حسن قشقاوی، معاون کنسولی و امور مجلس وزیر امور خارجه، از کاهش ۳۰ درصدی مهاجرت ایرانیان به خارج از کشور در سال ۹۴ نسبت به سال ۹۳ خبر داده و احتمال داد که این روند در سال جاری نیز ادامه یابد.
به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، ایرنا، معاون وزیر خارجه ایران روز جمعه، دهم اردیبشت‌ماه، در یک نشست خبری اعلام کرد در سال ۹۴، حدود ۵۰۰ هزار سند مربوط به مسافرت ایرانیان اعم از نخبه و غیر نخبه به خارج از ایران صادر شده که نسبت به صدور ۷۰۰ هزار سند در سال ۹۳، کاهشی ۳۰ درصدی را نشان می‌دهد.
مهاجرت دائمی نخبگان ایرانی به خارج از کشور که با عنوان «فرار مغزها» از آن یاد می‌شود در سال‌های گذشته همواره خبرساز بوده است.
بر اساس اعلام صندوق بین‌المللی پول، در سال ۲۰۰۹ میلادی (۱۳۸۸ خورشیدی)، ایران از نظر مهاجرت نخبگان، در میان ۹۱ کشور در حال توسعه و توسعه‌نیافته مقام نخست را داشت.
در بهمن‌ماه پارسال هم محمدباقر لاریجانی، معاون وزیر بهداشت، از مهاجرت ۱۰ هزار دانشجو به آمریکا برای تحصیل طی سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ خبر داد.
همچنین بر اساس گزارش سازمان جهانی دارایی‌های معنوی، طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ میلادی، بیش از ۹۶ درصد ابداعات و اختراعات ایران به دست ایرانیانی به ثبت رسیده است که در خارج از ایران زندگی کرده‌اند.
به‌رغم وجود این آمارها، در مقابل برخی از مقام‌های دولتی همچون کامران دانشجو، وزیر علوم دولت محمود احمدی‌نژاد، از اساس فرار مغزها را قبول نداشت.
روز جمعه آقای قشقاوی در عین حال اعلام کرد که صدور روادید برای اتباع ایران در سفارتخانه‌های خارجی مقیم تهران افزایش داشته است که، به گفته معاون کنسولی وزارت خارجه ایران، این امر از «ارتقای اعتبار گذرنامه ایرانی و بهبود محسوس در صدور روادید برای اتباع ایرانی» حکایت می‌کند.
معاون وزیر خارجه میزان افزایش صدور روادید برای اتباع ایرانی طی سال ۹۴ را در سفارتخانه کشورهای اروپایی در تهران ۳۰ درصد ارزیابی کرد.
به گفته حسن قشقاوی، میزان رشد صدور روادید برای اتباع ایرانی در سفارتخانه کشورهای غیراروپایی در تهران طی سال گذشته در مقایسه با سال قبل از آن، ۵۰ درصد بوده است.
معاون کنسولی و امور مجلس وزارت خارجه ایران همچنین اعلام کرد که در سال ۹۴ چهار میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از اتباع خارجی ویزای ایران را دریافت کرده‌اند.
معاون وزارت امور خارجه ایران همچنین از برقراری شرایط لغو روادید ایران با چهار کشور گرجستان، ترکیه، سوریه و بولیوی خبر داد.
همچنین به گفته حسن قشقاوی، جمهوری اسلامی ایران برای اتباع آذربایجان و مصر لغو روادید یک‌جانبه دارد و برای اتباع لبنان هم به صورت متقابل ویزای فرودگاهی ۳۰ روزه رایگان داده می‌شود.
بر اساس اظهارات معاون وزیر امور خارجه، برای اتباع مالزی هم به صورت متقابل ویزای فرودگاهی رایگان ۱۵ روزه اعطا می‌شود.
معاون کنسولی وزیر خارجه ایران در بخش دیگری از این نشست خبری گفت: «غیر از اتباع کشورهای آمریکا، انگلستان، کانادا، اردن، سومالی، کلمبیا، افغانستان، پاکستان، بنگلادش و هندوستان برای اتباع بقیه کشورها ویزای اقامت ۳۰ روزه در فرودگاه صادر می‌شود.
حسن قشقاوی شمار ایرانیان زندانی در زندان‌های خارج از ایران را حدود سه هزار نفر اعلام کرد، اما تأکید کرد که این آمار تقریبی است، چرا که آمار دقیق در این زمینه منوط به خوداظهاری افراد و درخواست حمایت کنسولی از طرف آنهاست.
به گفته معاون وزیر خارجه، طبق آمار «سه تا ۵ درصد از کسانی که در خارج از ایران هستند، اپوزیسیون محسوب می‌شوند، و بیش از ۹۵ درصد از اتباع ایرانی مقیم خارج هیچ مشکلی برای رفت‌وآمد به کشور ندارند».
او تأکید کرد که «ایران ملک طلق هیچ ارگان و دستگاهی نیست و حق طبیعی هر فرد ایرانی است که به سرزمین مادری خود رفت‌وآمد داشته باشد.»
اما در عین حال این مقام مسئول در وزارت خارجه افزود: «نباید فراموش کرد که عمل مجرمانه و تعقیب قضایی ربطی به داخل کشور یا خارج از کشور بودن ندارد. ایرانی و غیر ایرانی بودن ندارد.»
شماری از فعالان سیاسی و روزنامه‌نگاران مقیم خارج پس از روی کار آمدن حسن روحانی به ایران سفر کردند، اما درنهایت بازداشت و روانه زندان شدند.
حسین نورانی نژاد، سراج‌الدین میردامادی، سعید رضوی فقیه، ساجده عرب‌سرخی، مصطفی عزیزی و سعید پورحیدر از جمله این افراد هستند که در بیش از دو سال گذشته پس از بازگشت به ایران بازداشت شده‌اند.
