هایی درباره بحران گروگان‌گیری سفارت ایالات متحده در تهران در آبان سال ۵۸ است.
شماری از تحلیلگران سیاسی بر این باورند که تاخیر در آزادی دیپلمات‌ها و کارکنان به گروگان گرفته شده سفارت آمریکا در تهران زمینه شکست جیمی کارتر، رییس‌جمهوری دمکرات آمریکا در دور دوم رقابت‌های انتخاباتی را فراهم کرد تا رقیب جمهوری‌خواه او رونالد ریگان بتواند با مانور تبلیغاتی درباره موضوع گروگان‌گیری در تهران، به کاخ سفید راه یابد.
بحران گروگان‌گیری سفارت آمریکا در تهران که از سوی رهبران جمهوری اسلامی به عنوان «انقلاب دوم» و «تسخیر لانه جاسوسی آمریکا» یاد می‌شود، در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران به عنوان «روز ملی مبارزه با استکبار جهانی» نام‌گذاری شده است.
روز سیزدهم آبان سال ۱۳۵۸ شماری از دانشجویان موسوم به «پیرو خط امام» با ورود به سفارت آمریکا و تصرف این مکان، ۶۶ تن از کارکنان و دیپلمات‌های سفارت آمریکا را بازداشت کردند.
در نهایت پس از آزادی شماری از کارکنان بازداشت‌شده سفارت آمریکا در تهران، ۵۲ تن از دیپلمات‌ها و کارکنان آمریکایی به مدت ۴۴۴ روز در تهران گروگان گرفته شدند تا اینکه سرانجام پس از مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا که پیروزی نامزد جمهوریخواهان در برابر رییس‌جمهوری دمکرات وقت را به همراه داشت، آزاد شدند.
