رئیس کل گمرک ایران می‌گوید بیش از هشتاد درصد واردات کالا طی هفت سال گذشته یعنی در طول دولت نهم و دهم از محل در آمد نفت بوده‌است. به عبارتی ایران نه تنها در حوزه تولید و درآمدسازی از اقلام دیگر، اقتصاد صادراتی‌اش را نتوانسته توسعه دهد بلکه برای واردات کالا به طور کامل و بیش از پیش به درآمدهای حاصل از فروش نفت اتکای بیشتری یافته است.
احمد علوی استاد اقتصاد ساکن استکهلم در این باره می‌گوید:
«این واقعیت، چیز تازه‌ای نیست و اقتصاددانان ایران از پیش این را می‌دانستند و بارها درباره‌اش هشدار داده‌اند. اما این به این معناست که وابستگی اقتصاد ایران به نفت بیش از همیشه است. آن هم در بازاری که در عرصه بین المللی به شدت در حال نوسان است. تجربه ایران در این باره بسیار تلخ است. و هرچند دولت و نظام بارها در این سی سال شعار داده‌اند ولی دائماً این وابستگی بیشتر شده‌است.»
اما آنچه که این شرایط را به وضعیتی بحرانی‌تر برای اقتصاد ایران تبدیل می‌کند آن است که براساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سه‌ماهه گذشته صادرات نفت ایران از دو میلیون و دویست هزار بشکه در روز به یک میلیون بشکه کاهش یافته‌است. و از سویی تولید داخلی هم به پایین‌ترین سطح خود در بیست و پنج سال اخیر تنزل کرده‌است. بر اساس همین گزارش درآمد ایران از این رهگذر از نه میلیارد و هشتصد هزار دلار به دو میلیارد و نهصد هزار دلار کاهش یافته‌است. هم‌چنین آن‌گونه که شبکه خبری سی‌ان‌بی‌سی نیز گزارش می‌دهد، درآمدهای نفتی ایران در ماه ژوئیه مصادف با تیر و مرداد نسبت به مدت مشابه در سال گذشته به یک سوم تقلیل یافته‌است.
با توجه به روند رو به افزایش تحریم‌های نفتی ایران، چه وضعیتی برای اقتصاد ایران در پیش خواهد بود؟
احمد علوی، استاد اقتصاد، با تاکید براینکه نه تنها این دو منبع بلکه اوپک هم از این کاهش سخن می‌گوید می‌افزاید:
«این مسئله عجیبی نیست چون از منابع نفتی به شدت استفاده شده و حتی اگر تحریم‌ها هم نبودند این منابع سرانجام به وضعیتی که امروز هست می‌رسید. در حال حاضر عراق که کشوری درگیر جنگ و مشکلات بوده جایگاه ایران را در اوپک به لحاظ صادرات نفتی گرفته‌است.»
به گفته این استاد اقتصاد «این باعث خواهد شد که نه تنها درآمدهای مالی حاکمیت محدود شده بلکه واردات که قبلا ناکارآمدی دولت را پوشش می‌داد حالا با رکود تورمی، تعمیق شده، و هم محدویت بیشتری در حوزه واردات ایجاد خواهد شد و هم بیماری‌های واقعی اقتصاد ایران بروز بیشتری خواهد یافت.»
به گفته معمارنژاد، رئیس کل گمرک ایران، شاخص نسبت صادرات غیر نفتی به واردات از سال ۸۴ خورشیدی، ۵۷ صدم درصد بوده و در سال ۹۰، ۷۲ درصد؛ به عبارتی ۶۲ هزار میلیارد دلار واردات در برابر ۴۳ و نیم میلیارد دلار صادرات انجام گرفته‌است و این امر نشان می‌دهد که شاخص نسبت واردات به صادرات تنها ۷ دهم درصد بوده‌است.
این شرایط اقتصادی در حالی است که آیت‌الله علی خامنه‌ای روز پنجشنبه در دیدار با اعضای مجلس خبرگان گفته‌است که شرایط کشور در وضعیت مناسب و رو به رشدی به سر می‌برد.
به گفته رهبر جمهوری اسلامی، ارزیابی مسائل از جهات گوناگون، نشانگر شرایط مناسب و خوب کشور برای نشان دادن عظمت اسلام است.
